Wieża Jana III Sobieskiego na Wawelu

Wieża Jana III Sobieskiego

nr rej. A-7 20.II.1933
Wieża Jana III Sobieskiego
Państwo	Polska
Miejscowość	Wawel, Kraków
Typ budynku	wieża
Ukończenie budowy	ok. 1620 r.
Plan budynku
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie Wieża Jana III Sobieskiego
Położenie na mapie Polski Wieża Jana III Sobieskiego
Położenie na mapie województwa małopolskiego Wieża Jana III Sobieskiego
Położenie na mapie Krakowa Wieża Jana III Sobieskiego
50°03′17,83″N 19°56′09,72″E

Wieża Jana III Sobieskiego – jedna z czterech wież Zamku Królewskiego na Wawelu zajmująca północno-zachodni narożnik.

Historia

Wieża została zaprojektowana przez architekta królewskiego Giovanniego Trevano, podobnie jak wcześniej powstała bliźniacza wieża Zygmunta III Wazy położona nieco dalej obok Kurzej Stopki. Po pożarze zamku w 1595 na zlecenie króla Zygmunta III Wazy wzniesiono do 1603 roku Wieżę Zygmunta III Wazy, a do 1620 roku właśnie wieżę Jana III Sobieskiego. Wieża pierwotnie miała wysoki hełm widoczny na widoku autorstwa Wilhelma Hondiusa z 1649 roku, który w XVIII wieku zastąpiono obecnym niższym.

W latach 1912–1914 wymieniono więźbę i pokrycie hełmu wieży. W momencie rozpoczęcia remontu okazało się, że zarówno dach pokryty blacha cynkową jak i cała drewniana szkielet jest w złym stanie. Latem 1912 roku rozebrano dach wieży. Pracami przy restauracji zamku, a także wieży od 1905 roku kierował architekt b. dyrektor szkoły przemysłowej we Lwowie Zygmunt Hendel. W 1914 roku jego obowiązki przejął Ignacy Sowiński. Dach wieży został wykonany na wzór poprzedniego, pokryto go jednak blachą miedzianą. Roboty budowlane wykonali: majstrowie ciesielscy Leopold Karola i Kazimierz Zieliński, majster blacharski Władysław Stopiński i majster pozłotnik Zygmunt Wałaszek. Ukończono je latem 1914 roku umieszczając 17 sierpnia w gałce na szczycie hełmu nową ołowianą puszkę do której włożono dokumenty takie jak: Konstytucja W. M. Krakowa z 1818 roku i 1827 roku, dokument delegatów Towarzystwa Naukowego Krakowskiego z 1865 roku informujący o zawartości szklanego walca z 1827 roku (daty remontu wieży) i dokument Dyrekcji Inżynierii z tego samego roku świadczący o przeprowadzeniu remontu wieży i hełmu, egzemplarze Czasu I Nowej Reformy oraz monety austriackie z 1914 roku. Część tych dokumentów znaleziono 23 września 1912 roku po otwarciu żelaznej puszki umieszczonej w miedzianej gałce ze śladami złoceń^[1].

Nazwę wieży nadano współcześnie dla upamiętnienia zasług króla Jana III Sobieskiego w odnowieniu zamku.

• 
  Wieża Sobieskiego w 1649 roku na widoku Hondiusa
• 
  Wieża Sobieskiego w 1652 na widoku Libalta

Przypisy

1. Odnawianie Wawelu, „Nowa Reforma” (351), 18 sierpnia 1914, s. 2 .

Bibliografia

• Kazimierz Kuczman, Wzgórze Wawelskie: Przewodnik; Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu, Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków, Kraków 1988, wyd. drugie.