Wacław Krzeptowski

Wacław Krzeptowski

Data i miejsce urodzenia	24 czerwca 1897 Kościelisko
Data i miejsce śmierci	20 stycznia 1945 Zakopane
Goralenführer
Okres	od 1942 do 1944
Poprzednik	urząd utworzony
Następca	urząd zniesiony

Wacław Jan Krzeptowski (ur. 24 czerwca 1897 w Kościelisku, zm. 20 stycznia 1945 w Zakopanem) – polski polityk, przedwojenny lider Stronnictwa Ludowego w Nowym Targu. Przed II wojną światową wiceprzewodniczący Związku Górali. Kolaborant z III Rzeszą, jeden z przywódców Goralenvolku podczas II wojny światowej, stracony za zdradę ojczyzny.

Życiorys

Wacław Krzeptowski wita gubernatora Hansa Franka po przybyciu do Zakopanego (12 listopada 1939).

Wacław Krzeptowski i gubernator Hans Frank.

Wacław Krzeptowski na Wawelu z wizytą u Hansa Franka, z okazji rocznicy urodzin Adolfa Hitlera 20.04.1940 r.

7 listopada 1939 jako jeden z przedstawicieli polskich górali uczestniczył w uroczystości objęcia przez Hansa Franka stanowiska gubernatora Generalnego Gubernatorstwa^[1][2].

Od 1940 był przewodniczącym zależnego od Niemców Goralenverein (Związku Górali)^[2]. Po aresztowaniu Tadeusza Paudyna przejął jego sklep tytoniowy, który od tego momentu prowadził wraz z Józefem Cukierem^[3]. W 1942 stanął na czele Goralisches Komitee – Komitetu Góralskiego – namiastki autonomicznego samorządu góralskiego, który odpowiadał m.in. za politykę socjalną, edukację i zaopatrzenie^[1]. U gubernatora Franka zabiegał o stworzenie samodzielnego państwa góralskiego. Pod koniec wojny ukrywał się w Tatrach w jednym z szałasów na Polanie na Stołach^[4], potem zszedł w dolinę i przebywał w domu brata Juliana na Nędzówce^[5] w Kościelisku. Tam został pojmany przez oddział Armii Krajowej Kurniawa i powieszony^[6][7] za zdradę.

Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Kościelisku^[8]. Na Nowym Cmentarzu w Zakopanem istnieje grób rodziny Krzeptowskich^[9] (nr kwatery – nr pasa grobów – kolejność w danym pasie: V-16-6), na którym istnieje nazwisko Wacława Krzeptowskiego, jednak inskrypcja ta ma charakter symboliczny.

Przypisy

1. Sławek Zagórski: Goralenvolk. Nazistowski „naród” w Polsce. interia.pl. [dostęp 2013-11-28].
2. Piotr Nehring: Goralenvolk – górale gubernatora Franka. „Ale Historia” poleca książkę „Krzyżyk niespodziany. Czas Goralenvolk”. wyborcza.pl, 24 kwietnia 2017. [dostęp 2017-04-24].
3. BartłomiejB. Kuraś BartłomiejB., PawełP. Smoleński PawełP., Krzyżyk niespodziany: czas Goralenvolk, Wydanie I, Wołowiec: Wydawnictwo "Czarne", 2017, s. 55, ISBN 978-83-8049-458-9 [dostęp 2024-03-15] .
4. O Goralenvolku na stronie wsi Skomielna Biała.
5. Józef Pitoń: Projekt Pilecki. Relacje. auschwitzmemento.pl. [dostęp 2024-03-28].
6. Jarosław Gdański, Na progu kolaboracji, Pomocnik Historyczny, 25.08.2007, s. 7.
7. Goralenvolk – Historia.
8. Józef Krzeptowski-Jasinek. Gdzie pochowano Wacława Krzeptowskiego. „Na Placówce”. 1 (41), s. 14–15, 2010. 
9. Maciej Pinkwart, Janusz Zdebski: Nowy cmentarz w Zakopanem – Przewodnik biograficzny. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1988. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Opis śmierci Wacława Krzeptowskiego. wiadomosci.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-22)].
• Biuletyn Krajowy 1944, nr 106 (28 października), z Podhala – Wacław Krzeptowski poszukiwany przez gestapo.
• Małopolska Agencja Prasowa. R.1, nr 28 (16 września 1943), „Wacuś” Krzeptowski i towarzysze, właściwi twórcy Goralenvolku!!

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 2103150567606106370008
• PLWABN: 9810590250105606