PROFILBARU.COM

Włoski Korpus Wyzwoleńczy (Corpo Italiano di Liberazione, CIL) – regularne jednostki wojskowe podporządkowane rządowi Włoch pod przewodnictwem marszałka Pietro Badoglia, które od 9 września 1943 r. (wypowiedzenie wojny) występując w składzie 15 Grupy Armii prowadziły działania przeciwko III Rzeszy i oddziałom wojskowym podporządkowanym Benito Mussoliniemu, jako premierowi powołanej 15 września 1943 r. Włoskiej Republiki Socjalnej.

Działania bojowe

Włoski Korpus Wyzwoleńczy został sformowany 22 marca 1944 r. na bazie 1 Zmotoryzowanej Grupy Bojowej (Zgrupowania) – 1° RAGGRUPPAMENTO MOTORIZZATO ITALIANO pod dowództwem (Comandante del C.I.L.) gen. Umberto Utili.

24 lutego 1944 r. 3 Dywizja Strzelców Karpackich zakończyła przejmowanie 45 km odcinka obronnego od del Monte do Castel San Vincenzo nad rzeką Sangro. Po przejęciu odcinka 3 DSK sąsiadowała na południu z 2 Dywizją Piechoty (marokańskiej) z Francuskiego Korpusu Ekspedycyjnego. Pod koniec lutego 1944 r. między dywizję marokańską i polską wprowadzono wzmocnioną brygadę włoską. Brygada liczyła około 7.000 żołnierzy. W jej składzie znajdowało się pięć batalionów piechoty (I/68 pp, XXIX bp, XXXIII bbers., balp. „Piemonte”, CLXXXV bspadochr.), dwa dywizjony artylerii (III/11 pa i IV/11 pa) i grupa bojowa (Grupa „Arditi”). 13 marca 1944 r. 5 Kresowa Dywizja Piechoty otrzymała rozkaz zluzowania do 2 kwietnia 1944 r. 2 DP (marokańskiej), w pasie od Castel San Vincenzo wzdłuż rzeki Rapido do wzgórz 850 i 1019. W celu wykonania tego zadania dowódcy 5 KDP podporządkowano brygadę włoską. Odcinek obronny 5 KDP podzielono na dwie części. Pododcinek północny „Mare” powierzono brygadzie włoskiej. Jej zadaniem była obrona kierunku wzgórz dell Altare, Scopoli i uniemożliwienie nieprzyjacielowi przekroczenia wzgórz dell Altare, Mare w kierunku południowym i południowo-wschodnim. Działalność bojowa brygady tak, jak polskich dywizji, ograniczała się do akcji rozpoznawczych. W ramach tych działań brygada wykonała wypad na Monte Marone, zdobyła je i utrzymała mimo silnych kontrataków niemieckich. 15 kwietnia 1944 r. 5 KDP przekazała swój odcinek obrony 2 Dywizji Piechoty (nowozelandzkiej), w związku z powierzeniem II KP zadania przełamania obrony nieprzyjaciela na odcinku Monte Cassino. Brygada włoska przeszła w podporządkowanie dowódcy X Korpusu (brytyjskiego).

Na początku czerwca 1944 r. CIL został ponownie podporządkowany dowódcy II Korpusu Polskiego, który otrzymał zadanie przejścia do pościgu i opanowania portu w Ankonie. Oddziały włoskie były słabo uzbrojone, nie miały saperów, odpowiednich środków łączności oraz transportowych. Przy kalkulacji sił CIL oceniano jako jedną brygadę piechoty.

Struktura organizacyjna Włoskiego Korpusu Wyzwoleńczego

Dowództwo i Kwatera Główna CIL (Comando e Quartier Generale del Corpo)
- I Brygada Piechoty (I Brigata)
  - 4 Pułk Bersalierów (4° reggimento bersaglieri)
    - XXIX Batalion Piechoty (XXIX battaglioni bersaglieri)
    - XXXIII Batalion Piechoty (XXIX battaglioni bersaglieri)
  - 3 Pułk Alpejski (3° reggimento alpini)
    - Batalion Alpejski „Piemont” (battaglione alpini „Piemonte”)
    - Batalion Alpejski “Monte Granero” (battaglione alpini „Monte Granero”)
  - IV Grupa Artylerii (IV° Gruppo artiglieria someggiato)
- II Brygada Piechoty (II Brigata)
  - 68 Pułk Piechoty „Legnano” (68° reggimento fanteria „Legnano”)
    - Batalion Piechoty
    - Batalion Piechoty
  - Pułk Piechoty Morskiej „San Marco” (Reggimento Marina „San Marco”)
  - V Grupa Artylerii (V gruppo someggiato)

- Grupa (Dywizja) „Nembo” (Divisione „Nembo”)
  - 183 Pułk Piechoty „Nembo” (183° reggimento fanteria „Nembo”)
- 184° reggimento fanteria „Nembo”
- 184° reggimento artiglieria paracadutisti „Nembo”
- 184° battaglione genio guastatori paracadutisti „Nembo”

- Jednostki korpuśne:
  - 185 Samodzielny Oddział Spadochronowy „Nembo” (CLXXXV battaglione paracadutisti – 185° reparto autonomo paracadutisti „Nembo”)
  - IX Oddział „Assalto” (IX° reparto d'Assalto)
  - 11 Pułk Artylerii Motorowej (11° reggimento artiglieria motorizzato)
  - 51 Batalion Inżynieryjny (LI battaglione misto genio)

Bibliografia

Witold Biegański, Ankona, Warszawa 1986, s. 44
Polski czyn zbrojny w II wojnie światowej, tom II, Walki formacji polskich na zachodzie 1939–1945, Warszawa 1981, s. 563