Wąglów

Wąglów

wieś
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	konecki
Gmina	Stąporków
Liczba ludności (2020)	166[2]
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	26-220[3]
Tablice rejestracyjne	TKN
SIMC	0272158[4]
Położenie na mapie gminy Stąporków Wąglów
Położenie na mapie Polski Wąglów
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Wąglów
Położenie na mapie powiatu koneckiego Wąglów
51°09′14″N 20°36′36″E[1]

Wąglów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie koneckim, w gminie Stąporków^[4][5].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Wawrzyńca w Niekłaniu Wielkim^[6].

Nazwa

Nazwa wsi pochodzi od nazwiska kuźnika Stanisława Wągla. Na początku XVII wieku znajdowała się tu kuźnica prowadzona przez rodzinę Kozłów (Kozów)^[7]. W księgach szydłowieckich oblatowano sporządzony w 1639 roku testament Tomasza Wróbla, mieszczanina szydłowieckiego, w którym wymieniono m.in. Stanisława Wągla, kuźnika na Kozłowie^[8]. Rejestr (podatku) pogłównego generalnego województwa sandomierskiego w 1662 roku^[9] wymienia w parafii Niekłań powiatu opoczyńskiego Minerę Kozłów (od której kuźnik płacił 7 złotych za siebie i swoją rodzinę, a od 15 osób czeladzi płacił 22 złote i 15 groszy)^[10]. Podobnie było w 1673 roku^[11], gdy rejestr - w miejsce kuźnicy Kozłów - wymienia już zakład pod zmienioną nazwą - tj. kuźnicę Wąglów^[12]. Analogiczny rejestr z 1674 roku^[13] stwierdza, że z kuźnicy Wąglów ("Waglow Minera") kuźnik za siebie, żonę, syna oraz służącego płacił 11 złotych, za pracownika (inflator) z żoną - 3 złote, a od dwóch poddanych chłopów - 4 złote. Jak wynika z akt prowadzonego przed sądem biskupim^[14] w 1640 roku sporu między Stanisławem Wąglem, jego braćmi, siostrami i synowcami, a Dorotą Kmieciówną, wdową po Janie Wąglu, a wówczas już żoną szlachcica Wojciecha Chmielowskiego (dzierżawcy kuźnicy Gilowskiej, zwanej później "Błoto"^[15][16]) - Stanisław Wągl był rodzonym bratem Jana Wągla, kuźnika na kuźnicy Baranowskiej, a następnie kuźnicy Marcinkowskiej^[17]. Prawdopodobnie Stanisław Wągl z kuźnicy Kozłów (później Wąglów) jest tożsamy ze Stanisławem Wąglem z podkieleckiej wsi Szydłówek, który 26 stycznia 1641 roku wraz z żoną Zofią chrzci w katedrze kieleckiej córkę Dorotę^[18].

XVIII wiek

W 1712 roku Jan Zalaszewski, ówczesny dziedzic Niekłania Mniejszego wraz z kuźnicą Wąglów i kuźnicą Zdanowską, zapisał na minerze Wąglów 2000 złotych do ołtarza N.M.P. Różańcowej na prebendę, na śpiewanie różańca w kościele^[19].

W 1763 roku kuźnica Wąglów, wówczas własność Stanisława Małachowskiego, została oddana w roczną dzierżawę (arendę) uczciwemu Stanisławowi Skorupce^[20].

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 144666
2. Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 7-8 [dostęp 2022-04-06]
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1442 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. GUS. Wyszukiwarka TERYT
5. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. Opis parafii na stronie diecezji
7. Por. m.in. Jan Padzur [red.], Studia z dziejów górnictwa i hutnictwa, Tom 3, 1959, str. 270, gdzie informacja, że w 1522 r. Jan Konarski, biskup krakowski, zezwala Marcinowi Kozie, swemu poddanemu, na urządzenie kuźnicy w Goliskach nad rzeką Kamienną koło m. Kunowa, zastrzegając prawo jej skupienia za sumę 40 grzywien
8. Biblioteka Czartoryskich, Akta wójtowskie i radzieckie Szydłowca 1617-1650, sygn. 3907, f. 370
9. Rejestry pogłównego generalnego woj. sandomierskiego, Archiwum Skarbu Koronnego - ASK I, AGAD sygn. 67 f. 139
10. W tym czasie, jak wynika z rejestru, dobra Niekłań Mały, dobra dziedziczne Odrowążów Chlewickich, były w arendzie u Łukasza Górskiego
11. Rejestry pogłównego generalnego woj. sandomierskiego, Archiwum Skarbu Koronnego - ASK I, AGAD sygn. 67 f. 332v
12. Wedle rejestru podatek za dwór w Niekłaniu Małym płaci Chlewicki, zatem nadal dobra Niekłania Małego z kuźnicą Wąglów były własnością rodziny Odrowążów Chlewickich.
13. Rejestry pogłównego generalnego woj. sandomierskiego, Archiwum Skarbu Koronnego - ASK I, AGAD sygn. 67 f. 880v
14. Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, Acta Episcopalia (AEp) 51, f. 363v-366v
15. AEp 56, f 693v.
16. Badania z dziejów rzemiosła i handlu w epoce feudalizmu, PWN 1954, str. 273
17. AEp 49, f. 67-73
18. Parafia Kielce-Katedra, księga ochrzczonych w latach 1637-1643, f. 227
19. ks. Jan Wiśniewski, Dekanat konecki, Radom, 1913, str. 182.
20. Summarium documentorum ad bona Niekłań Minor et Niekłań Maior 1721-1787, Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu, rękopis, sygn. AKKKS 712