W Czechach istnieje system zwany bikameralizmem – oznacza to, że tamtejszy parlament złożony jest z dwóch izb. Składa się on z:
Izby Poselskiej (czes.Poslanecká sněmovna) – izba niższa, składająca się z 200 posłów, wybieranych na kadencję 4-letnią, wyłanianych za pomocą systemu proporcjonalnego, metodą przeliczania głosów jest metoda d'Hondt'a.
Senatu (czes.Senát) – izba wyższa, składająca się z 81 senatorów, wybieranych na 6 lat, skład izby odnawiany co 2 lata w 1/3, wyłanianych w wyborach większościowych.
Prawo do głosowania w wyborach parlamentarnych (prawo wyborcze czynne) ma każdy obywatel czeski, który ukończył 18 lat. Prawo do kandydowania do parlamentu (prawo wyborcze bierne) ma każdy obywatel czeski, który ukończył 21 lat (do Izby Poselskiej) i 40 lat (do Senatu).
Izba Poselska może być rozwiązana przez prezydenta w kilku przypadkach:
gdy czas zawieszenia jej sesji przekracza konstytucyjne granice lub gdy w inny sposób doprowadzi ona do zablokowania swej działalności,
gdy nie wyrazi ona zaufania takiemu nowo powołanemu rządowi, na czele którego stoi kandydat na premiera mianowany na wniosek przewodniczącego Izby,
gdy w ciągu 3 miesięcy nie ustosunkuje się do projektu ustawy, z którym rząd związał kwestię zaufania.
Senat posiada ciekawą kompetencję – może, na wniosek rządu, wydawać dekrety z mocą ustawy w sprawach pilnych (wymagających ustawy), z wyjątkiem regulacji dotyczących budżetu, konstytucji, zamknięcia rachunków państwowych, ordynacji wyborczej i określonych umów międzynarodowych. Dekrety te muszą być następnie zatwierdzone przez Izbę Poselską (na następnym posiedzeniu tejże).
Prezydent Czech określany jest w konstytucji jako jeden z elementów władzy wykonawczej (egzekutywy), ale tak naprawdę wykonuje funkcje prezydenta – arbitra (nie ma zbyt dużych możliwości). Od 2012 roku Prezydent wybierany jest w wyborach powszechnych (wcześniej wybierany był przez parlament). Jego kadencja wynosi 5 lat.
Czeski proporzec prezydencki
Prezydent jest politycznie nieodpowiedzialny, ponosi za to konstytucyjną odpowiedzialność za zdradę stanu. Orzeka w tej sprawie Sąd Konstytucyjny, na podstawie oskarżenia Senatu. Powołuje i odwołuje rząd, także poszczególnych członków rządu, ale do tego potrzebny jest wniosek premiera. Prezydent nie może faktycznie powołać na stanowisko premiera kogoś, kto nie ma poparcia w Izbie Poselskiej.
Reprezentuje państwo na zewnątrz, ratyfikuje umowy międzynarodowe (za zgodą parlamentu), jest naczelnym dowódcą sił zbrojnych. Prócz uprawnień wobec parlamentu i rządu, powołuje sędziów Sądu Konstytucyjnego, obsadza stanowiska jego przewodniczącego i wiceprzewodniczącego oraz analogiczne stanowiska w Sądzie Najwyższym, mianuje przewodniczącego i wiceprzewodniczącego Najwyższego Urzędu Kontroli oraz członków Rady Narodowego Banku Czeskiego (czes.Česká Národní Banka).
Rząd (czes.Vláda) jest naczelnym organem władzy wykonawczej. Koordynuje i organizuje działalność poszczególnych ministerstw oraz urzędów administracji publicznej. Wyłącznie rządowi przysługuje prawo zgłaszania projektu ustawy o budżecie państwa i zamknięciu rachunków państwowych. Rząd tworzony jest w trzech etapach : prezydent desygnuje premiera, premier formuje koalicję rządową, na wniosek premiera prezydent mianuje pozostałych członków rządu. Natomiast jeżeli kandydat prezydenta dwukrotnie nie uzyska wotum zaufania, to trzeci raz kandydata na stanowisko premiera proponuje przewodniczący Izby Poselskiej. Charakterystyczne cechy Rządu czeskiego: Rząd odpowiada przed Izbą Poselską solidarnie, brak odpowiedzialności konstytucyjnej członków rządu, w określonych przypadkach rząd zastępuje prezydenta, brak zasady incompatibilitas.
Ciało to orzeka o zgodności w ramach systemu źródeł prawa, przepisów niższych z wyższymi. Przepisy niezgodne uchyla. Ponadto rozstrzyga szereg innych sporów, w tym kompetencyjnych (między organami państwa) i rozpatruje skargi np. na naruszenie praw konstytucyjnych obywateli lub praw samorządów, partii politycznych, a także skargi prezydenta na ewentualną uchwałę parlamentu stwierdzającą niemożność pełnienia przez prezydenta jego urzędu. Dodatkowo orzeka (na wniosek Senatu) o popełnieniu przez prezydenta zdrady stanu. W skład Sądu Konstytucyjnego wchodzi 15 sędziów mianowanych przez prezydenta za zgodą Senatu. Na sędziego mianowany może być obywatel z wyższym wykształceniem prawniczym, z prawem wyboru do Senatu, który przepracował 10 lat w zawodzie.
.jpg)
