Ulica Krakowskie Przedmieście w Piotrkowie Trybunalskim

Ulica Krakowskie Przedmieście

Centrum / Krakowskie Przedmieście – Sulejowska
Ul. Krakowskie Przedmieście w okolicy kościoła św. Jakuba
Państwo	Polska
Miejscowość	Piotrków Trybunalski
Długość	3707 m
Przebieg
0 ul. Farna 50 m ul. Pijarska 90 m ul. Garncarska 160 m Al. Mikołaja Kopernika 415 m ul. Wiślana 585 m ul. Jagiellońska 680 m ul. Śląska / ul. Przedborska 720 m ul. Żeromskiego 845 m ul. Zachodnia 900 m ul. Czynszowa 1000 m ul. Krótka 1360 m ul. Szpakowa 1850 m ul. Morgowa 2190 m ul. Śrutowy Dołek 2540 m ul. Łanowa 3100 m ul. Eryka 3700 m ul. Moryca
Położenie na mapie Piotrkowa Trybunalskiego Ulica Krakowskie Przedmieście
Położenie na mapie Polski Ulica Krakowskie Przedmieście
Położenie na mapie województwa łódzkiego Ulica Krakowskie Przedmieście
51°24′12,9″N 19°41′50,9″E

Ulica Krakowskie Przedmieście – ulica w Piotrkowie Trybunalskim.

Opis

Ulica Krakowskie Przedmieście biegnie od ul. Farnej do południowej granicy miasta^[1]. Długość ulicy wynosi 3707 metrów^[1].

Ulica dzieli się na trzy odcinki o różnym statusie^[1]:

• od ul. Farnej do Al. Kopernika – droga gminna nr 162160E, dł. 171 m
• od Al. Kopernika do ul. Śląskiej – droga powiatowa nr 1556E, dł. 508 m
• od ul. Śląskiej do granicy miasta – droga krajowa nr 91, dł. 3028 m

Przy ulicy Krakowskie Przedmieście znajduje się m.in.:

• 2 – parafia św. Jakuba Apostoła^[2]
• 11 – Szkoła Podstawowa nr 16 im. Polskich Olimpijczyków^[3]
• 13 – Przedszkole Samorządowe nr 14^[4]
• 36 – Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 6 im. Królowej Jadwigi^[5]
• 73 – Miejski Zakład Komunikacyjny^[6]

Historia

W przeszłości za bramą miejską, wzdłuż dawnej drogi na Przedbórz, rozciągało się przedmieście nazywane Krakowskim^[7]. Przedmieście to potwierdzone jest w lustracji z 1629 i 1661^[8]. Przedmieście (później także sama ulica) było określane potocznie jako Krakówka^[9].

Do 1817 na fragmencie ulicy przy obecnej plebanii kościoła św. Jakuba znajdowała się brama Krakowska, będąca częścią murów miejskich Piotrkowa^[10]. Obok tego miejsca położony jest jeden z zachowanych fragmentów murów^[11].

Przy moście na Strawce znajdował przytułek dla ubogich oraz kaplica Świętej Trójcy, wzmiankowane w 1521^[12][7][8]. Na końcu przedmieścia położony był istniejący do dzisiaj kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, wzniesiony na polecenie Jana Kmity w 1372–1373^[9][7]. Wedle tradycji w miejscu tego kościoła istniał wcześniej pogański gaj^[9]. Obok kościoła przedmieście rozdzielało się na trzy odnogi^[8].

Pod numerami 20, 26, 30a znajdują się częściowo przebudowane pozostałości drewnianych dworków wznoszonych przez szlachtę przybywającą do Piotrkowa na sejmy i posiedzenia Trybunału Koronnego^[13]. W XIX w. ludność zamieszkująca ulicę zajmowała się głównie rolnictwem^[14].

Zabytki

Początkowy fragment ulicy w obrębie Starego Miasta jest wraz z nim wpisany do rejestru zabytków pod numerem 89-IX-35 z 24.07.1948, z 1.02.1962 i z 23.02.2004 („dzielnica staromiejska – plac Trybunalski”)^[15].

Do rejestru zabytków są też wpisane budynki położone przy ul. Konarskiego^[15]:

• nr 2
  • kościół farny św. Jakuba, XV w.
  • plebania kościoła św. Jakuba, XVIII w.
• 31/33 – kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, XIV w.
  • dzwonnica, 1900
  • cmentarz przykościelny

Do gminnej ewidencji zabytków miasta Piotrkowa Trybunalskiego, oprócz obiektów z rejestru zabytków, są też wpisane budynki^[16][17]:

• nr 1 (ul. Pijarska 1) – kamienica
• nr 22 – dom, 1850
• nr 24 – kamienica, 1910
• nr 30 – dom, 1880
• nr 42 – kamienica, XIX w.
• nr 44 – kamienica, 1850

• 
  Brama Krakowska (1657)
• 
  Kościół Nawiedzenia NMP (1863)
• 
  Widok ulicy w stronę Starego Miasta (1870)
• 
  Kościół farny św. Jakuba
• 
  Plebania kościoła św. Jakuba
• 
  Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
• 
  Ulica w sąsiedztwie kościoła Nawiedzenia NMP

Przypisy

1. Wykaz dróg. Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta w Piotrkowie Trybunalskim. [dostęp 2020-01-21].
2. Dane kontaktowe. Parafia św. Jakuba „Fara” w Piotrkowie Trybunalskim. [dostęp 2020-01-21].
3. Kontakt. Szkoła Podstawowa nr 16 im. Polskich Olimpijczyków. [dostęp 2020-01-21].
4. Kontakt. Przedszkole Samorządowe nr 14. [dostęp 2020-01-21].
5. Kontakt. Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 6 im. Królowej Jadwigi. [dostęp 2020-01-21].
6. Kontakt. Miejski Zakład Komunikacyjny. [dostęp 2020-01-21].
7. Kalinowski i Rutkowski 1954 ↓, s. 87.
8. Atlas historyczny Polski 1998 ↓, s. 93.
9. Witanowski 1923 ↓, s. 75.
10. Gminny program opieki nad zabytkami 2014 ↓, s. 18, 22.
11. Gminny program opieki nad zabytkami 2014 ↓, s. 18.
12. Witanowski 1923 ↓, s. 78.
13. Piotrków Trybunalski i okolice 2008 ↓, s. 94.
14. Kalinowski i Rutkowski 1954 ↓, s. 91.
15. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2019-11-21] .
16. Gminny program opieki nad zabytkami 2014 ↓, s. 36.
17. Zmiana Studium zagospodarowania przestrzennego 2017 ↓, s. 115–116.

Bibliografia

• Atlas historyczny Polski. Województwo sieradzkie i łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Część II Komentarz Indeksy. Henryk Rutkowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Historii PAN, 1998. ISBN 83-86301-75-9.
• Gminny program opieki nad zabytkami gminy miasta Piotrków Trybunalski na lata 2015–2018, Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego, 2014 .
• Wojciech Kalinowski, Henryk Rutkowski. Piotrków Trybunalski. „Ochrona Zabytków”. 7/2 (25), s. 77-93, 1954. 
• Piotrków Trybunalski i okolice. Przewodnik turystyczny. Piotrków Trybunalski – Łódź: Urząd Miasta Piotrkowa Trybunalskiego; Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego, 2008. ISBN 978-83-927264-4-9.
• Michał Rawita Witanowski: Przewodnik po Piotrkowie Trybunalskim (z planem miasta). Piotrków: Wydawnictwo Oddziału Piotrkowskiego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, 1923.
• Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Piotrkowa Trybunalskiego, Urząd Miasta Piotrków Trybunalski. Biuletyn Informacji Publicznej, 2017 .