Trzcieniec

Trzcieniec

Тщенець

Fragment neogotyckiego mauzoleum Youngów w Trzcieńcu
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Rejon	mościski
Populacja (2015) • liczba ludności	519[1]
Nr kierunkowy	3234
Kod pocztowy	81324
Położenie na mapie obwodu lwowskiego Trzcieniec
Położenie na mapie Ukrainy Trzcieniec
49°47′13″N 23°04′48″E

Trzcieniec (ukr. Тщенець) – wieś na Ukrainie, w rejonie mościskim obwodu lwowskiego na Płaskowyżu Tarnogrodzkim. Znajduje tu się przystanek kolejowy Trzcieniec na linii Lwów–Przemyśl.

Miejscowość ta leży w dorzeczu Wisły za pośrednictwem Trzcianki, która jest dopływem Wiszni. Nazwa miejscowości pochodzi od „trzciny”, rośliny porastającej brzegi rzeki^[2]

W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej Trzcienica był Piotr Smarzewski^[3].

W dniu 17 września 1931 roku w Trzcieńcu odsłonięto pomnik ku czci poległych w walkach o wolność Polski w latach 1918-1920^[4].

W II Rzeczypospolitej do 1934 samodzielna gmina jednostkowa. Następnie należała do zbiorowej wiejskiej gminy Mościska w powiecie mościskim w woj. lwowskim^[5]. Po wojnie wieś została odłączona od Polski i włączona w struktury administracyjne Ukraińskiej SRR.

W 1931 r. wieś liczyła 273 zagrody i 1700 osób, prawie sami Polacy. W czerwcu 1941 r. żołnierze ukraińskiego batalionu „Nachtigall” zamordowali 10 mieszkańców, a w 1943 r. członkowie UPA kolejnych pięciu. We wsi działała silna samoobrona polska, dowodzona przez Jana Wiącka z AK^[6].

We wsi działa oddział Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej^[7].

Kościół

Do początków XX w. rzymskokatoliccy mieszkańcy wsi należeli do parafii w Mościskach. W latach 80. wieku XIX wybudowano tu kaplicę grobową rodziny Youngów, właścicieli ziemskich. W 1914 r. rozpoczęto budowę kościoła, ale rok później wojska rosyjskie rozebrały wznoszone mury i wykorzystały materiał budowlany do utwardzenia drogi do Przemyśla. Po I wojnie światowej Adam Younga ofiarował grunt pod budowę nowej świątyni i zebrał odpowiednie fundusze. Kościół pw. św. Józefa został wzniesiony w stylu neogotyckim w latach 1924–1928. Projektantem był Stanisław Majerski. Władze kościelne utworzyły tu najpierw ekspozyturę, a w 1930 samodzielną parafię, należącą do diecezji przemyskiej. W jej skład wchodzili także wierni z wsi Lacka Wola. Łącznie parafia liczyła 3300 wiernych. Pierwszym proboszczem został ks. Zygmunt Dziedziak^[8]. W 1936 r. biskup ks. biskup Wojciech Tomaka poświęcił kościół. W tym samym czasie powstał także dom parafialny^[9].

Ks. Dziedziak został aresztowany przez władze radzieckie w 1950 r. i był więziony przez 5 lat. W latach 1950–1955 i 1957–1989 świątynia była użytkowana na cele świeckie. W 1989 r. ponownie przywróconą ją do kultu, remontując cały obiekt^[10].

Przypisy

1. https://archive.lvivoblrada.gov.ua/UserFiles/Image/docs/proekt/папка/Паспорти/Паспорт%20Мостиська%20(3).doc
2. Trzcieniec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 546 .
3. Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 225.
4. "Gazeta Lwowska" nr 225 z 30 września 1931, s. 5: Wiadomości z Mościsk. Uroczystość odsłonięcia w Trzcieńcu pomnika poległych w r. 1918-20.
5. Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 547.
6. SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 678–679, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897 .
7. Towarzystwo Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej. [dostęp 2011-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-12)].
8. Ks. Zygmunt Dziedziak (1892-1958). [dostęp 2024-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-10-26)].
9. 80. rocznica konsekracji kościoła w Trzcieńcu [online], Nowy Kurier Galicyjski, 22 kwietnia 2016 [dostęp 2023-03-01]  (pol.).
10. Stowarzyszenie Wspólnota Polska [online], bazapolonii.wspolnotapolska.org.pl [dostęp 2023-03-01] .