Traktat Loewenwolda,przymierze trzech czarnych orłów – podpisany 13 września 1732 roku w Wiedniu tajny układ, pomiędzy Austrią i Rosją (13 grudnia dołączyły do niego Prusy), dotyczący sukcesji tronu w Polsce w razie spodziewanej niedługo śmierci Augusta II. Nigdy nie ratyfikowany, traktat ten był w rzeczywistości manewrem dyplomatycznym Rosji i Austrii, które chciały odciągnąć Prusy od powstającego właśnie sojuszu sasko-francuskiego. Najważniejszym jego celem było niedopuszczenie do przedłużenia unii polsko-saskiej[1].
Mocarstwa starały się wykazać pozory praworządności i wykorzystały to, że Stanisław Leszczyński był na mocy konstytucji sejmowych, inspirowanych przez Augusta II, skazany na banicję, co pociągało za sobą również niemożność sprawowania urzędów w Polsce i Litwie. Rozmieszczenie wojsk na granicach Rzeczypospolitej uzasadniono więc przewrotnie ochroną polskiej wolności do swobodnego wyboru władcy i uniemożliwieniem obcym mocarstwom (Francja) narzucenia Polakom banity.
Traktat ten był nazywany przymierzem trzech czarnych orłów ze względu na herby każdego z trzech państw (Austrii, Rosji i Prus), na których widniały czarne orły (cesarski i carski dwugłowe, pruski jednogłowy).
Aby zapewnić sobie możliwość intronizacji, Fryderyk August Wettin zawarł porozumienia z Austrią (17
lipca 1733) i z Rosją (25 sierpnia), zrzekając się w zamian odpowiednio praw do tronu austriackiego i kurlandzkiego[2]. Osiągnięcie tronu przez Augusta III Sasa było sprzeczne z planami Prus, które wkrótce zerwały sojusz z Rosją i Austrią, a w wojnie sukcesyjnej zachowały neutralność.
Traktat był wyraźną porażką dyplomacji pruskiej. Według oceny historyka: Mniejsza o to, że Prusy figurowały w tym traktacie jako strona skrępowana i wyprowadzona w pole: obiecano im za nieprzeszkadzanie we wspólnej akcji Kurlandię, a potem odwleczono ratyfikację umowy. Grunt w tym, że nad Rzeczpospolitą zacisnęło się przymierze trzech czarnych orłów celem pogwałcenia wolnej elekcji[3].
Bibliografia
Gierowski, Józef Andrzej, Wielka Historia Polski Tom III wyd. Świat Książki Warszawa: 2003 ISBN 83-85719-76-8
Mariusz Markiewicz, Historia Polski 1492-1795, wyd. 2 popr., Kraków 2009, s. 622.