Szymon Gięty

Szymon Gięty

Kazimierz Wnuk

Pomnik Szymona Giętego
Data i miejsce urodzenia	1914 Warszawa
Data i miejsce śmierci	28 listopada 1998 Gorzów Wielkopolski
Zawód, zajęcie	Zbieracz surowców wtórnych, handlarz, rencista[1]

Szymon Gięty (właśc. Kazimierz Wnuk; ur. 1914 w Warszawie, zm. 28 listopada 1998 w Gorzowie Wielkopolskim) – gorzowski kloszard, ekscentryk, znany w mieście ze swoich żartów, którymi rozbawiał mieszkańców^[2].

Pseudonim

Szymon Gięty swoje przezwisko zawdzięczał Zdzisławowi Morawskiemu, który tak nazwał go, widząc, jak przykurczony, lecz pozytywnie nastawiony, pcha swój wózek^[3][4].

Życiorys

Urodził się w 1914 roku w Warszawie. Uczęszczać miał tam do Technikum Ogrodniczego, a w wolnym czasie tworzyć kronikę oraz albumy zawierające ręcznie malowane ilustracje wiejskich kościołów i dworków (wszystko spłonęło wraz z jego domem rodzinnym w 1939 roku)^[2].

W czasie II wojny światowej wywieziony został do III Rzeszy na roboty przymusowe^[5].

Bezpośrednio po wojnie pracował w różnych zawodach – był między innymi PGR-owskim księgowym oraz palaczem^[5]. Ostatecznie jednak wybrał życie kloszarda i po krótkim powrocie do Warszawy oraz tymczasowym pobycie w Baczynie i Siedlicach^[6] osiedlił się w Gorzowie Wielkopolskim, zajmując opuszczony garaż, położony przy ulicy Cegielnianej, blisko centrum^[3][1]. Zajmował się zbieraniem złomu, makulatury i szklanych butelek, czasami uprawiał drobny handel, a poza tym zajmował się rozbawianiem gorzowian na różne sposoby, przez co stał się jedną z najbardziej rozpoznawalnych i lubianych osób w mieście^[2][4].

Do najbardziej znanych żartów Giętego należą jego uczestnictwa w pochodach pierwszomajowych, w trakcie których poruszał się z resztą defilujących prowadząc swój wózek wypełniony przypadkowymi przedmiotami, które znajdował, a także posiadanymi przez niego zwierzętami. W trakcie jednego z takich marszy występował przebrany za kosmonautę, odziany w strój własnoręcznie wykonany ze znalezionych lampek, lornetek i tym podobnych przedmiotów, natomiast w innym roku brał udział w pochodzie prowadząc przed sobą wykonany ze sztywnego kabla motocykl z żużlowcem i tabliczką z napisem „Niech żyje sport”. Niezadowolone władze próbowały powstrzymywać Szymona przed uczestnictwem w pochodach, przeganiając go z marszu lub wywożąc z miasta przed obchodami, jednakże działania te pozostawały bezskuteczne, ponieważ Szymon był w stanie wrócić na czas i ponownie włączyć się w kolumnę maszerujących ze swoim wózkiem, nawet jeśli tylko na zakończenie^[2][3][4][5].

Innym rodzajem jego żartów było zapraszanie ludzi, żeby za drobną opłatą zobaczyli w jego namiocie jakieś nietypowe zwierzę, co nie brzmiało niewiarygodnie dla mieszkańców, ponieważ Gięty słynął z posiadania przeróżnych zwierząt, które nieraz pokazywał – na przestrzeni lat miał mieć kawkę, lisa, sowy, papugę, małpę, psy, koty^[7], kuny, jastrzębia, wiewiórki, szczura, myszy i węża^[1]. W tym przypadku jednak za jednym razem oferował pokazanie małpki, co kończyło się tym, że nabrana osoba ujrzała swoje odbicie w lustrze, a za innym razem zaciekawieni gorzowianie mieli ujrzeć egzotyczne ptaki, ale w zamian za to widzieli tylko pomalowane przez Giętego wróble^[3][4].

Szymon Gięty uchodził także za mistrza w toczeniu fajerki^[4][5], co udowodnił na zawodach w 1996 roku^[6], na których zajął pierwsze miejsce i ustanowił niepobity rekord w liczbie zrobionych kółek^[1].

Zmarł 28 listopada 1998 roku w gorzowskim hospicjum św. Kamila. Pochowano go na cmentarzu komunalnym przy ulicy Żwirowej^[1][2]. Nagrobek ufundowali mu mieszkańcy^[3].

Upamiętnienie

Na pamiątkę Szymona Giętego 1 maja 2004 roku odsłonięty został jego pomnik, położony w centrum Gorzowa. W ramach obchodów 750-lecia miasta wydano serię kart zatytułowanych „Z Szymonem po Gorzowie”, na których umieszczono rysunek pomnika na odwrotnej stronie^[2].

Przypisy

1. Był mistrzem świata w toczeniu fajerki [online], ECHOGORZOWA.PL [dostęp 2023-02-12]  (pol.).
2. Szymon Gięty – Multimedialna Encyklopedia Gorzowa Wielkopolskiego [online], encyklopedia.wimbp.gorzow.pl [dostęp 2023-03-18] .
3. Redakcja, 20 lat temu zmarł Szymon Gięty - najbardziej znany kloszard w Gorzowie [online], Gorzów Wielkopolski Nasze Miasto, 28 listopada 2018 [dostęp 2023-03-18]  (pol.).
4. Dlaczego Szymon był Gięty? I czemu ma w Gorzowie pomnik? [online], plus.gazetalubuska.pl, 1 lipca 2017 [dostęp 2023-02-12]  (pol.).
5. Zobacz jak powstawał pomnik Szymona Giętego. Stoi już 12 lat [FOTORELACJA] [online], gorzow.wyborcza.pl, 5 maja 2016 [dostęp 2023-03-18]  (pol.).
6. PawełP. Krysiak PawełP., Z małpą na lewym ramieniu [online], gorzow.wyborcza.pl, 28 maja 2018 [dostęp 2023-02-12] .
7. Gorzowski Internetowy Informator Kulturalny [online], giik.pl [dostęp 2023-02-12] .