Szpital Praski pw. Przemienienia Pańskiego

Szpital Praski
pw. Przemienienia Pańskiego

Szpital od strony al. „Solidarności”
Data założenia	1868
Typ szpitala	szpital specjalistyczny
Państwo	Polska
Adres	al. „Solidarności” 67, 03-401 Warszawa
Dyrektor	Andrzej Golimont
Łóżka szpitalne	409
Położenie na mapie Warszawy Szpital Praski pw. Przemienienia Pańskiego
Położenie na mapie Polski Szpital Praski pw. Przemienienia Pańskiego
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Szpital Praski pw. Przemienienia Pańskiego
52°15′05,5440″N 21°01′45,1200″E
Strona internetowa

Jedna z ulic wewnętrznych kompleksu szpitala, widok od strony ul. Sierakowskiego

Tablica upamiętniająca personel szpitala ratujący życie „Lotowi” i „Cichemu”

Zachowany niemiecki schron obserwacyjno-wartowniczy przy murze Szpitala Praskiego na rogu ulic Panieńskiej i Jasińskiego

Szpital Praski pw. Przemienienia Pańskiego – szpital w Warszawie, znajdujący się przy al. „Solidarności” 67 w dzielnicy Praga-Północ.

Powstał w 1868 roku jako Szpital Najświętszej Marii Panny na Pradze.

Placówka działa w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i jest własnością miasta^[1].

Historia

• 1807–1825 – podczas wojen napoleońskich istniejące w tym miejscu obiekty zajęto na lazaret wojskowy. Po ich rozbiórce powstały w tym miejscu koszary.
• 1825–1830 – po likwidacji budynki koszarowe zamieniono na lazaret, lekarzem naczelnym był dr Walerian Klecki.
• 1866 – Warszawę opanowała epidemia cholery, co wymusiło przekształcenie lazaretu w szpital dla zarażonych (zmarłych grzebano na pobliskim cmentarzu cholerycznym).
• 1868 – po wygaszeniu epidemii Rada Główna Opiekuńcza podjęła decyzję o założeniu szpitala miejskiego pod nazwą Szpital Najświętszej Marii Panny na Pradze^[2]. Stanowisko pierwszego Lekarza Naczelnego pełnił dr Zygmunt Dobierzewski.
• 1895 – pierwsza rozbudowa szpitala, powstały dwa murowane budynki, do terenu szpitalnego włączono przylegające tereny powojskowe. Powstał oddział dla chronicznie chorych.
• 1900 – kontynuacja rozbudowy, powstał obiekt od ulicy Panieńskiej.
• 1910 – powstały budynki w głębi posesji, inicjatorem był drugi lekarz naczelny, dr Władysław Kryze.
• 1912 – w nowym pawilonie powstał Oddział Położniczo-Ginekologiczny.
• 1924–1926 – rozbudowano infrastrukturę gospodarczą, w nowym obiekcie znalazły się kotłownia, pralnia i kuchnia. Wówczas były to urządzenia bardzo nowoczesne w skali Europy.
• 1934–1936 – firma „Biuro Budowlane T. Czosnowski i Ska” wybudowała przy Placu Weteranów 1863 r. budynek wydziału szpitalnictwa, który miał pomieścić również ambulatorium dla Miejskiej Pomocy Lekarskiej, izbę przyjęć, szkołę dla pielęgniarek i mieszkania. Ze względu na narastający problem braku dostatecznej ilości łóżek w gmachu zamiast mieszkań i szkoły pomieszczono oddziały szpitalne.
• 1936 – dyrektorem szpitala jest dr Tadeusz Milewski.
• 1939 – podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 szpital został zbombardowany przez lotnictwo niemieckie^[3]. Ofiar uniknięto dzięki przeprowadzonej ewakuacji chorych do pobliskiej bursy – Żydowskiego Domu Akademickiego przy ul. Sierakowskiego 7^[4]. Uszkodzony obiekt odbudowano z przeznaczeniem na szpital wojskowy.
• 1941 – wiosną odbudowany gmach zostaje przejęty przez Wehrmacht^[5]. Szpital ponownie przeniesiono do Żydowskiego Domu Akademickiego przy ul. Sierakowskiego 7, a jego oddział wewnętrzny do budynku szkoły przy ul. Szerokiej 5 (obecnie ks. I.Kłopotowskiego)^[6]. Na miejscu pozostała jedynie pracownia anatomopatologiczna, która miała także obsługiwać szpital niemiecki^[6]. Personel szpitala włączył się w życie konspiracyjne, m.in. prowadzenie tajnego nauczania studentów medycyny.
• 1944 (sierpień) – walki powstańcze spowodowały istotne uszkodzenia budynków, szpital przeniesiono do obiektów oddalonych od rzeki (m.in. do budynków Instytutu Weterynarii przy ulicy Terespolskiej i szkoły przy ulicy Siennickiej). Podczas wycofywania się Niemców na lewy brzeg Wisły szpital nie został wysadzony w powietrze^[7].
• 1944 – po wyzwoleniu Pragi przez Armię Radziecką i 1 Armię Wojska Polskiego szpital przeniósł się do budynku szkolnego przy ul. Boremlowskiej 8/12^[8]. Kadra medyczna powołała tzw. Akademię Boremlowską, dziekanem został dr Tadeusz Butkiewicz. Działalność dydaktyczną rozpoczęły działające dotąd w konspiracji Wydział Lekarski i Farmaceutyczny Uniwersytetu Warszawskiego^[9]. Po zakończeniu II wojny światowej zespół Szpitala zasilają i stają się głównymi twórcami jego powojennego kształtu lekarze powstania warszawskiego zaangażowani od 1944 r. w tworzenie Szpitala Warszawskiego w Częstochowie: dr Jerzy Hagmajer (dyrektor i ordynator) oraz Jan Mazurkiewicz „Radosław”, dr Chodorowski oraz dr Henryk Bukowiecki.
• 1945 – pomimo niewielkich uszkodzeń, rozebrano znajdującą się na terenie szpitala neogotycką kaplicę Matki Boskiej Loretańskiej, wzniesioną na początku XX wieku^[10].
• 1948 – oddano do użytku odbudowane w całości lewe skrzydło szpitala^[11], w Szpitalu Praskim działały oddziały: wewnętrzne, chirurgiczne, położniczo-ginekologiczne, okulistyczny, pediatryczny oraz Klinika Neurochirurgii (w późniejszych latach powstał oddział urazowo-ortopedyczny). Kolejne lata przyniosły przebudowę kuchni, powstanie centralnych tlenowni, ujęcia wody oligoceńskiej, centralne kotłownie przeszły na zasilanie gazowe oraz powstała centralna sterylizacja.
• 1990–2000 – powstał gmach Kliniki Okulistycznej Uniwersytetu Medycznego.
• 2005 – zakończono proces unowocześnienia szpitala.
• 2006 – rozpoczęto budowę nowego pawilonu, w którym docelowo miały się pomieścić:
  1. Szpitalny Oddział Ratunkowy i Izba Przyjęć
  2. Zakład Radiologii
  3. Centralna Sterylizatornia
  4. Oddział Pooperacyjny
  5. Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii
  6. Laboratorium Analityczne
  7. Blok Operacyjny
  8. Oddziały – Urazowo-Ortopedyczny i Nefrologiczny
• 2007 (luty) – uroczyście odsłonięto okolicznościowe tablice – jedna z nich poświęcona jest pracownikom ratującym życie Bronisławowi Pietraszewiczowi „Lotowi” i Marianowi Sengerowi „Cichemu” po zamachu na Kutscherę, druga natomiast upamiętnia pisarza Władysława Stanisława Reymonta, który był leczony w Szpitalu Przemienienia Pańskiego od 13 lipca do 10 sierpnia 1900 roku po wypadku kolei linii warszawsko-wiedeńskiej.

Oddziały

• Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR)
• Oddział Intensywnej Terapii i Anestezjologii
• Oddział Chorób Wewnętrznych z pododdziałami:
  • Pododdział Toksykologii
  • Pododdział Kardiologii
  • Pododdział Nefrologii
• Stacja Dializ
• Oddział Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej
• Oddział Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej z Pododdziałem Chirurgii Naczyniowej
• Oddział Urologii i Urologii Onkologicznej
• Oddział Ginekologiczno-Położniczy
• Oddział Neonatologii
• Centralny Blok Operacyjny
• Oddział Pooperacyjny

Przypisy

1. Zgromadzenie wspólników. [w:] Szpital Praski p.w. Przemienienia Pańskiego Sp. z o.o. [on-line]. [dostęp 2020-09-16].
2. Zofia Podgórska-Klawe: Szpitale warszawskie 1388–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 198.
3. Marian Marek Drozdowski: Alarm dla Warszawy. Ludność cywilna w obronie stolicy we wrześniu 1939 r.. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1969, s. 151.
4. Karol Mórawski: Kartki z dziejów Żydów warszawskich. Warszawa: Wydawnictwo Nowy Świat, 2011, s. 186. ISBN 978-83-7386-421-4.
5. Stanisław Bayer: Służba zdrowia Warszawy w walce z okupantem 1939–1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985, s. 35. ISBN 83-11-07170-5.
6. Zofia Podgórska-Klawe: Szpitale warszawskie 1388–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 310.
7. Robert Marcinkowski: Ilustrowany Atlas Dawnej Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Oliwka, 2013, s. 173. ISBN 978-83-931203-1-4.
8. Zofia Podgórska-Klawe: Szpitale warszawskie 1388–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 327.
9. Historia. wum.edu.pl. [dostęp 2017-08-17].
10. Hanna Faryna-Paszkiewicz: Historia Placu Weteranów 1863 roku [w:] Odkrywanie warszawskiej Pragi. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2009, s. 62. ISBN 978-83-927791-5-5.
11. Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 44, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”. 

Bibliografia

• Historia placówki na oficjalnej stronie Szpitala

Kontrola autorytatywna (szpital):

• VIAF: 311277040
• NUKAT: n2009031396