Szowinizm (fr.chauvinisme) – forma skrajnego nacjonalizmu w postaci bezkrytycznego uwielbienia własnego narodu, wiary w jego wyższość połączonego z wrogością względem innych nacji. W szerszym znaczeniu analogiczne przeświadczenie pewnych grup ludzi względem innych (nie zawężające się do narodów)[1].
Szowinizm rozszerzył swoje pierwotne znaczenie o fanatyczne oddanie i nadmierną stronniczość w stosunku do każdej grupy lub sprawy, do jakiej się należy, zwłaszcza gdy obejmuje to uprzedzenia lub wrogość wobec osób z zewnątrz, lub grup rywalizujących, i utrzymuje się nawet w obliczu przeważającego oporu[2][3]. Szowinista postrzega własnych ludzi jako niepowtarzalnych i wyjątkowych, podczas gdy reszta ludzi jest uważana przez niego za słabych lub podrzędnych[4]. To francuskie pojęcie funkcjonuje analogicznie do brytyjskiego terminu jingoizm, który zachował swoje znaczenie jako szowinizm ściśle w swoim pierwotnym rozumieniu, to znaczy jako postawa agresywnego nacjonalizmu[5][6].
Etymologia
Wyrażenie pochodzi od Nicolasa Chauvin, legendarnego żołnierza napoleońskiego znanego z komedii Le soldat laboureurEugene'a Scribe'a. Bohater tej opowieści, rolnik[7], był fanatycznie i naiwnie oddany Napoleonowi.
Męski szowinizm opiera się na przekonaniu, że mężczyźni są lepsi od kobiet. Pierwsze udokumentowane użycie sformułowania „męski szowinizm” znajduje się w sztuce z 1935 roku Clifforda OdetaTill the Day I Die[8].
Kobiecy szowinizm to przekonanie, że kobiety moralnie przewyższają mężczyzn, i uważany jest on za antyfeministyczny[przez kogo?][9]. Termin ten został przyjęty przez krytyków niektórych rodzajów lub aspektów feminizmu; godnym uwagi przykładem jest feministka drugiej fali Betty Friedan, która w swoich postulatach wykluczała lesbijki i czarnoskóre kobiety.[10]
Ariel Levy posłużyła się tym określeniem w pokrewnym, aczkolwiek przeciwnym znaczeniu w swojej książce Female Chauvinist Pigs, w której twierdzi, że wiele młodych kobiet w Stanach Zjednoczonych i poza nimi odtwarza męski szowinizm i dawne mizoginistyczne stereotypy[11].
↑AndrewA.HeywoodAndrewA., PalgraveP.MacmillanPalgraveP., Global politics, London; New York: Palgrave Macmillan, 2015, ISBN 978-1-137-34926-2, OCLC979008143(ang.). Brak numerów stron w książce
↑BettyB.FriedanBettyB., It changed my life : writings on the women's movement, Cambridge, Mass: Harvard University Press, 1998, ISBN 0-674-46885-6, OCLC37854253, Cytat: If I were a man, I would strenuously object to the assumption that women have any moral or spiritual superiority as a class. This is [...] female chauvinism. Brak numerów stron w książce
↑ArielA.LevyArielA., Female chauvinist pigs : women and the rise of raunch culture, Nowy Jork: Free Press, 2005, ISBN 0-7432-4989-5, OCLC60375653. Brak numerów stron w książce
