Szarogród (ukr. Шаргород , trb. Szarhorod ) – miasto na Ukrainie , w obwodzie winnickim , siedziba władz rejonu szarogrodzkiego .
Miasto leży na wschodnim Podolu , nad rzeką Morachwą . Pierwsza wzmianka pochodzi z 1585, prawo magdeburskie od 1588, prawo składu w 1635 roku[2] , status miasta od 1985 .
W Henrykówce k. Szarogrodu urodził się Antoni Józef Rolle .
Historia
Szarogród w XIX wieku
Miasto założył kanclerz Jan Zamoyski w latach 1579–1585 jako twierdzę. W 1588 roku król Zygmunt III Waza nadał mu prawa miejskie. W 1595 miasto zniszczyli Kozacy, jednak nie zdołali zdobyć zamku. W pierwszej połowie XVII wieku został odbudowany. Ponownie zniszczony w 1648 roku przez zbuntowanych Kozaków. W 1663 podczas wyprawy zadnieprzańskiej w czasie wojny polsko-moskiewskiej w Szarogrodzie przebywał król Jan Kazimierz [3] . Miasto zostało zniszczone przez Turków w 1672 roku.
W latach 1776–1792 w Szarogrodzie stacjonowała 7 Brygada Kawalerii Narodowej . Szarogród został odłączony od Królestwa Polskiego w 1793 w II rozbiorze . Pod zaborami siedziba gminy Szarogród (inne języki) w powiecie mohylowskim guberni podolskiej .
W latach 1941–1944 miasto było administrowane przez Rumunię w ramach tzw. Transnistrii .
Od 1955 do 1958 roku proboszczem parafii katolickiej był Antoni Chomicki .
W 1989 liczyło 10 570 mieszkańców[4] .
Zabytki
Zamek w Szarogrodzie wybudowany w 1585 r.[5] przez Jana Zamoyskiego (1545–1605) zniszczony podczas buntów chłopskich i wojen kozackich w XVII w. Ruiny odnowił po 1850 r. ks. Roman Sanguszko[6] .
kościół pw. św. Floriana z 1595
synagoga wybudowana, w zależności od źródeł, w 1589 r. lub na pocz. XVII w.[7]
Monaster św. Mikołaja
Przypisy
↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.15
↑ Stan Lewicki, Historja handlu w Polsce na tle przywilejów handlowych : (prawo składu), Warszawa 1920, s. 139.
↑ Michał Dymitr Krajewski, Dzieje panowania Jana Kazimierza od roku 1656 do jego abdykacyi w roku 1668 , wyd. S.Orgelbrand, Warszawa 1846, s. 326.
↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
↑ Antoni Urbański Memento kresowe , Warszawa, 1929, s. 4-5.
↑ Roman R. Aftanazy Roman R. , Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej , wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 9: Województwo podolskie , Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich , 1996, s. 359-362, ISBN 83-04-04268-1 , ISBN 83-04-03701-7 (całość) .
↑ Szarogród , [w:] Maria M. Piechotka Maria M. , Kazimierz K. Piechotka Kazimierz K. , Bramy nieba: bożnice murowane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej , Warszawa: Krupski i S-ka, 1999, s. 367–370, ISBN 978-83-86117-18-5 (pol. ) .
Literatura
Linki zewnętrzne