Wieś jest obecnie siedzibą sołectwa Strzebiń, które tworzą także Bukowiec, Dubiele, Łazy i Prądy, i liczy 3902 mieszkańców[4]. Miejscowość jako parafia podlega dekanatowi woźnickiemu. Powierzchnia sołectwa wynosi 3322 ha[5]. W latach 1954–1972 była to siedziba gromady Strzebiń.
Podział wsi na częściPodział terytorialno-infrastrukturalny
Bagno – integralna część Strzebinia, położona w zachodnim krańcu wsi. Na jego terenie znajduje się cmentarz komunalny, obiekt sportowy klubu piłki nożnej LKS Victoria Strzebiń oraz budynek poczty. Dawniej przysiółek ten nosił również nazwę Czajcze Bagno; obecnie dzieli się na Bagno Północne i Bagno Południowe. Bagno zawsze należało do Strzebinia, lecz od 1967 stanowi przysiółek.
Czajki – jest dzielnicą Strzebinia położoną w północno-centralnej części nad prawym brzegiem rzeki Leśnica (dopływu Małej Panwi), gdzie usytuowany jest staw Glinioki.
Centrum – najludniejsza, centralna część Strzebinia. Jej oś to ul. Lubliniecka, a głównym punktem jest plac przykościelny. To głównie w Centrum znajduje się większość instytucji i zabytków. Występuje w niej zabudowa wielorodzinna.
Kolonia Strzebińska – integralna część Strzebinia, znajdująca się w południowo-wschodniej części miejscowości, dawniej samodzielna miejscowość
Kurzychowe – dawna nazwa określająca odległą część przysiółka Łaz
Strzebiń Stary – najstarsza część miejscowości Strzebiń. Jej zabudowa biegnie wzdłuż ul. 1 Maja. Znajduje się tu budynek Ochotniczej Straży Pożarnej, miejscowe przedszkole oraz klub „Havana”.
Układ przestrzenny wsi należy do rodzaju łańcuchówki[9] – typu wsi, w którym zabudowa znajduje się po obu stronach drogi przebiegającej zazwyczaj dnem doliny.
Warunki naturalne
Rzeźba terenu
Najwyższe wzniesienie wynosi 220 m n.p.m. i znajduje się w południowej części miejscowości. Terytorium wsi jest zróżnicowane geologicznie, wierzchnia część to osady polodowcowe: żwiry, piaski, gliny[10]. W niedalekiej odległości od Strzebinia przepływa rzeka Leśnica.
Gleby w Strzebiniu charakteryzują się wysokim udziałem gleby płowej, brunatnoziemnej oraz gleby odgórnie oglejonej[11]. Podobnie jak i działalność gospodarczo-ekonomiczna procesu terenów podmiejskich, gromadzi również zasoby występowania mady oraz gleby zniszczonej przez przemysł lub zabudowę.
Ochrona środowiska
Turbina wiatrowa „NEG Micon” w okolicach Strzebinia (jedna z ekonomicznych form ochrony środowiska)
Miejscowość od lat silnie zaangażowana jest w gminnym projekcie dotyczącym ograniczenia wysokiej emisji zanieczyszczeń.
Gmina stosuje techniczną formę ochrony środowiska, budując oczyszczalnie ścieków, zakładając filtry na kominy, stosując nowe technologie w produkcji i przemyśle.
Przyroda
Wykaz zarejestrowanych form ochrony przyrody na terenie Strzebinia[12].
Na terenie Strzebinia znajduje się kilka terenów objętych ochroną prawną: rezerwaty przyrody, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe oraz użytki ekologiczne. Lasy obejmujące tereny wsi są częścią jednego z największych kompleksów leśnych w Polsce: Lasów Lublinieckich.
Nazwa
Nazwa miejscowości wywodzi się prawdopodobnie, od czynności trzebienia lasów, które miało tu miejsce. Na początku procesów urbanizacyjnych konieczne było wylesienie, aby dokonać lokacji miejscowości.
W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod obecnie używaną, polską nazwą Strzebiń, która funkcjonowała wówczas zarówno w języku polskim, jak i niemieckim[13].
Historia wsi
Kościół parafialny Świętego Krzyża w Strzebiniu na fotografii z 1952Pieczęć Strzebinia w latach 1841–1889Mapa z 1840 –,zaznaczony Strzebiń, kolonia Strzebińska i Bagno
Najstarszy dokument dotyczący miejscowości Trzebiem pochodzi z 1454, wydany przez księcia Bernarda, w którym potwierdza on nadanie przywilejów miejskich Woźnikom, chociaż bardziej prawdopodobną jest data 1560, kiedy to szlachcic Czebulka miała założyć miejscowość Strzebiń, co potwierdzają urbarze z lat 1571–1574. W 1576 cesarz Maksymilian II Habsburg zastawił Janowi Kochcickiemu dominium lublinieckie, składające się wówczas m.in. ze wsi Strzebiń[14]. Miejscowość powstała na bazie kolonii fryderycjańskiej w okresie pruskim. Trafiła do Polski w wyniku ustaleń poplebiscytowych.
1768 – powstanie Prądów.
1779 – Erdman Pükler założył Kolonię Strzebińską, wówczas pod nazwą Erdmannshain.
Ok. 1800 – powstanie przysiółka Łaz i Bukowca.
Od 1804 – miejscowość należała do rodu Hohenlohe rezydującego w Koszęcinie.
23 lutego 1823 – we wsi Prądy należącej do sołectwa urodził się Juliusz Ligoń.
1841-1889 – do użytku publicznego zostaje wydana pieczęć, godło herbu gminy Strzebinia symbolizujące grabie ułożone skośnie, zębami wbite w ziemię.
1855 – pierwszym sołtysem Strzebinia zostaje Rogotz.
Do 1869 – Strzebiń należał do parafii Sadów, a następnie do parafii Koszęcin 1950 r. przy kościele pod wezwaniem Serca Pana Jezusa.
1912 – budowa ulicy Dębowej o długości 1,5 km.
1920 – założenie strzebińskiego chóru i teatru.
1922 – Strzebiń w granicach Polski (po plebiscycie z 20 marca 1921).
czerwiec 1924 – powstała ochotnicza straż pożarna, której głównym założycielem był druh Czornik Paweł z Bukowca.
1926 – oddanie do użytku trakcji kolejowej Kalety-Strzebiń-Herby Nowe.
1932 – uroczyste otwarcie linii kolejowej Strzebiń–Woźniki.
1934 – wprowadzenie prądu elektrycznego do Strzebinia, od 1939 do Kolonii Strzebińskiej.
1 września 1939 – godz.10.00 – żołnierze niemieccy wkraczają do Strzebinia. Dwaj lotnicy (29-letni) dowódca I/26 Plutonu por. obs. Wincenty Leon Wrzeszcz, oraz (32-letni) st. sierż. pil. Adam Baran giną w katastrofie lotniczej, locie bojowym zestrzeleni przez OPL. Również tego samego roku wojsko polskie wysadza w powietrze wiadukt kolejowy.
1940 – germanizacja miejscowego społeczeństwa.
16 stycznia 1945 – bez walk Strzebiń opuścił garnizon niemiecki, a wieś została zajęta przez oddziały radzieckie.
1945–1973 – przynależność leśnictwa Strzebiń i Dubiele do nadleśnictwa Zielona; od 1973 do nadleśnictwa Koszęcin.
1946 – założenie klubu sportowego „LKS Victoria” Strzebiń. Tego samego roku w Strzebiniu, powstaje jedno z pierwszych po wojnie Kół Rolniczych w ówczesnym województwie katowickim, którego założycielem był kierownik szkoły Ostrowski Kazimierz.
1 listopada 1948 – ks. Reginek Jerzy poświęca nowy cmentarz na Pawlikowej Górce.
1949 – utworzenie dwóch leśnictw o zmniejszonym areale po ok. 700 ha: Strzebiń – z siedzibą przy ul.Lublinieckiej i Dubiele – z leśniczówką w Kolonii Strzebińskiej.
1976 – powstał dom kultury, w którym od 1996 działają miejscowe chóry Hejnał oraz Non Nomine.
1977 – otwarcie wyremontowanego Wiejskiego Ośrodka Zdrowia.
1979 – oddanie do użytku obiektu użyteczności publicznej, pawilonu handlowego „Anatol” (od 1995 „Mini Market”).
1980 – uroczyste poświęcenie, oraz oddanie do użytku nowego budynku remizy strażackiej.
1989 – założenie miejscowego, Uczniowskiego Klubu Sportowego Strzelec Strzebiń.
1993 – telefonizacja sołectwa.
1995 – uruchomienie sieci wodociągowej.
1 września 1999 – powstało gimnazjum, w wyniku wprowadzenia w Polsce reformy systemu edukacji narodowej.
Od 2000 – organizowane są Ogólnopolskie Biegi Uliczne Strzebiń, pod patronatem Uczniowskiego Klubu Sportowego Strzelec Strzebiń.
2004 – wykonanie kanalizacji wodno-ściekowej.
2008 – założenie Stowarzyszenia Rozwoju Sołectwa Strzebiń.
2009–2012 – rozbudowa zespołu szkół wraz z dobudową kompleksu hali sportowej.
W Strzebiniu rozwinęło się budownictwo indywidualne, powstały murowane domy przy nowych ulicach. W latach międzywojennych miejscowość tworzyły dwie gminy: Strzebiń i Kolonia Strzebińska. W I połowie XX wieku miejscowa ludność brała pełnomocny udział w walce narodowo-wyzwoleńczej. Podczas II wojny światowej tereny sołectwa zostały włączone do III Rzeszy, z częścią Generalnego Gubernatorstwa w Częstochowie, noszącej wówczas nazwę Tschenstochau. Od czasów powojennych Strzebiń przynależał do województwa katowickiego; w latach 1975–1998 województwa częstochowskiego. Od stycznia 1999 należy do województwa śląskiego.
Architektura
Główny deptak w centrumKościół parafialny Podwyższenia Krzyża Świętego w Strzebiniu
Lista obiektów sakralnych:
kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (ul. Lubliniecka 47)
kaplica pw. św. Franciszka z Asyżu i MB Różańcowej wraz z krzyżem misyjnym
Pomnik żołnierzy poległych we wrześniu 1939 w Strzebiniu
Krzyż na froncie muru kościoła parafialnego w Strzebiniu
Widok na Centrum z kładki kolejowej (w dzielnicy Bagno)
Gmach strzebińskiego dworca kolejowego
Obiekty o walorach historycznych:
dworzec kolejowy
budynek dawnej szkoły podstawowej (ul. Lubliniecka 1)
Wieś ma trzy obiekty mostowe: wiadukt drogowo-kolejowy (ul. Lubliniecka), kładka nad torami (tereny dworca) oraz most kolejowy-drogowy (część dzielnicy Dubiele).
W Strzebiniu znajduje się pomnik poległych w 1939 żołnierzy oraz Świętych Apostołów Piotra i Pawła. W centrum miejscowości, wzdłuż wschodniej ściany kościoła parafialnego usytuowany jest deptak biegnący do ul.Piaskowej.
Tereny rekreacyjne skupiają się wokół stawu Glinioki jak i również części Dubieli. Przez wieś przebiega trasa rowerowa. W odległości około 10 km od Strzebinia usytuowany jest gwiazdkowy hotel (centrum konferencyjno-biznesowe), zespół pałacowo-dworski z przełomu XIX/XX wieku.
W miejscowości znajduje się publiczna przychodnia medycyny rodzinnej, gabinet kosmetyczny oraz hospicjum.
Ośrodki edukacyjne
Publiczne przedszkole w Strzebiniu (ul. 1 Maja 29)
Szkoła Podstawowa im. Juliusza Ligonia (ul. Lompy 9)
Publiczne Gimnazjum im. Armii Krajowej nr 2 w Strzebiniu (ul. Lompy 9)
Liceum Ogólnokształcące dla dorosłych w Strzebiniu (ul. Lompy 9)
Prywatna Szkoła tańca-budynek Domu Kultury w Strzebiniu (ul. Kolejowa 9)
Kultura
Dom Kultury w StrzebiniuCharakterystyczne dla Strzebinia oznaczenie nazw ulic w barwach herbu
Wizytówką kulturalną Strzebinia stały się festiwale muzyczne, m.in. Przegląd Muzyki Chóralnej[16].
Obiekty kulturalne:
Publiczna Biblioteka Pedagogiczna (filia)
Dom kultury (Ośrodek Kultury i Edukacji Regionalnej) w Strzebiniu
Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Strzebiniu
biblioteka parafialna
Centrum Kształcenia na odległość Internetowa Wioska
Klub osiedlowy
W marcu 2008 roku zostało założone Stowarzyszenie Rozwoju Sołectwa Strzebiń, którego celem jest wspieranie zrównoważonego rozwoju sołectwa Strzebiń[17].
Obiekty sakralne w Strzebiniu
Parafia rzymsko-katolicka pw. Podwyższenia Krzyża Świętego istniejąca na terenie sołectwa wchodzi w skład dekanatu woźnickiego i podlega diecezji gliwickiej. 27 lutego 1869 biskup wrocławski utworzył w Koszęcinie samodzielną parafię, do której przyłączono m.in. Strzebiń, Łazy i Prądy. Kościołem parafialnym została kaplica zamkowa w Koszęcinie, a pierwszym proboszczem był ks. Karol Diettrich. W 1947 w wynajętym Domu Związkowym w Strzebiniu urządzono tymczasową kaplicę. Równocześnie rozpoczęto starania o budowę nowego kościoła. Wzniesiono go w latach 1949–1951. Wieżę kościelną ukończono w 1984.
15 kwietnia 1950 przy nowym kościele została erygowana samodzielna stacja duszpasterska. W następnym roku dokonano konsekracji kościoła, a parafię Świętego Krzyża w Strzebiniu erygowano dekretem biskupa katowickiego z 1957 r. Natomiast budowniczym kościoła był ks. Erwin Muszer. Obecnie do parafii należą wierni z miejscowości: Bukowiec, Dubiele, Kurzychowe i Łazy. Parafia prowadzi księgi: chrztów, ślubów i zgonów od 1947 r. Sam kościół jako budynek jest pierwszym co do wielkości obiektem sakralnym w powiecie.
Lista klubów sportowych działających w Strzebiniu:
Klub sportowy LKS Victoria Strzebiń Rok założenia: 1946, Stadion: Gminne boisko sportowe w Strzebiniu
Uczniowski Klub Sportowy Strzelec Strzebiń, Rok założenia:1989
Obiekty sportowe:
Stadion Victorii (ul. Mickiewicza 1)
Kort tenisowy (ul. 1 Maja 23A)
Boisko do siatkówki (ul. Mickiewicza 1)
Boisko Zespołu Szkół im. Armii Krajowej (ul. Lompy 9)
Hala sportowa Zespołu Szkół (ul. Lompy 9)
Komunikacja
Układ ulic StrzebiniaGłówne skrzyżowanie z drogą wojewódzką nr 906 z Lublińca do PiaskuStrzebińskie ścieżki pieszo-rowerowe na odcinku wiadukt-Bukowiec
Początki strzebińskiej komunikacji kolejowej sięgają lat 30. XX wieku. Na początku sierpnia 1932 r. uruchomiono 13,4 km 1-torową linię kolejową Strzebiń-Woźniki.
W Strzebiniu znajduje się pięć przystanków PKS skąd nie odjeżdżają już autobusy do Lublińca przez Koszęcin lub do Częstochowy[19].
Najbliższym międzynarodowym portem lotniczym jest regionalny port lotniczy Katowice-Pyrzowice znajdujący się w odległości ok. 50 km na południe od miejscowości.
↑Statut Sołectwa Strzebiń. Koszęcin: UG Koszęcin, seria: Zał. Nr 2 do Uchwały Nr 36/V/2007 z dnia 16 stycznia 2007 r.. [dostęp 2009-02-08]. Brak numerów stron w książce
↑Położenie. Starostwo Powiatowe w Lublińcu. [dostęp 2010-04-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-03)].
↑Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑Historia. Stowarzyszenie Rozwoju Sołectwa Lisowice. [dostęp 2009-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-03)].
↑Uchwała Nr 20/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu lublinieckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 15 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954, dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 1 grudnia 1954 r., nr 10, poz. 54)
.JPG)
