Stanisław Grodzicki (1865–1943)

Stanisław Grodzicki

Stanisław Grodzicki (przed 1906)
Data i miejsce urodzenia	4 października 1865 Bzianka
Data i miejsce śmierci	1 sierpnia 1943 Bzianka
Poseł na Sejm III kadencji (II RP)
Okres	od 1930 do 1932
Przynależność polityczna	Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem
Odznaczenia

Stanisław Grodzicki (ur. 4 października 1865 w Bziance, zm. 1 sierpnia 1943 tamże) – polski ziemianin, urzędnik, polityk, poseł na Sejm II RP III kadencji.

Życiorys

Urodził się w 1865^[1]. Był synem Leona (1836–1886), właściciela majątku rolnego w Bziance. Po jego śmierci odziedziczył rodzinny majątek. Zdał maturę w gimnazjum w Jaśle w 1883. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Wiedeńskim w 1888. Następnie pracował w administracji rządowej austriackiej^[1]: jako koncepista, komisarz powiatowy (pracował w starostwie w St. Pölten), od 1900 wicesekretarz w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w Wiedniu. Od 1901 do 1904 był starostą powiatu lwowskiego, od 1904 do 1906 starostą powiatu jarosławskiego, następnie od 1906 szefem Biura Prezydialnego w Namiestnictwie (zastępując Wacława Zaleskiego), w 1910 został radcą dworu^[2], w czerwcu 1911 I wiceprezydentem Namiestnictwa Krajowym we Lwowie^[3] i pozostawał na stanowisku do 1918^[4]. Był także komisarzem rządowym Sejmu Krajowego Galicji kadencji IX (1908–1913) i X (1913–1914).

Od 1898 był członkiem Towarzystwa Gospodarskiego we Lwowie, w latach 1910–1920 komisarzem przy Towarzystwie Kredytowym Ziemskim we Lwowie. W okresie I wojny światowej od 1916 do 1918 był kierownikiem Krajowej Centrali Gospodarczej dla Odbudowy Galicji, pod koniec 1918 został zastępcą namiestnika. W 1920 przeszedł w stan spoczynku, pełniąc do tego czasu stanowisko pierwszego wiceprezydenta namiestnictwa^[1].

W 1905 Stanisław Grodzicki posiadał w Bziance obszar 222,8 ha^[5], w 1911 posiadał 191 ha^[6]. Po przejściu na emeryturę osiadł tam i zajmował się hodowlą bydła zarodowego, za co otrzymywał wielokrotnie nagrody. W rodzinnej Bziance wybudował młyn i tartak. Prowadził mleczarnię przy ulicy Tadeusza Kościuszki w Sanoku^[7]. Był członkiem Towarzystwa Rolniczego, członkiem wydziału Hodowców Bydła^[1]. Przed 1931 pełnił funkcję wiceprezesa Związku Ziemian w Sanoku^[1], w latach 30. był prezesem Związku Ziemian. Przed 1939 prowadził w Sanoku mleczarnię przy ulicy Tadeusza Kościuszki 27^[8].

W 1930 z ramienia BBWR uzyskał mandat posła Sejmu RP III kadencji w okręgu 48 (Przemyśl, Dobromil, Sanok, Brzozów, Krosno)^[9]. Jego mandat wygasł 5 października 1931 na mocy orzeczenia Sądu Najwyższego o unieważnieniu wyborów^[10]. W ponownie zarządzonych wyborach 22 listopada 1931^[11] został wybrany powtórnie^[12] i złożył ślubowanie 10 grudnia 1931. Złożył mandat w liście z 22 lipca 1932 po śmierci żony.

Podczas II wojny światowej i trwającej okupacji niemieckiej zmarł w trakcie rewizji gestapo w jego domu. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu parafialnym w Trześniowie^[13]

Był żonaty, miał córkę Wandę.

Odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Franciszka Józefa (1903)^[14]
• Order Korony Żelaznej II Klasy (1914)^[15]
• Brązowy Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii (przed 1914)^[3][4]
• Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych (przed 1914)^[3][4]
• Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych (przed 1914)^[3][4]
• Najwyższe uznanie za pełną poświęcenia i skuteczną działalność służbową (1916, za zgodą cesarza Franciszka Józefa)^[16]

Przypisy

1. Nasi kandydaci z okręgu 48. Stanisław Grodzicki. „Słowo Polskie”. Nr 321, s. 5, 23 listopada 1931. 
2. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: Prezydyum C.K. Namiestnictwa, 1911, s. 1.
3. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 1.
4. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918. Brak numerów stron w książce
5. Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
6. Skorowidz powiatu sanockiego : wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 4.
7. Wojciech Sołtys, Budownictwo, przemysł, rzemiosło, handel, Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 536.
8. Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8. Informator Chrześcijański. Sanok: Krakowska Kongregacja Kupiecka. Oddział Sanok, 1938, s. 32.
9. Kto zasiada w Sejmie?. „Gazeta Świąteczna”, s. 2, Nr 20 (2624) z 17 maja 1931. 
10. Unieważnienie wyborów do Sejmu w okręgu Nr. 48 w Przemyślu. „Ilustrowana Republika”, s. 1, Nr 273 z 6 października 1931. 
11. Dziś wybory do Sejmu w okręgu Przemyślu-Sanok-Krosno. „Głos Poranny”, s. 4, Nr 320 z 22 listopada 1931. 
12. Ostateczne wyniki wyborów w okręgu przemyskim. „Słowo Polskie”, s. 3, Nr 325 z 27 listopada 1931. 
13. Bzianka - wieś na Wisłokiem. naszrymanow1.awardspace.com. [dostęp 2014-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 listopada 2014)].
14. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 193.
15. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 85.
16. Nowe godności i odznaczenia. „Ilustrowany Kurier Codzienny”. Nr 41, s. 6, 11 lutego 1916. 

Bibliografia

• Zmiana w prezydyum Namiestnictwa. „Nowości Illustrowane”. Nr 52, s. 13, 17-18, 29 grudnia 1906. 
• Kronika. Nowy wiceprezydent Namiestnictwa. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 27, s. 3, 25 czerwca 1911. 
• Strona Sejmowa. Stanisław Grodzicki. sejm.gov.pl. [dostęp 2014-11-04].