Sowiecki raj

Plakat promujący wystawę „Sowiecki raj” w Berlinie

Ta sama wystawa prezentowana była między innymi w Pradze

Sowiecki raj (niem. Das Sowjet-Paradies) – nazwa nazistowskiej antyradzieckiej wystawy propagandowej, przygotowanej przez Narodowosocjalistyczną Niemiecką Partię Robotników (NSDAP), trwająca od 8 maja do 21 czerwca 1942 roku. Wystawę znajdującą się na placu Lustgarten w Berlinie, odwiedziło według oficjalnych danych 1,3 miliona osób^[1]. Przed wystawą berlińską „Sowiecki raj” pokazywany był w Wiedniu^[2] i Pradze^[3].

Opis

Na dziewięciu tysiącach metrów kwadratowych, znajdowały się pawilony z fotografiami, grafikami, obrazami, zdobycznymi przedmiotami i bronią pochodzącymi ze Związku Radzieckiego. Centralnym elementem ekspozycji była rzekomo wierna oryginałowi, ale w rzeczywistości fałszywa replika dzielnicy dzisiejszej stolicy Białorusi, Mińska, i sowieckiej wsi, w której ludzie mieszkali w dziurach w ziemi. Niektóre zdjęcia pozowano z więźniami obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Wystawa była przygotowywana tygodniami i według katalogu miała pokazywać „ubóstwo, nieszczęście, deprawację i nędzę” w Związku Radzieckim, tym samym uzasadniając atak Niemiec na ZSRR w czerwcu 1941 roku i wzmacniając wolę wytrwania Niemców^[1].

18 maja 1942 roku żydowsko-komunistyczna organizacja Herbert-Baum-Gruppe pod przewodnictwem Herberta Bauma dokonała podpalenia wystawy, powodując jedynie niewielkie straty materialne, za co stracono co najmniej 33 bojowników antynazistowskiego ruchu oporu^[4]. Dzień wcześniej grupa Czerwonej Orkiestry kierowana przez Harro Schulze-Boysena i Fritza Thiela(inne języki) nakleiła w całym Berlinie około tysiąca kartek z ironicznym napisem „Wystawa stała / NAZISTOWSKI RAJ / Wojna, głód, kłamstwa, Gestapo / Jak długo?”. Kilku członków grupy zapłaciło za tę akcję życiem^[5].

W odpowiedzi na podpalenie wystawy, 500 Żydów z Berlina, w tym Berthold Cahn(inne języki) i Leo Fichtmann, zostało aresztowanych 27 maja i jako „zakładnicy” wywiezieni do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen^[6]. 28 i 29 maja 1942 roku Reichsführer-SS Heinrich Himmler nakazał zamordować tam 250 Żydów w odwecie za podpalenie, w tym 154 z aresztowanych w Berlinie i 96 z Sachsenhausen. Na miejsce masowego mordu wybrano niedawno ukończoną „stację Z”. W tym budynku, który miał być oddziałem krematorium i miejscem zagłady, znajdował się obiekt strzelecki, którego funkcjonalność po raz pierwszy przetestowali esesmani na żydowskich ofiarach, o czym doniósł więzień obozu koncentracyjnego Paul Sakowski, który pracował w obozowym krematorium^[7].

Zobacz też

• Bolszewizm bez maski

Przypisy

1. Die Ausstellung „Das Sowjetparadies”. Open Edition Journals. [dostęp 2022-10-15]. (niem.).
2. Bilder nicht nur im Kopf. Die Presse. [dostęp 2022-10-15]. (niem.).
3. „Soviet Paradise” On Show During Nazi Nightmare. Radio Free Europe. [dostęp 2022-10-15]. (ang.).
4. Lustgarten. ZLB. [dostęp 2022-10-15]. (niem.).
5. Das Wort als Waffe. Die Zeit. [dostęp 2022-10-15]. (niem.).
6. „Soviet Paradise” Exhibition. German Propaganda. [dostęp 2022-10-15]. (ang.).
7. Günter Morsh: Die Ermordung der jüdischen Geiseln im Mai 1942 im KZ Sachsenhausen. [dostęp 2022-10-15]. (niem.).