Slavec

Slavec

Flaga
Państwo	Słowacja
Kraj	koszycki
Powiat	Rożniawa
Starosta	Valentín Borzy[1]
Powierzchnia	17,52[2] km²
Wysokość	230[3] m n.p.m.
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość	459[4] 26,31[5] os./km²
Nr kierunkowy	+421 58[3]
Kod pocztowy	049 51[3]
Tablice rejestracyjne	RV
Położenie na mapie kraju koszyckiego Slavec
Położenie na mapie Słowacji Slavec
48°35′12″N 20°28′03″E
Strona internetowa

Slavec (węg. Szalóc, niem. Salotz) – wieś (obec) na Słowacji położona w kraju koszyckim, w powiecie Rożniawa.

Położenie

Wieś leży 11 km na południowy zachód od Rożniawy w wąskiej dolinie rzeki Slanej, pomiędzy stromymi zboczami płaskowyżów Krasu Słowacko-Węgierskiego: Silickiego na wschodzie i Pleszywskiego na zachodzie^[6]

Przez miejscowość biegnie droga krajowa nr 50 na odcinku Rożniawa-Pleszywiec oraz poprowadzona równolegle do niej linia kolejowa. Na linii tej znajduje się we wsi przystanek kolejowy Slavec-jaskyňa^[6].

Historia

Teren dzisiejszej wsi był zamieszkiwany przez człowieka już w paleolicie, a następnie neolicie (kultura bukowogórska). Sama wieś powstała w XIII w. na terenach należących do położonego znacznie dalej na północ Brzotína. Pierwsza wzmianka o miejscowości znajduje się w dokumencie kapituły biskupiej w Egerze z roku 1243^[7]. Była ona później własnością Bebeków, a następnie przedmiotem sporów między rodami Bebeków i pochodzących ze Spisza Mariássych. Następnie we władaniu Esterházych, Andrássych i in. Część wsi należała do 1556 r. do klasztoru paulinów w Gombaseku, założonego przez Jerzego i Władysława Bebeków w 1371.

Mieszkańcy zajmowali się rolnictwem i hodowlą. Od czasów średniowiecza wypalali też węgiel drzewny na potrzeby rożniawskich hut. Część z nich pracowała później w folwarkach i manufakturach Andrássych. W XIX w. działała we wsi hamernia napędzana wodami Slanej, w której przekuwano żelazo z hut w rejonie Rożniawy. Obecnie działa tu wielki kamieniołom, wykorzystujący wapienie wydobywane ze stoków Płaskowyżu Pleszywskiego, oraz wapienniki.

W 1961 r. w granice Slavca włączono położoną ok. 7 km w dół doliny Slanej wieś Vidová, a następnie położoną u podnóży Płaskowyżu Silickiego osadę Gombasek.

Demografia

Według danych z dnia 31 grudnia 2016, wieś zamieszkiwały 463 osoby, w tym 228 kobiet i 235 mężczyzn^{[potrzebny przypis]}.

W 2001 roku rozkład populacji względem narodowości i przynależności etnicznej wyglądał następująco^[8]:

• Słowacy – 29,31%
• Czesi – 0,43%
• Romowie – 5,82%
• Ukraińcy – 0,65%
• Węgrzy – 62,72%

Ze względu na wyznawaną religię struktura mieszkańców kształtowała się w 2001 roku następująco^[8]:

• Katolicy rzymscy – 23,49%
• Grekokatolicy – 0,86%
• Ewangelicy – 3,88%
• Ateiści – 22,84%
• Przedstawiciele innych wyznań – 0,22%
• Nie podano – 1,94%

Zmiany liczby ludności w miejscowości Slavec od 1996 roku.
Źródło: Štatistický úrad Slovenskej republiky

Zabytki

• Kościół ewangelicki, pierwotnie katolicki. Murowany, gotycki, przebudowany w 1801 r. Malowany, kasetonowy strop oraz część wyposażenia wnętrza pochodzą z czasów budowy kościoła.
• Pozostałości (ruiny) budynku zarządcy dawnej kuźnicy w górnej części wsi, zwanej Vyšný Hámor.

Przypisy

1. Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-11-17]. (słow.).
2. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 17,52S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
3. Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
4. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
5. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
6. Turystyczna i satelitarna mapa Słowacji. [dostęp 2017-09-08].
7. wg strony Projekt R13. Rožňava a okolie... Slavec [dostęp: 2013-11-30]
8. Statystyki mieszkańców na podstawie spisu statystycznego z roku 2001. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-08)]. (ang.).

Bibliografia

• Ďurček Jozef a kolektív: Slovenský kras. Turistický sprievodca ČSSR, č. 41, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1989, ISBN 80-7096-020-5.
• Slovenský kras – Domica. Turistická mapa 1:50 000, wydanie 3, wyd. VKÚ Harmanec 2007, ISBN 80-8042-413-6;