Polska
śląskie
Katowice
ul. J. Ligonia 29,40-036 Katowice
budynek biurowy
funkcjonalizm
Tadeusz Łobos
4
2291 m²
wrzesień 1936
lato 1937
1975–1976; 1997–1998
Siedziba Polskiego Radia Katowice – budynek biurowy w Katowicach, położony przy ulicy J. Ligonia 29, na terenie dzielnicy Śródmieście. Siedziba Polskiego Radia Regionalnej Rozgłośni w Katowicach Radio Katowice, oficjalnie oddana do użytku 19 października 1937 roku. Gmach wzniesiono w stylu funkcjonalizmu według projektu Tadeusza Łobosa.
Rozgłośnia Śląska Polskiego Radia w Katowicach została założona 28 marca 1927 roku. Jeszcze w tym samym roku w Brynowie powstała stacja radiofoniczna według projektu Tadeusza Łobosa, a studia radiowe mieściły się w gmachu Banku Spółek Zarobkowych przy ulicy Warszawskiej 7. Oficjalne otwarcie katowickiej stacji nadawczej odbyło się 4 grudnia tego samego roku[1].
W latach 30. XX wieku postanowiono o budowie osobnego gmachu dla rozgłośni[2]. Wiosną 1936 roku z inicjatywy dyrektora Stanisława Ligonia przystąpiono do prac przygotowawczych pod budowę nowej, pierwszej w Polsce specjalnie na ten cel zaprojektowanej rozgłośni (dotychczas Polskie Radio korzystało z wynajętych budynków dostosowanych do nadawania programów[3]). 3 lipca 1936 roku katowicka Rada Miejska podjęła uchwałę o sprzedaży gruntu miejskiego o powierzchni około 1570 m² znajdującego się na rogu ulic J. Ligonia i Królowej Jadwigi Polskiemu Radiu celem budowy w ciągu trzech lat rozgłośni w Katowicach[4].
Jeszcze w tym samym roku Polskie Radio ogłosiło konkurs na nowy budynek, w którym wybrano koncepcję Tadeusza Łobosa. W sierpniu opracował on projekt techniczny, a miesiąc później rozpoczęto budowę gmachu. 10 października 1936 roku został poświęcony kamień węgielny, a 24 grudnia tego samego roku gmach był już gotowy stanie surowym[2]. Budowę obiektu ukończono latem 1937 roku (jako datę zakończenia budowy podawany jest też 1938 rok[5][6]), a oficjalne otwarcie nowego gmachu rozgłośni w Katowicach odbyło się 19 października[4][7] (bądź 19 sierpnia[2]) tego samego roku. Gmach powstał z materiałów krajowych z wyjątkiem sprowadzanych z zagranicy urządzeń wentylacyjnych[3].
Na elewacji gmachu zamontowano podświetlany napis „Polskie Radio”, który został we wrześniu 1939 roku zniszczony po wkroczeniu wojsk niemieckich do Katowic. W czasie II wojny światowej w gmachu działało radio niemieckie Reichssender Kattowitz, natomiast Polskie Radio Katowice wznowiło działalność 6 marca 1945 roku[2].
W latach 1975–1976 na potrzeby radia wzniesiono nowe czterokondygnacyjne skrzydło od strony ulicy Królowej Jadwigi, a także zaadaptowano sąsiedni czterokondygnacyjny budynek mieszkalny przy ulicy J. Ligonia 27 z początków XX wieku[8]. W grudniu 1977 roku Rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach nadano imię Stanisława Ligonia, a z tej okazji wmurowano w ścianę gmachu pamiątkową tablicę[9].
W latach 1996–1997 wymieniono przeszkloną część fasady głównej klatki schodowej, a w latach 1997–1998 na tyłach gmachu wzniesiono nową część administracyjno-techniczną. W 2001 roku po gruntownym remoncie obiektu oddano do użytku studio nagrań, użytkowane jako sala koncertowa[8].
W latach 2012–2013 przebudowano cały zespół zabudowy. W tym czasie wyremontowano elewację zewnętrzną, docieplono budynek główny, a także wymieniono dach. W ramach obchodów 85-lecia Polskiego Radia Katowice 19 października 2012 roku przed gmachem ustawiono pomnik-ławkę Stanisława Ligonia. Przywrócono także historyczny neon na fasadzie gmachu[8].
Siedziba Polskiego Radia Regionalnej Rozgłośni w Katowicach Radia Katowice[10] to budynek biurowy położony przy ulicy J. Ligonia 29 (róg z ulicą Królowej Jadwigi) w Katowicach, na terenie dzielnicy Śródmieście[11]. Jest to obiekt murowany z cegły, tynkowany, trój- i czterokondygnacyjny, kryty płaskim dachem[6]. Powierzchnia użytkowa gmachu wynosi 2291 m², a powierzchnia zabudowy 1011 m²[11].
Gmach wybudowany jest w stylu funkcjonalizmu[6]. Charakteryzuje się słabo rozczłonkowaną bryłą oraz gładkimi płaszczyznami ścian z jednostajnym rytmem okien, któremu przeciwstawia się duża gładka ściana od strony ulicy J. Ligonia. Skontrastowanie płaszczyzny pustej ściany z dużą powierzchnią przeszkloną było w momencie budowy obiektu dosyć często stosowanym rozwiązaniem w architekturze[5]. Elewację gmachu wykonano ze sztucznego kamienia i w wyprawie szlachetnej, a schody zewnętrzne wraz z podestem wejścia głównego z lastriko[12].
Na ścianie budynku znajduje się tablica upamiętniająca nadanie imienia Stanisława Ligonia Rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach[11], a przed wejściem głównym znajduje się ławeczka Stanisława Ligonia autorstwa prof. Mariana Molendy[8].
Pomieszczenia wewnątrz gmachu posiadają klinowate sufity z uskokami, a studia zagospodarowano na planie trapezu. Na parterze budynku znajdują się poczekalnia i hol oraz studio spikerskie, duże studio nadawcze, studio odczytowe i studio kameralne[12]. Na pomieszczenia administracyjne gmachu Polskiego Radia Katowice przeznaczono pierwotnie kubaturę 1000 m³, na pomieszczenia techniczne 2400 m³, a pozostałą część budynku objął dział programowy[3].
Gmach jest wpisany do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice. Jest także objęty ochroną konserwatorską na podstawie przepisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego[11]. Gmach Polskiego Radia Katowice jest ponadto jednym z obiektów na trasie katowickiego Szlaku Moderny[13].