Kościół św. Cezara w Pałacu (wł.Chiesa di San Cesareo in Palatio) znany również jako Kościół św. Cezara z Afryki – rzymskokatolickikościół tytularny położony w Rzymie, znajdujący się XIX Rione Rzymu – Celio przy Via di Porta San Sebastiano[1]. Patronem świątyni jest św. Cezary – diakon, który poniósł śmierć męczeńską za wiarę chrześcijańską w II wieku.
Legenda głosi, że w IV wieku cesarz Walentynian III został uleczony w sanktuarium św. Cezarego z Terraciny, w miejscu jego męczeństwa. Cesarz postanowił przenieść relikwie świętego do Rzymu. Miały one początkowo trafić do kościoła na wzgórzu Palatyńskim, a gdy zostały przeniesione do nowej świątyni, ta otrzymała przydomek "in Palatio". W źródłach pierwsze wzmianki na temat kościoła pochodzą z roku 1192. W średniowieczu świątynia była częścią hospicjum i szpitala dla pielgrzymów. Kościół zawdzięcza swój obecny kształt przebudowie, która miała miejsce w latach 1602–1603 z inicjatywy papieża Klemensa VIII.
Architektura i sztuka
Kościół zbudowano na planie prostokąta. Ma on jedną nawę z niższą od nawy, półkolistą apsydą. W rogu po prawej stronie apsydy znajduje się dzwonnica. Po każdej stronie jej górnego piętra umieszczono duże łukowe otwory z balustradami z balaskami[2].
We wnętrzu na ścianach bocznych umieszczono po sześć ślepych łuków. Ich archiwolty opierają się na szerokich doryckichpilastrach. Dwa ostatnie łuki od strony apsydy wchodzą w skład prezbiterium. Natomiast w trzecim łuku z obu stron znajdują się ołtarze boczne. Na ścianach bocznych nad arkadami są po trzy okna, pomiędzy którymi znajdują się malowidła autorstwa Cavaliere d'Arpino i Cesare Rosetti, umieszczone tam podczas przebudowy w XVII wieku[2].
Wnętrze kościoła
Płaski drewniany kasetonowy sufit z XVII wieku ma dwa duże centralne panele w kształcie krzyża. W jednym z nich umieszczono herb Klemensa VIII[2].
Koncha apsydy zawiera przedstawienie Boga Ojca adorowanego przez anioły, dzieło wykonane przez Francesco Zucchi według projektu Cavaliera d'Arpino[2].
Sufit
Ołtarz główny
Ambona
Kardynałowie
Kościół św. Cezarego jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-diakonom (Titulus Sancti Caesarei in Palatio)[3].
Tytuł ten, jako nadawany kardynałom-prezbiterom, ustanowił papież Leon X 6 lipca 1517 roku, jednak tytuł ten został zlikwidowany w 1587 roku[4]. W roku 1600 papież Klemens VIII ponownie uczynił kościół św. Cezarego kościołem tytularnym, ale tym razem z tytułem kardynała-diakona[3].
W latach 1967–1978 kościół ten był tytularnym kościołem prezbiterialnym arcybiskupa krakowskiego Karola Wojtyły, późniejszego papieża Jana Pawła II.