Roman Bniński (instruktor harcerski)

Roman Piotr Bniński

Hrabia Roman Bniński, fragment zdjęcia zbiorowego ze zlotu we Lwowie na dziesięciolecie harcerstwa (30 czerwca – 2 lipca 1921 r.)
Data i miejsce urodzenia	31 października 1869 Tobolsk
Data i miejsce śmierci	12 września 1948 Kraków
Organizacja harcerska	Związek Harcerstwa Polskiego
Przewodniczący ZHP
Okres sprawowania	od 19 kwietnia 1925 do 12 kwietnia 1926
Poprzednik	Tadeusz Strumiłło
Następca	Józef Karśnicki
Odznaczenia

Roman Piotr Bniński h. Łodzia (ur. 31 października 1869 w Tobolsku, zm. 12 września 1948 w Krakowie) – hrabia, Przewodniczący Związku Harcerstwa Polskiego.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Romana Józefa Nepomucena hr. Bnińskiego h. Łodzia (1826–1912), powstańca z 1863, i Wacławy z Sobańskich h. Junosza (1840–1889)^[1][2]. Miał siostry: Wacławę (zmarłą w dzieciństwie) i Marię (1865–1918) oraz brata Hilarego Aleksandra (1873–1946). Uczęszczał do krakowskich szkół: I Gimnazjum św. Anny, II Gimnazjum św. Jacka oraz III Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego. Egzamin maturalny zdał we wrześniu 1888 r. Podjął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studiował również w Studium Rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po zdaniu w lipcu 1891 r. egzaminu rolniczego osiadł w rodzinnym majątku w Wacławówce, w pow. berdyczowskim. Ponadto zarządzał powierzonymi majątkami, liczącymi pod koniec XIX w. łącznie prawie 65 tys. hektarów. Przed wybuchem I wojny światowej prowadził własny majątek Dżuryn w pow. jampolskim na Podolu. Podczas wojny pracował na rzecz uchodźców, rannych i chorych oraz jeńców Polaków. W 1914 r. założył, utrzymywał i prowadził (do połowy 1917 r.) szpital na 18 łóżek dla żołnierzy rekonwalescentów Polaków. Był współzałożycielem kijowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Ofiarom Wojny; od maja 1916 r. pełnił funkcję jego wiceprzewodniczącego. Był też aktywnym działaczem rozwijającego się harcerstwa na Ukrainie, działał w Patronacie Skautowym, który powstał w 1915 r., a następnie w Towarzystwie Popierania Ruchu Harcerskiego w Kijowie, którego był sekretarzem (przewodniczącym był Antoni Czerwiński). Dzięki staraniom Towarzystwa Popierania Ruchu Harcerskiego, skauci otrzymywali zasiłki oraz ofiary od osób prywatnych^[3]. W marcu 1917 r. został członkiem Polskiego Komitetu Wykonawczego na Rusi^[4]. Wraz z Olgierdem Grzymałowskim, Stanisławem Sedlaczkiem, Henrykiem Glassem i całą grupą instruktorów ideowo związanych z Ruchem Narodowym prowadził Harcerstwo Polskie na Rusi, obejmujące tereny od Kijowa po Petersburg i Moskwę^[5]. Był członkiem Naczelnictwa Skautowego w Kijowie^[6].

Po powrocie do Polski osiadł w Poznańskiem. Został tam przewodniczącym Zarządu Oddziału ZHP w Poznaniu. 19 kwietnia 1925 r. został Przewodniczącym Związku Harcerstwa Polskiego, którym był przez rok. Podał się do dymisji 9 kwietnia 1926 r. w wyniku konfliktu, do jakiego doszło w łonie Naczelnej Rady Harcerskiej za sprawą Antoniego Olbromskiego i Tadeusza Kamieńskiego na tle obaw łódzkich instruktorów, iż władze ZHP ulegają wpływom politycznym, a to groziło uwikłaniem harcerstwa w walki partyjne^[7]. Po rezygnacji był m.in. przewodniczącym (w latach 1926–1933) Centralnego Biura Porozumienia Organizacji Współdziałających w Zwalczaniu Komunizmu^[8]. Przy badaniu metod działalności komunistycznej współpracował z ks. kard. Augustem Hlondem, ks. bp. Stanisławem Adamskim, ks. hm Stefanem Wyszyńskim i ks. Szwejnicem. Trzon pracowników społecznych Centralnego Biura stanowili wtedy instruktorzy harcerscy, m.in. również Władysław Sołtan^[9].

Od 6 września 1904 r. był mężem Marii Tekli z Czarneckich h. Prus III (1878–1932). Dzieci nie mieli^[10].

Zmarł 12 września 1948 r. w Krakowie. Pochowany 15 września 1948 r. na cmentarzu Rakowickim^[11].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (7 listopada 1925)^[12]
• Odznaka ZHP „Wdzięczności” (1921)

Przypisy

1. Roman Bniński. [dostęp 2011-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-08)].
2. Rodzina Bniński herbu Łodzia. [dostęp 2011-10-21].
3. Artur Ziaja: Wybrane przejawy aktywności społeczno-kulturalnej Polaków na Ukrainie naddnieprzańskiej w okresie rządów Ukraińskiej Rady Centralnej (marzec 1917 – kwiecień 1918). [dostęp 2011-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-05)].
4. Zjazd Polski na Rusi w Kijowie w dniach 18–24 czerwca 1917 roku, Winnica [b.r.w], s. 132.
5. W służbie Bogu, Ojczyźnie i bliźnim – O skautingu i harcerstwie z Wojciechem Hausnerem rozmawia Barbara Polak. „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”. 5–6, 2010. [dostęp 2011-10-21]. brak numeru strony
6. Wacław Błażejewski: Z dziejów harcerstwa polskiego (1910–1939). Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1985, s. 183. ISBN 83-203-1714-2.
7. Antoni Robert Olbromski (1896–1958). „Wywiadowca”. 10/11, 2011. ISSN 2080-2366. [dostęp 2011-10-21]. brak numeru strony
8. Porozumienie Organizacji Współdziałających w Zwalczaniu Komunizmu. [dostęp 2011-10-21].
9. Andrzej Glass: Henryk Glass. [dostęp 2011-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-14)].
10. Roman Piotr hr. Bniński z Łodzi h. Łodzia [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-03-21] .
11. Nekrolog [online], polona.pl [dostęp 2023-03-21] .
12. M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1082 „za zasługi na polu pracy społecznej i organizacji harcerstwa”.

Bibliografia

• Janusz Wojtycza (red.): Harcerski Słownik Biograficzny. T. IV. Warszawa: Muzeum Harcerstwa, Muzeum Historii Polski, Wydawnictwo Marron, 2016, s. 36–37. ISBN 978-83-932229-8-8. [dostęp 2023-03-21].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 53160362836963502313
• PLWABN: 9811568273305606