Rodzaje prędkości powietrznych

Podział prędkości

Podział prędkości zawarty w międzynarodowych przepisach:

Nazwa	Rozwinięcie skrótu (ang.)	Opis
ASIR	Airspeed Instrument Reading	Prędkość wskazywana przez prędkościomierz bez żadnych poprawek[1].
IAS	Indicated Airspeed	Prędkość ASIR z poprawką na błąd laboratoryjny przyrządu[1]
CAS	Calibrated Airspeed	Prędkość IAS po uwzględnieniu poprawki aerodynamicznej na błąd zabudowy przyrządu pomiarowego[1]; prędkość CAS jest równa prędkości TAS w atmosferze standardowej na poziomie morza przy prędkościach nieprzekraczających 250 kt
EAS	Equivalent Airspeed	Prędkość CAS po uwzględnieniu poprawki na ściśliwość powietrza[1]; prędkość EAS jest równa prędkości TAS w atmosferze standardowej na poziomie morza.
TAS	True Airspeed	Prędkość rzeczywista lotu względem opływających statek powietrzny strug powietrza; jest to prędkość EAS uwzględniająca poprawkę związaną z wysokością lotu, temperaturą i wilgotnością powietrza[1].
GS	Ground Speed	Prędkość względem powierzchni ziemi; jest to wypadkowa wektorów prędkości TAS oraz wiatru.

Charakterystyczne prędkości statku powietrznego

Nazwa	Rozwinięcie skrótu/opis (ang.)	Opis
V1	critical engine failure recognition speed	prędkość decyzji (o starcie)
V2	takeoff safety speed	bezpieczna prędkość startu
Vs	stall speed	prędkość przepadania; przy tej prędkości samolot utrzymuje lot poziomy przy krytycznym kącie natarcia i nie jest w stanie zwiększyć wysokości; zwiększenie kąta natarcia powoduje przeciągnięcie i utratę wysokości; poniżej tej prędkości samolot przepada, tj. traci wysokość niezależnie od kąta natarcia czy ustawienia powierzchni kontrolnych
Vs0	stall speed in landing configuration	prędkość przeciągnięcia w konfiguracji do lądowania (z wypuszczonymi klapami i podwoziem)
Vx	best angle-of-climb speed	prędkość najbardziej stromego wznoszenia (przyrost wysokości w funkcji przebytej odległości)
Vy	best rate-of-climb speed	prędkość najszybszego wznoszenia (przyrost wysokości w funkcji czasu)
Vxse	best single-engine angle-of-climb speed	prędkość maksymalnego gradientu wznoszenia na jednym silniku
Vyse	best single-engine rate-of-climb speed	maksymalna prędkość wznoszenia na jednym silniku
Vfe	flaps extended speed	prędkość maksymalna przy klapach wypuszczonych
Vno	Maximum structural cruising speed or maximum speed for normal operations	dopuszczalna eksploatacyjna prędkość maksymalna.
Vne	never exceed speed	dopuszczalna chwilowa prędkość maksymalna w spokojnym powietrzu, której przekroczenie może spowodować uszkodzenie konstrukcji samolotu (najczęściej z powodu flatteru)
Va	design maneuvering speed	prędkość manewrowa (taka, przy której możliwe są pełne wychylenia sterów bez uszkodzenia konstrukcji samolotu)
Vb	design speed for maximum gust intensity	prędkość maksymalna w atmosferze burzliwej
Vc	design cruise speed	projektowana prędkość przelotowa
Vd	design dive speed	projektowana prędkość nurkowania
Vdf	demonstration dive speed	maksymalna prędkość demonstrowana, nie może być większa od Vd
Vf	designed flap speed	projektowa prędkość z klapami
Vfc	maximum speed for stability characteristics	maksymalna prędkość zapewniająca stabilne własności lotne
Vh	Maximum speed in level flight at maximum continuous power	maksymalna prędkość w locie poziomym na maksymalnej mocy trwałej
V2min	minimum takeoff safety speed	minimalna bezpieczna prędkość startu
Vle	maximum landing-gear extended speed	maksymalna prędkość z wypuszczonym podwoziem
Vlo	maximum landing-gear operating speed	maksymalna prędkość na której wyciągnięcie/wysunięcie podwozia jest bezpieczne
Vlof	lift-off speed	prędkość oderwania
Vmc	minimum control speed	minimalna prędkość lotu kontrolowanego
Vmca	minimum control speed with critical engine out of ground effect	minimalna prędkość lotu sterowanego z niepracującym silnikiem krytycznym poza efektem wpływu ziemi
Vmcg	minimum control speed with critical engine out during takeoff run	minimalna prędkość sterowania z niepracującym silnikiem krytycznym podczas rozbiegu
Vmo	maximum operating speed	maksymalna prędkość eksploatacyjna
Vr	rotation speed	prędkość rotacji (prędkość przy której samolot zaczyna być odrywany od ziemi)
Vref	reference speed for final approach, normally 1.3Vso	prędkość progowa, zwykle 1.3Vso
Vtoss	takeoff safety speed for Category A rotorcraft	bezpieczna prędkość startu dla śmigłowców wykonujących lot w Kategorii A
Vs1	minimum steady flight speed in specific configuration	minimalna prędkość lotu ustalonego w określonej konfiguracji
Vsse	minimum safe single-engine speed	minimalna bezpieczna prędkość lotu na jednym silniku
Vra	rough air speed (turbulence penetration speed)	maksymalna prędkość lotu w atmosferze, w której dochodzi do gwałtownych zmian prędkości pionowej otaczającego powietrza

Przypisy

1. Antoni Milkiewicz: Praktyczna aerodynamika i mechanika lotu samolotu odrzutowego, w tym wysokomanewrowego.. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych, 2009, s. 133. ISBN 978-83-61021-00-1.