Rezerwat przyrody Zwierzyniec (województwo dolnośląskie)

Zwierzyniec

rezerwat leśny
Typ rezerwatu	fitocenotyczny[1][2]
Podtyp rezerwatu	zbiorowisk leśnych[1][2]
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Położenie	gmina Oława
Mezoregion	Pradolina Wrocławska
Data utworzenia	14 lutego 1958
Akt prawny	M.P. z 1958 r. nr 10, poz. 63
Powierzchnia	8,55 ha
Położenie na mapie gminy wiejskiej Oława Zwierzyniec
Położenie na mapie Polski Zwierzyniec
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Zwierzyniec
Położenie na mapie powiatu oławskiego Zwierzyniec
50°56′45″N 17°19′42″E

Rezerwat przyrody „Zwierzyniec” – rezerwat leśny położony na terenie powiatu oławskiego, w gminie Oława (województwo dolnośląskie)^[1][2][3].

Obszar chroniony utworzony został w 1958 r. w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych lasu o charakterze naturalnym z udziałem dębu oraz z domieszką innych gatunków liściastych, porastającego teren zalewiskowy rzeki Odry^[1]. Rezerwat położony jest w granicach dwóch obszarów Natura 2000: ostoi siedliskowej „Grądy w Dolinie Odry” i ostoi ptasiej „Grądy Odrzańskie”^[4].

Rezerwat położony jest na terasie zalewowej, na przeciwległym względem zabudowy miasta Oławy brzegu Odry. Obszar chroniony o powierzchni 8,55 ha (akt powołujący podawał 7,73 ha) obejmuje dwa osobne płaty drzewostanu stanowiące część większego kompleksu leśnego – Lasu Ryczyńskiego^[5]. Dominującym w rezerwacie zbiorowiskiem roślinnym jest łęg jesionowo-wiązowy. Czynnikiem zniekształcającym skład i strukturę tego siedliska przyrodniczego jest brak okresowego zalewania wodami Odry (rezerwat oddziela od rzeki wał przeciwpowodziowy)^[5].

Lista flory naczyniowej rezerwatu liczy 190 taksonów, w tym 2 podlegające ochronie gatunkowej: śnieżyczka przebiśnieg i czosnek niedźwiedzi. Występuje tu też szereg rzadkich, choć nie chronionych roślin, m.in. dziurawiec kosmaty, złoć mała, żywokost bulwiasty. Osobliwością florystyczną rezerwatu jest obecność 2 gatunków górskich: trędownika omszonego i przetacznika górskiego^[5].

Fauna kręgowa rezerwatu badana była systematycznie pod koniec XX w. W zgrupowaniu kręgowców stwierdzono wówczas kilka gatunków rzadszych, m.in. traszkę zwyczajną, żabę moczarową, muchołówkę białoszyją, dzięcioła zielonosiwego i dzięcioła średniego. Niemniej wartość konserwatorska rezerwatu dotyczy przede wszystkim owadów. Dzięki obecności starych drzew i martwego drewna rezerwat jest ostoją chrząszczy saproksylicznych i biegaczowatych. Chronione gatunki tych owadów stwierdzone na terenie rezerwatu to: pachnica dębowa, kwietnica okazała, kozioróg dębosz, ciołek matowy, dębosz żukowaty, biegacz skórzasty, biegacz Ulrichiego, tęcznik mniejszy i tęcznik liszkarz. Ponadto na terenie rezerwatu występuje kilka gatunków chrząszczy reliktowych dla lasów pierwotnych: Oxylaemus cylindricus, Tenebrio opacus, Pycnomerus terebrans, Lacon quercus^[5].

Rezerwat leży na gruntach Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa Oława^[2][6]. Nadzór sprawuje Regionalny Konserwator Przyrody we Wrocławiu^[1][2].

Teren chroniony nie został bezpośrednio udostępniony do zwiedzania, jednak wzdłuż granic rezerwatu biegnie czerwony szlak turystyczny z Oławy do Jelcza-Laskowic, oraz leśno-archeologiczna ścieżka dydaktyczna Zwierzyniec – Kanigóra – Grodziska Ryczyńskie^[5].

Przypisy

1. Rezerwat przyrody Zwierzyniec. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-07-08].
2. Zarządzenie Nr 14 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 28 stycznia 2011 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Zwierzyniec”. [w:] Dz. Urz. Województwa Dolnośląskiego Nr 28, poz. 358 [on-line]. 2011-02-07. [dostęp 2019-07-08].
3. GrzegorzG. Rąkowski GrzegorzG., MałgorzataM. Walczak MałgorzataM., MałgorzataM. Smogorzewska MałgorzataM., Rezerwaty przyrody w Polsce Południowej : monografia, Warszawa: Dział Wydawnictw Instytutu Ochrony Środowiska, 2007, ISBN 978-83-60312-75-9, OCLC 749690872 . Brak numerów stron w książce
4. Na podstawie interaktywnej mapy na stronie Geoserwisu GDOŚ
5. HalinaH. Liberacka HalinaH. i inni, Rezerwaty przyrody województwa dolnośląskiego, Wrocław: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2017, ISBN 978-83-64233-26-5 . Brak numerów stron w książce
6. Rezerwaty przyrody. Nadleśnictwo Oława – Lasy Państwowe. [dostęp 2019-07-08].