Polska
mazowieckie
Równina Kurpiowska
1998-12-21
Dz.U. z 1998 r. nr 161, poz. 1101 § 1
184,92 ha
Rezerwat przyrody Torfowisko Serafin – torfowiskowy rezerwat przyrody[1] utworzony w 1998 na gruntach wsi Serafin w gminie Łyse w województwie mazowieckim.
Celem ochrony jest zachowanie – ze względów naukowych, dydaktycznych i krajoznawczych – torfowiska o bogatej faunie i florze, w tym rzadkiej i chronionej[1]. Ochroną objęto torfowisko przejściowe, które w tej strefie klimatycznej jest przyrodniczą osobliwością. Pło, czyli kożuch z pływającej roślinności, zajmuje większą część rezerwatu[2]. Ta zwarta warstwa roślinności wodnej i bagiennej ugina się pod ciężarem człowieka, pod nią znajdują się uwodniony torf i namuły. Wchodzenie na ten obszar jest niewskazane, bowiem nie tylko niszczy to rośliny i płoszy zwierzęta, ale też grozi człowiekowi niebezpieczeństwem[3]. Uwodnione gleby potorfowe występują na obrzeżach rezerwatu[2].
Torfowisko powstało na miejscu dawnego jeziora polodowcowego Krusko[4], które pierwotnie miało powierzchnię ponad 200 ha[5]. W latach 60. XX wieku mieszkańcy wsi Serafin informowali, że na początku XX w. jezioro obfitowało w karasie[2]. W połowie XIX wieku podjęto decyzję o rozpoczęciu osuszania okolicznych łąk, a wodę z tego terenu odprowadzano kanałami i rowami do rzeki Pisy[2]. Doszło do torfowienia jeziora, a po II wojnie światowej całkowicie zarosło[5][2].
W 1995 stworzono dokumentację przyrodniczej rezerwatu. Następnie przygotowano projekt ścieżki przyrodniczej, zaś w latach 1997–1998 wybudowano infrastrukturę, która umożliwiła udostępnienie terenu dla zwiedzających (drewniana kładka prowadząca w głąb bagna, wieża widokowa, tabliczki z opisami występujących roślin i zwierząt oraz parking przed rezerwatem)[6].
Występują tu rośliny naczyniowe: rosiczka okrągłolistna, storczyki – krwisty i plamisty, kruszczyk błotny, wełnianka delikatna[4] oraz reliktowe gatunki mchów. Spotkamy tu chronione gatunki roślin: nasięźrzał pospolity, przęstka pospolita, dziewięciornik błotny, pływacz średni, kozłek dwupienny, turzyca obła, dwupienna oraz bagienna. Występuje tu żurawina błotna. Część torfowiska jest porośnięta krzewiastą wierzbą, olszą szarą i brzozami. W południowej części torfowiska, gdzie najdłużej zachowało się lustro wody, występują szuwary: trzcina, skrzyp bagienny, turzyca błotna i dzióbkowata oraz pałka szerokolistna[2]. Część roślin występujących na terenie rezerwatu ma zastosowanie w lecznictwie, część jest objęta szczególną ochroną, np. rosiczka okołolistna, storczyk krwisty i plamisty czy kruszyk błotny[3].
Awifaunę reprezentują m.in.: żuraw, potrzos, rokitniczka, świergotek łąkowy, przepiórka, derkacz[4]. Rezerwat daje schronienie także takim gatunkom jak wodnik, kaczka krzyżówka, brzęczka, dziwonia, trzcinniczek. W najbliższej okolicy, na łąkach i polach, żyją pokląskwy, skowronki polne, czajki, kuliki wielkie, rycyki oraz brodźce krwawodziobe. Ptaki drapieżne mające gniazda w okolicy. Myszołowy, pustułki, jastrzębie, kobuzy i błotniaki łąkowe często odwiedzają rezerwat[2]. Dawniej można tu było spotkać cietrzewia, który jest zagrożony wyginięciem[3].
Na terenie rezerwatu występują też płazy. Spotkać tu można: żabę brunatną, żabę zieloną, ropuchę czy jaszczurkę żyworódkę. Licznie występują licznie ssaki: łoś, zając, sarna czy lis, a także nornica i ryjówka[2].
Przez torfowisko przebiega kilkusetmetrowa kładka, położona tuż nad jego powierzchnią, zaprojektowana jako ścieżka dydaktyczna. Wzdłuż kładki ustawione są tablice informacyjne. Według informacji na dzień 13 kwietnia 2014 kładka była w bardzo złym stanie technicznym, mocno zbutwiała i w wielu miejscach zapadnięta. Wstęp na kładkę jest zabroniony, o czym informuje tablica ustawiona przy wejściu. W związku z tym teren rezerwatu jest niedostępny dla turystów. Rezerwat wymaga stałej kontroli i opieki, gdyż proces melioracji powoduje osuszanie bagna, a to zagraża istnieniu torfowiska. Samo objęcie terenu ochroną w postaci utworzenia rezerwatu przyrody może być nie wystarczające[3].