Jest to choroba powszechnie występująca na całym świecie. W Polsce wraz z chorobami wirusowymi należy do najgroźniejszych chorób malin. Dla jeżyn jest mniej groźna. Prowadzi do zamierania pędów[1]. Spadki plonu na plantacji mogą dojść do 50%. Ponadto chore pędy są bardziej podatne na przemarzanie[2].
Wśród odmian owocujących na pędach dwuletnich szczególnie podatne na tę chorobę są odmiany malin: ‘Malling Seedling’ i ‘Malling Promise’, a mniej podatne są odmiany: ‘Malling Rewel’, ‘Canby’ i ‘Beskid’[2] oraz ‘Latham’ i ‘Rubid’[1]. Wśród odmian owocujących na pędach jednorocznych bardziej odporne są: ‘Polana’, ‘Polka’, ‘Pokusa’ i ‘Poranna Rosa’[2].
Objawy
Pierwsze objawy choroby pojawiają się w połowie czerwca wokół pąków śpiących lub nasady liści. Są to eliptyczne, fioletowobrązowe i stopniowo rozrastające się przebarwienia. Rozrastają się zarówno na długości pędu, jak i wszerz. W dolnej części pędu barwne plamy mogą objąć cały jego obwód. W miarę rozrastania się plamy szarzeją i na pędach dwuletnich stają się jasnoszare. Szara barwa powstaje wskutek obecności pustych przestworów powietrznych pod warstwą martwych komórek. Wzrost porażonych pędów ulega zahamowaniu, łuski pąków zamierają, a pąki wysychają. W końcu kora na porażonych miejscach pędów łuszczy się i odpada, a na plamach pojawiają się ciemne, drobne brodawki. Są to skupiska owocników: pseudotecjów i pyknidiów. Porażone dwuletnie pędy zamierają. Zazwyczaj następuje to w okresie kwitnienia lub zawiązywania owoców, ale czasami wcześniej – nawet przed rozpoczęciem wegetacji[1][2].
Przypąkowe zamieranie pędów maliny to jedna z 4 chorób określanych nazwą zamieranie malin. Pozostałe to[3]:
Najbardziej charakterystycznym objawem odróżniającym przypąkowe zamieranie pędów od pozostałych chorób są wcześnie pojawiające się fioletowobrązowe plamy u nasady pąków i liści[1].
Epidemiologia
Zimuje na pędach malin zarówno teleomorfa wytwarzająca płciowo askospory, jak i anamorfa wytwarzająca bezpłciowo zarodniki konidialne. Obydwa te rodzaje zarodników wiosną dokonują infekcji pierwotnych. Askospory zaczynają infekcję już pod koniec kwietnia, zarodniki konidialne około 2 tygodnie później[2]. Przenoszone są przez wodę i wiatr. Warunkiem infekcji jest dłuższy okres wilgotności. Inkubacja choroby trwa około dwóch tygodni. Zarodniki wnikają do tkanek głównie w kątach liści i pąków, gdzie woda utrzymuje się dłużej[1]. Często jednak wnikają do pędu także przez rany, np. drobne nakłucia spowodowane żerowaniem częstego na malinach szkodnika – pryszczarka namaliniaka. Bez pomocy tego szkodnika grzyb uszkadza jedynie miękisz korowy pędu, korzystając z wykonanych przez niego ran wnika do drewna. Tak porażony pęd brunatnieje i przestaje przewodzić wodę do wyżej położonych partii. Zazwyczaj taki pęd obumiera już wczesną wiosną. W miejscu porażenia pędy brunatnieją, stają się kruche, ustaje przewodzenie wody do wierzchołka pędu i następuje obumieranie pędów wczesną wiosną[4].
Wysiewanie zarodników odbywa się przez grzybnię na porażonych pędach dwuletnich. Najsilniej proces ten odbywa się w maju i czerwcu. Wysiewające się z nich zarodniki infekują pędy jednoroczne[4].
Ochrona
Zapobiega się chorobie przez szereg działań profilaktycznych[1][2]:
sadzenie tylko zdrowych sadzonek
uprawianie odmian o większej odporności
niedopuszczanie do zagęszczenia się pędów, sprzyja to bowiem większej wilgotności i ułatwia infekcję chorób grzybowych. W tym celu należy przy sadzeniu zachować właściwe odstępy, a potem odchwaszczać plantację i usuwać latorośle
pędy dwuletnie należy usuwać i palić zaraz po zebraniu owoców
należy usuwać pędy chore
unikać nadmiernego nawożenia azotem, gdyż sprzyja to rozwojowi choroby
Niezbędna jest także ochrona chemiczna. Należy rozpocząć opryskiwania pędów, gdy osiągną wysokość około 20 cm i potem powtarzać je co 10–14 dni do końca kwitnienia. Do opryskiwań stosuje się fungicydy tiuramowe i dikarboksymidowe[1]. Gdy pędy malin osiągną wysokość wielkość 15–20 cm, można zastosować biologiczny preparat Polyversum WP[5]. Opryski stosowane przeciwko zamieraniu pędów chronią maliny także przed białą plamistością liści maliny i rdzą maliny[6].
Przypisy
↑ abcdefghSelimS.KryczyńskiSelimS., ZbigniewZ.WeberZbigniewZ. (red.), Fitopatologia. Choroby roślin uprawnych, t. 2, Poznań: PWRiL, 2011, s. 340, ISBN 978-83-09-01077-7.
↑ abJózefJ.RusnakJózefJ. (oprac.), Ochrona malin przed chorobami, Karniowice: Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, 2011, ISBN 83-60394-37-7 [dostęp 2017-07-25] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-12]. Brak numerów stron w książce
↑Barbary H.B.H.ŁabanowskaBarbary H.B.H. (red.), 'Metodyka integrowanej ochrony maliny dla producentów, Skierniewice: Instytut Ogrodnictwa, 2013. Brak numerów stron w książce
↑Sadownictwo i szkółkarstwo, Warszawa: PWRiL, 1995, ISBN 83-09-01624-7. Brak numerów stron w książce
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
