Prądzona (kaszub. Prądzonô; niem. Prondzonna) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, w gminie Lipnica[3][4], na Równinie Charzykowskiej, w regionie Kaszub zwanym Gochami, nad wypływającą z pobliskiego jeziora Prądzono rzeką Prądzoną. Siedziba sołectwa Prądzona w którego skład wchodzą również Dampel, Klewiska, Osówek i Prądzona-Wybudowanie. Wieś jest również placówką Ochotniczej Straży Pożarnej.
Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w województwie pomorskim[5]. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa słupskiego.
Integralne części wsi
Historia
Prądzona jest starym siedliskiem kaszubskiej szlachty zagrodowej, swoje korzenie ma tu ród Prądzyńskich. Do 1919 roku miejscowość nosiła oficjalną niemiecką nazwę administracyjną Prondzonna.
4 grudnia 1906 r. w miejscowej szkole elementarnej rozpoczął się strajk dzieci przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim (dalszy przebieg strajku nie jest znany). Z uczestników strajku znane jest tylko jedno nazwisko: Głodowski. Strajk był elementem znacznie większej akcji biernego oporu wobec pruskich władz szkolnych, która na przełomie 1906 i 1907 r. objęła ponad 460 (!) szkół w prowincji Prusy Zachodnie, czyli przedrozbiorowe Pomorze Gdańskie, Powiśle, ziemię chełmińską i ziemię lubawską oraz część Krajny. Inspiracją dla strajków pomorskich były wcześniejsze działania dzieci w prowincji wielkopolskiej, ze słynnym strajkiem we Wrześni (1901) na czele[6].
Od zakończenia I wojny światowej wieś ponownie należy do Polski. W okresie 20-lecia międzywojennego należała do ówczesnego powiatu chojnickiego. Podczas okupacji nazistowscy propagandyści niemieccy (w ramach szerokiej akcji odkaszubiania i odpolszczania nazw niemieckiego lebensraumu) zweryfikowali nazwę Prondzonna jako zbyt kaszubską lub nawet polską i przemianowali ją na nowo wymyśloną i bardziej niemiecką - Bachwiese. Do roku 1945 wieś znajdowała się w granicach III Rzeszy.
W okresie międzywojennym stacjonował w miejscowości komisariat Straży Granicznej[7].
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 110026
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1032 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b Obwieszczenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 4 sierpnia 2015 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2015 r. poz. 1636)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w.: rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 86.
- ↑ L. Burzyńska-Wentland, Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906−1907, Gdańsk 2009, s. 89.
- ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 19. ISBN 83-87424-77-3.
| Wsie |
|
|---|
| Kolonie |
|
|---|
| Osady |
|
|---|
| Osady leśne |
|
|---|
| Części wsi |
|
|---|
Nieoficjalne
części wsi |
|
|---|
