Powiat wieruszowski

Powiat wieruszowski

powiat
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
TERC	1018
Siedziba	Wieruszów
Starosta	Stefan Pietras
Powierzchnia	577,21 km²
Populacja (31.12.2020) • liczba ludności	41 984[1]
• gęstość	72,9 os./km²
Urbanizacja	20,42%
Tablice rejestracyjne	EWE
Adres urzędu: Rynek 1/7 98-400 Wieruszów
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich 3 Liczba gmin wiejskich 4
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa

Powiat wieruszowski – powiat w Polsce (w południowo-zachodniej części województwa łódzkiego), reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Wieruszów.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwało 42 105 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 42 050 osób^[3].

Położenie

Powiat położony jest przy trasie z Warszawy do Wrocławia, ma dogodne warunki komunikacyjne i drogowe. Przebiegają tu ważne szlaki komunikacyjne – droga ekspresowa S8: Wrocław – Warszawa – Białystok, droga krajowa nr 74 relacji: S8 – Wieluń – Kielce – Zamość, droga wojewódzka nr 450 Wieruszów – Kalisz oraz droga Wieruszów – Opatów (dojazd do trasy Bytom – Poznań – Kołobrzeg). Przez powiat przebiega również linia kolejowa nr 181 relacji (Kępno – Wieluń – Herby Nowe).

Powiat wieruszowski graniczy z sześcioma powiatami: od północy z powiatem ostrzeszowskim, od południa z kluczborskim i oleskim, od wschodu z wieluńskim i sieradzkim, od zachodu z kępińskim.

Powiat wieruszowski ma 291 km dróg powiatowych. Długość sieci wodociągowej wynosi 473,8 km, kanalizacyjnej 49,9 km.

Powiat wieruszowski ma obszar 577,21 km², co stanowi 3,17% powierzchni województwa łódzkiego.

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejsko-wiejskie: Bolesławiec, Lututów, Wieruszów
• gminy wiejskie: Czastary, Galewice, Łubnice, Sokolniki
• miasta: Bolesławiec, Lututów, Wieruszów

Ludność i powierzchnia (dane GUS z 31 grudnia 2007 r.)^[4][5]

lp.	Herb	Gmina	siedziba	powierzchnia (km²)	ludność	gęstość zaludnienia (osób/km²)
1		Bolesławiec	Bolesławiec	64,52	4134	64
2		Czastary	Czastary	62,73	4002	64
3		Galewice	Galewice	135,77	6146	45
4		Lututów	Lututów	76,12	4686	62
5		Łubnice	Łubnice	60,86	4184	69
6		Sokolniki	Sokolniki	80,01	4907	61
7		Wieruszów	Wieruszów	97,20	14090	145
Razem	-	7	7	577,21	42 149	73

Demografia

Dane z 31 grudnia 2007 r.^[4][5]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	42 149	100	21 321	50,6	20 828	49,4
powierzchnia	577,21 km²
miasto	8608	100	4476	52,0	4132	48,0
wieś	33 541	100	16 845	50,2	16 696	49,8
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	73		37		36

• Piramida wieku mieszkańców powiatu wieruszowskiego w 2014 roku^[6].

Historia

Powiat wieruszowski istniał już w latach 1816–1870.

Został reaktywowany dnia 13 listopada 1954 roku w województwie łódzkim, jako jeden z pierwszych powiatów utworzonych tuż po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat wieruszowski złożyły się 1 miasto i 18 gromad, które wyłączono z dwóch ościennych powiatów^[7]:

• z powiatu wieluńskiego (woj. łódzkie):
  • miasto Wieruszów
  • gromady Bolesławiec, Czastary, Galewice, Łubnice, Mieleszyn, Ochędzyn, Osiek, Ostrówek, Parcice, Pichlice, Pieczyska, Sokolniki, Walichnowy, Węglewice, Wójcin i Żdżary

• z powiatu kępińskiego (woj. poznańskie):
  • gromady Podzamcze i Wyszanów (zmiana przynależności wojewódzkiej)

Po zniesieniu gromad i reaktywacji gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku powiat wieruszowski podzielono na 1 miasto i 6 gmin^[8]:

• miasto Wieruszów
• gminy Bolesławiec, Czastary, Galewice, Łubnice, Sokolniki i Wieruszów

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu wieruszowskiego włączono do nowo utworzonego województwa kaliskiego^[9].

Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku przywrócono w województwie łódzkim powiat wieruszowski o kształcie przybliżonym do granic z 1975 roku^[10]. Powiat powiększył się o gminę Lututów, która do 1954 roku oraz w latach 1973–75 należała do powiatu wieluńskiego. Przyłączenie gminy Lututów do powiatu wieruszowskiego spotkało się z głośnym sprzeciwem ludności gminy powołującej się na przeszłość historyczno-administracyjną, względy funkcjonalno-przestrzenne oraz względy społeczne, przemawiające za przynależnością do powiatu wieluńskiego^[11]. Inną zmianą było połączenie miasta i gminy Wieruszów 1 stycznia 1992 roku we wspólną gminę miejsko-wiejską Wieruszów^[12].

Przypisy

1. Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
2. l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 . Brak numerów stron w książce
3. GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 . Brak numerów stron w książce
4. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507. Brak numerów stron w książce
5. Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2007 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008. ISSN 1734-6118. (pol.). Brak numerów stron w książce
6. Powiat wieruszowski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
7. Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 242
8. Polska – Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974
9. Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
10. Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652
11. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji: Ocena nowego zasadniczego podziału terytorialnego państwa
12. Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397