Powiat Krotoschin

Powiat Krotoszyn

Kreis Krotoschin

powiat
Państwo	Królestwo Prus
Populacja (1837) • liczba ludności	53 393[1]
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba okręgów	4
Liczba majątków	53
brak współrzędnych

Powiat Krotoszyn (niem. Kreis Krotoschin)^[1] – pruski powiat leżący w obrębie rejencji poznańskiej Prowincji Poznańskiej Królestwa Prus. Istniał w latach 1793–1919. Siedzibą landrata był Krotoszyn (niem. Krotoschin).

Pruski powiat Krotoszyn powstał w 1793 roku po drugim rozbiorze Polski^[2]. Od północy i wschodu powiat Krotoszyn graniczył z powiatem śremskim i pleszewskim, natomiast od południa stykał się z powiatem odolanowskim i śląskim. Od zachodu z kolei graniczył z powiatem krobskim^[3].

Okręgi, miasta i wsie

Powiat dzielił się na cztery okręgi policyjne:^[3]

• krotoszyński,
• kobyliński,
• borkowski,
• koźmiński,
• miasta – Krotoszyn, Kobylin, Koźmin, Zduny – nie były objęte żadnym okręgiem i były bezpośrednio nadzorowane przez landrata

W obrębie powiatu znajdowało się 7 miast: (Borek, Dobrzyca, Krotoszyn, Kobylin, Koźmin, Pogorzela, Zduny) oraz 53 majątki, które łącznie składały się z 237 wsi i osad (w tym: 6 osad olęderskich, 7 karczm i 36 folwarków). Do dóbr rządu pruskiego w Berlinie należały tylko dwa majątki: Borzęcice oraz Budy.

Miasto	Domy	Liczba mieszkańców
Krotoszyn	653	6 266
Koźmin	362	3 439
Zduny	672	3 144
Kobylin	261	2 226
Borek	202	1 750
Pogorzela	162	1 326
Dobrzyca	122	937

Dane za rok 1837^[3]

Ludność i gospodarka

Powiat zamieszkiwało – według spisu urzędowego z roku 1837 – ponad 53,4 tys. osób (w miastach 19 tys., na wsi – 34 tys.)^[3]. W 1909 roku powiat zamieszkiwało 45 855 osób (31 tys. katolików, 13 tys. ewangelików, 670 żydów)^[2]. Głównym zajęciem ludności było rolnictwo i chów bydła^[3]. Na obszarze powiatu działało 5 parafii protestanckich i 22 katolickich^[3]. Ponadto na terenie powiatu działało 5 synagog (w Krotoszynie, Koźminie, Zdunach, Pogorzeli i Dobrzycy). Leon Plater w swoim dziele "Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego" (1846) wzmiankuje o 7 rzekach (główne to Obra i Orla, mniejsze znaczenie miały Lutynia, Ołobok, Rzedziąca, Orla tylna i Ochla)^[3]. Na terenie powiatu było 66 jezior i stawów oraz 5 większych lasów. Większymi ciągami komunikacyjnymi w powiecie były trzy drogi: z Wrocławia, przez Milicz i Krotoszyn w kierunku Kalisza, z Wrocławia, przez Krotoszyn, Koźmin, Wrześnię, Gniezno w kierunku Torunia oraz Krotoszyn-Koźmin-Borek-Poznań^[3]. W obrębie powiatu działały 4 stacje poczty konnej oraz 3 poczty listowe^[3].

Przypisy

1. Johann Gottfried Hoffmann: Die Bevölkerung des Preußischen Staats. Berlin: 1839, s. 237.
2. Historie des Kreises. Heimatkreisgemeinschaft Krotoschin. [dostęp 2015-04-19]. (niem.).
3. Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜stwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 236-248.

Linki zewnętrzne

• Landkreis Krotoschin na stronie geschichte-on-demand.de (niem.)
• niemieckie Koło Przyjaciół Powiatu Krotoszyn (Heimatkreisgemeinschaft Krotoschin) (niem. • pol.)
• Landkreis Krotoschin na stronie gemeindeverzeichnis.de(niem.)
• Landkreis Krotoschin na stronie territorial.de (niem.)