Postępowanie odrębne w sprawach o naruszenie posiadania – postępowanie odrębne, regulowane w art. 478-479 Kodeksu postępowania cywilnego[1]. Postępowanie to służy rozpoznawaniu spraw o tzw. roszczenia posesoryjne. Są to roszczenia o ochronę posiadania rzeczy. Dotyczyć mogą zarówno rzeczy ruchomej jak i nieruchomej[2]. W postępowaniu, o którym mowa, sąd nie rozpoznaje samego prawa ani dobrej wiary pozwanego. Bada jedynie ostatni stan posiadania oraz sam fakt jego naruszenia[3].
Charakterystyczne dla tego postępowania jest to, iż niedopuszczalne jest w nim wystąpienie pozwanego z powództwem wzajemnym[4], a od orzeczeń sądu drugiej instancji nie przysługuje skarga kasacyjna[5]. Dodatkowo, jeżeli sąd uwzględnia powództwo o naruszenie posiadania może nadać wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności bez potrzeby spełnienia żadnych dodatkowych przesłanek[6].
Do rozpoznawania spraw o naruszenie posiadania wyłącznie właściwe są sądy rejonowe niezależnie od wartości przedmiotu sporu[7].
W przypadku gdy w związku z uwzględnieniem powództwa zostanie przeprowadzona egzekucja a pozwany ponownie dokona zmiany, która będzie sprzeczna z treścią tytułu egzekucyjnego, to wierzyciel (powód) może przed upływem sześciu miesięcy od zakończenia postępowania egzekucyjnego zażądać podjęcia egzekucji na nowo i to na podstawie tego samego tytułu wykonawczego[8].