Pomorska Fabryka Samochodów, Motorów i Maszyn w Toruniu

Pomorska Fabryka Samochodów, Motorów i Maszyn

Pomorska Fabryka Samochodów, Motorów i Maszyn - stan z 2019 roku
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Siedziba	Toruń
Adres	ul. Szosa Chełmińska 33
Data założenia	1920
Położenie na mapie Torunia Pomorska Fabryka Samochodów, Motorów i Maszyn
Położenie na mapie Polski Pomorska Fabryka Samochodów, Motorów i Maszyn
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Pomorska Fabryka Samochodów, Motorów i Maszyn
53°01′05″N 18°35′52″E

Pomorska Fabryka Samochodów, Motorów i Maszyn – stacja obsługi pojazdów i warsztaty naprawcze należące do braci Cierpiałkowskich, znajdujące się w Toruniu przy ul. Szosie Chełmińskiej 33^[1]. Był to największy zakład motoryzacyjny w Polsce Zachodniej podczas okresu międzywojennego^[2].

Firma Pawła i Konstantego Cierpiałkowskich powstała w 1920 roku^[1]. Warsztat, wcześniej należący do Władysława Katafiasa, mieścił się przy ul. Podmurnej 6/8^[1][3]. Pierwotnie zajmowali się oni naprawą aut armii gen. Józefa Hallera i prowadzeniem szkoły dla szoferów. W 1922 roku bracia przenieśli siedzibę przedsiębiorstwa do dawnego niemieckiego zakładu motoryzacyjnego Kuhl und Klein, znajdującego się przy ul. Szosa Chełmińska 33^[1]. Bracia rozbudowali zakład^[3]. Wybudowali: halę obrabiarek, montownie, magazyny, stolarnie, garaże, odlewnie metali^[3], całodobową stację benzynową (w 1929)^[2]. Wartość rocznej produkcji w połowie lat 20. wynosiła ponad 200 tys zł. W tym okresie zakład zatrudniał ok. 50 pracowników^[2].

W okresie międzywojennym zakład współpracował ze spółką Schlee-Werk, produkującą części samochodowe, oraz ze spółką Indian Motocycle Company^[1]. W 1924 roku przedsiębiorstwo rozpoczęło autoryzowaną sprzedaż aut firmy Ford Motor Company (jako Auto-Traktor, z siedzibą przy ul. Królowej Jadwigi 13/15, następnie Chełmińskiej 9). Auto-Traktor przejął w 1925 roku Maksymilian Hartwig, wcześniej pracownik w fabryce Cierpiałkowskich^[3].

Pomorska Fabryka Samochodów, Motorów i Maszyn w Toruniu działała aż do wybuchu II wojny światowej. Do wybuchu wojny zakład kilkakrotnie zmieniał właścicieli oraz raz zbankrutował^[2].

Budynki wchodzące w skład Pomorskiej Fabryki Samochodów, Motorów i Maszyn wyburzono w 2015 roku^[2].

Przypisy

1. Kluczwajd 2017 ↓, s. 134.
2. W Toruniu znikają budynki fabryki braci Cierpiałkowskich. Na zawsze. pomorska.pl, 2015-05-11. [dostęp 2023-06-07].
3. Katarzyna Kluczwajd: Panie szofer, dodaj gazu!. nowosci.com.pl, 2011-08-27. [dostęp 2023-06-07].

Bibliografia

• Katarzyna Kluczwajd: Toruń, którego nie ma. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn, 2017. ISBN 978-83-7729-331-1.