Po (słowo)

Po – wyrażenie honoryfikatywne obecne w kulturze Filipin[1]. Pochodzi z języka tagalskiego. Powszechnie używane w kontaktach międzyludzkich jako narzędzie do okazania szacunku osobom starszym bądź stojącym wyżej w hierarchii społecznej. Integralna część filipińskiej kultury, niekiedy zestawiane jest z określeniami takimi jak angielskie sir czy hiszpańskie señor.

Pochodzenie i znaczenie

Pochodzi z języka tagalskiego[2]. Jego etymologia jest niejasna. W niektórych źródłach podaje się, iż jest odpowiednikiem anglojęzycznych wyrażeń sir czy też madam[3][4][5]. W opracowaniach z okresu kolonialnego, pozostawionych przez pracujących na Filipinach misjonarzy hiszpańskich, spotyka się zrównywanie go z kastylijskim señor[6], a niekiedy też z usted[7]. Generalnie niemniej używa się tego słowa szerzej, a analogia do terminów zachodnich nie oddaje jego pełnego sensu[8]. Dodaje się je na końcu zdania czy też wypowiedzi, czyniąc tym samym komunikat bardziej eleganckim czy zwyczajnie grzeczniejszym[9][10][11].

Obecność w filipińskiej kulturze

Stanowi integralną część filipińskiej kultury[12], nie tylko w kraju, ale również w społecznościach diasporalnych[13][14]. Powszechnie używane jest do wyrażania szacunku w kontaktach międzyludzkich, zwłaszcza wobec nieznajomych czy osób starszych[15][16][13]. Stosowane jest też w sytuacji, gdy rozmówca to osoba o wyższej pozycji społecznej[17]. Często jego stosowanie jest nie tylko częścią przyjętego zwyczaju, a już wprost jest od jednostki wymagane[18][19][20]. Zdarza się również, że poprzez wplecenie tego słowa w konwersację okazuje się uszanowanie czyimś indywidualnym osiągnięciom[21]. Wysoce ceniona w filipińskiej kulturze uprzejmość sprawia ponadto, iż nawet podczas odrzucania prośby o jałmużnę żebrakowi odpowiada się zazwyczaj przy użyciu tej właśnie formy grzecznościowej[22].

Przepełniona szacunkiem prośba o dłoń wyrażana przy okazji wykonywania tradycyjnego gestu mano zawiera w sobie to właśnie słowo[23]. Podobnie jest ono ujęte w złożonej z uszanowaniem prośbie, którą Filipińczycy wypowiadają niekiedy przechodząc przez lasy czy obszary trawiaste. Zgodnie z tradycyjnymi wierzeniami odganiają w ten sposób duchy czy skrzaty znajdujące się nieopodal[24].

Identyczne do tagalskiego po sformułowanie występuje też w języku bikolskim[25]. Pomimo swojej wszechobecności w codziennym życiu Filipin nie we wszystkich częściach kraju cieszy się równie dużym uznaniem. Jedynie z rzadka wykorzystywane jest na Mindanao czy też w rejonach, w których mówi się językami bisajskimi[26].

Przypisy

  1. ↑ Artemio R. Guillermo, May Kyi Win: Historical Dictionary of the Philippines Second Edition Historical Dictionaries of Asia, Oceania, and the Middle East, No. 54. Lanham, Maryland • Toronto • Plymouth, UK: The Scarecrow Press, Inc., 2005, s. 316. ISBN 0-8108-5490-2. (ang.).
  2. ↑ Geri-Ann Galanti: Caring for Patients from Different Cultures. Philadelphia, Pennsylvania: University of Pennsylvania Press, 2004, s. 37. ISBN 978-0-8122-1857-2. (ang.).
  3. ↑ Jonathan H.X. Lee, Kathleen M. Nadeau: Encyclopedia of Asian American Folklore and Folklife Volume 1. Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2010, s. 410. ISBN 978-0-313-35066-5. (ang.).
  4. ↑ Carroll 1975 ↓, s. 31.
  5. ↑ Sybil M. Lassiter: Multicultural Clients A Professional Handbook for Health Care Providers and Social Workers. Santa Barbara, California: Greenwood Press, 1995, s. 83. ISBN 978-0-313-29140-1. (ang.).
  6. ↑ Sales 2016 ↓, s. 57.
  7. ↑ Sales 2016 ↓, s. 58.
  8. ↑ Bea Orante: Netizens react: Is it time to let go of ‘Ma’am, Sir’?. [w:] Rappler [on-line]. rappler.com, 2015-08-14. [dostęp 2023-04-23]. (ang.).
  9. ↑ 5 Most Popular Filipino Culture and Values – Which One Do You Love Most?. [w:] CBN Asia [on-line]. cbnasia.org, 2022-07-06. [dostęp 2023-04-20]. (ang.).
  10. ↑ Precy Anza: Filipino Culture: Showing Respect to Elders. [w:] Owlcation [on-line]. owlcation.com, 2023-04-14. [dostęp 2023-04-24]. (ang.).
  11. ↑ Manuel B. Dy: Values in Philippine Culture and Education. Washington, DC: Council for Research in Values and Philosophy, 1994, s. 63. ISBN 978-1-56518-041-3. (ang.).
  12. ↑ Tabuena i in. 2022 ↓, s. 398.
  13. ↑ a b Keh Jr. i in. 2020 ↓, s. 6.
  14. ↑ Joyce Giger Newman, Linda Haddad: Transcultural Nursing Assessment and Intervention. Amsterdam: Elsevier Health Sciences, 2020, s. 409. ISBN 978-0-323-69555-8. (ang.).
  15. ↑ Sales 2016 ↓, s. 56–57.
  16. ↑ Sales 2016 ↓, s. 59.
  17. ↑ Chara Scroope: Filipino Culture Communication. [w:] Cultural Atlas [on-line]. sbs.com.au, 2017. [dostęp 2023-04-23]. (ang.).
  18. ↑ Emily Ignacio: Building Diaspora Filipino Cultural Community Formation on the Internet. New Brunswick, New Jersey: Rutgers University Press, 2004, s. 75. ISBN 978-0-8135-3744-3. (ang.).
  19. ↑ Yo Jackson: Encyclopedia of Multicultural Psychology. Newbury Park, California: SAGE Publications, 2006, s. 217. ISBN 978-1-4522-6556-8. (ang.).
  20. ↑ Andrea De Capua, Ann C. Wintergerst: Crossing Cultures in the Language Classroom, Second Edition. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press, 2016, s. 30. ISBN 978-0-472-03641-7. (ang.).
  21. ↑ Joe Giordano, Monica McGoldrick, Nydia Garcia Preto: Ethnicity and Family Therapy. New York: Guilford Publications, 2005, s. 324. ISBN 978-1-60623-794-6. (ang.).
  22. ↑ James L. Nolan: Philippines Business The Portable Encyclopedia for Doing Business with the Philippines. Petaluma, California: World Trade Press, 1996, s. 159. ISBN 978-1-885073-08-2. (ang.).
  23. ↑ Artemio R. Guillermo, May Kyi Win: Historical Dictionary of the Philippines Second Edition Historical Dictionaries of Asia, Oceania, and the Middle East, No. 54. Lanham, Maryland • Toronto • Plymouth, UK: The Scarecrow Press, Inc., 2005, s. 249–250. ISBN 0-8108-5490-2. (ang.).
  24. ↑ Jim Kline: The Otherworld in Myth, Folklore, Cinema, and Brain Science. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, 2019, s. 78. ISBN 978-1-5275-3290-8. (ang.).
  25. ↑ Carroll 1975 ↓, s. 31–32.
  26. ↑ Frenelie Ann L. Ong: Little Big Respect. [w:] Federation of World Peace and Love [on-line]. fowpal.org. [dostęp 2023-04-24]. (ang.).

Bibliografia

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!