Plac gen. Józefa Hallera w Warszawie

Plac gen. Józefa Hallera w Warszawie

Nowa Praga
Skwer i fontanna na placu Hallera, widok w kierunku wschodnim
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Położenie na mapie Warszawy Plac gen. Józefa Hallera w Warszawie
Położenie na mapie Polski Plac gen. Józefa Hallera w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Plac gen. Józefa Hallera w Warszawie
52°15′32,9″N 21°01′32,4″E

Plac gen. Józefa Hallera – plac w dzielnicy Praga-Północ w Warszawie.

Historia

Plac w latach 60.

Przed I wojną światową na terenie obecnego placu znajdowały się rosyjskie koszary, które po odzyskaniu niepodległości zostały przejęte przez 36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej^[1].

Plac został wytyczony w pierwszej połowie lat 50. XX wieku. W latach 1957–1991 nosił imię Juliana Leńskiego^[2]. Stanowił centrum założenia urbanistycznego osiedla mieszkaniowego Praga II zaprojektowanego przez Jerzego Gieysztora i Jerzego Kumelowskiego^[3]. Osiedle powstało w latach 1950–1966^[4]. Było przeznaczone dla pracowników Fabryki Samochodów Osobowych^[5] i nazywane „praskim MDM-em”^[6][7].

Plac jest położony między ulicami Dąbrowszczaków i Jagiellońską^[8]. Stanowi rozległe, dwuhektarowe założenie na planie wydłużonego prostokąta. Dochodzą do niego ulice: Groszkowskiego, Skoczylasa i Szymanowskiego. Ruch kołowy umożliwiają dwie jednokierunkowe ulice po południowej i północnej stronie placu.

Plac obudowano monumentalnymi blokami w stylu socrealistycznym^[6]. Mają one w większości siedem kondygnacji (w tym dwie handlowe); dwa górne, cofnięte piętra w budynkach narożnych poprzedzono kolumnadami (słupami)^[9]. Budynki mają kamienne okładziny (szary granit w strefie cokołowej oraz różowy lub żółty piaskowiec w strefie rozwinięcia)^[9].

W latach 60. XX wieku w północno-wschodniej części placu ustawiono stelę z napisem: Miejsce uświęcone krwią żołnierzy radzieckich i polskich zamordowanych przez hitlerowców w latach 1941–1943^[10].

W latach 70. XX wieku na placu zbudowano betonowy pawilon^[11]. Jego środkową część zajmuje skwer na którym znajduje się m.in. fontanna, plac zabaw, dąb papieski i ujęcie wody oligoceńskiej. W 2018 ustawiono tam tężnię^[12]. W centralnej części placu znajduje się także pętla autobusowa.

Od 2015 roku przy placu Hallera działa Centrum Wielokulturowe^[13][14].

Przypisy

1. Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 146. ISBN 83-85028-56-0.
2. Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 339. ISBN 83-86619-97X.
3. Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 145–146. ISBN 83-85028-56-0.
4. Barbara Orlańska, Andrzej Dobrucki, Wacław Orzeszkowski, Jan Kazimierz Zieliński: Warszawskie osiedla ZOR. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1968, s. 154.
5. Jarosław Zieliński: Realizm socjalistyczny w Warszawie. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2009, s. 371. ISBN 978-83-927791-3-1.
6. Jerzy S. Majewski: Spacerownik. Warszawa śladami PRL-u. Warszawa: Agora, 2010, s. 98. ISBN 978-83-268-0280-5.
7. Dorota Wilkiewicz: Ulice i uliczki naszej Pragi. Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Pragi, 1999, s. 31. ISBN 83-906889-2-1.
8. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 238. ISBN 83-01-08836-2.
9. Jarosław Zieliński: Realizm socjalistyczny w Warszawie. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2009, s. 374. ISBN 978-83-927791-3-1.
10. Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 96. ISBN 83-912463-4-5.
11. Jerzy S. Majewski: Spacerownik. Warszawa śladami PRL-u. Warszawa: Agora, 2010, s. 100. ISBN 978-83-268-0280-5.
12. Michał Radkowski. Wdech-wydech na pl. Hallera. „Gazeta Stołeczna”, s. 2, 4 maja 2018. 
13. Warszawa ma Centrum Wielokulturowe. publicystyka.ngo.pl, 20 maja 2015. [dostęp 2022-01-25]. (pol.).
14. Klara Sołtan-Kościelecka: Centrum Wielokulturowe otwiera swe podwoje. publicystyka.ngo.pl, 18 maja 2015. [dostęp 2022-01-25]. (pol.).