Pistolet maszynowy Thompson

Thompson

Thompson M1921
Państwo	Stany Zjednoczone
Projektant	John T. Thompson
Producent	Savage, Utica, NY i Auto-Ordnance, Bridgeport, CT[1]
Rodzaj	pistolet maszynowy
Historia
Prototypy	1919–1921
Produkcja	1921–1944
Wyprodukowano	1 387 134 sztuk z czego 847 991 w Auto-Ordnance a 539 143 w Savage
Dane techniczne
Kaliber	11,43 mm
Nabój	.45 ACP (11,43 × 23 mm)[1]
Magazynek	pudełkowy 18, 20 lub 30 nabojów bębnowy 50 lub 100 nabojów
Wymiary
Długość	857 mm (M1928) 856 mm (M1928A1)[1] 813 mm (M1)
Długość lufy	267 mm (M1928, M1928A1)[1] 268 mm (M1)
Długość linii celowniczej	559 mm (M1928) 536 mm (M1)
Masa
broni	4,9 kg (M1928) 4,7 kg (M1)
Inne
Prędkość pocz. pocisku	280–290 m/s
Szybkostrzelność teoretyczna	900 strz./min
Szybkostrzelność praktyczna	600–700 strz./min
Zasięg skuteczny	200 m

Magazynki używane w Thompsonach:
Bębnowe (50 i 100 nabojowe)
Pudełkowe (20 i 30 nabojowe)

Pistolet maszynowy Thompson (znany także jako Tommy gun) – amerykański pistolet maszynowy skonstruowany przez Johna T. Thompsona i produkowany przez firmę Auto-Ordnance.

Służba

Pistolet był popularny w czasach prohibicji w Stanach Zjednoczonych, zarówno jako broń gangsterów, jak i policji.

W Stanach Zjednoczonych Thompson był używany przez siły porządkowe, przede wszystkim przez FBI aż do 1976, kiedy został wycofany ze służby. Wszystkie Thompsony będące własnością rządu amerykańskiego zostały zniszczone z wyjątkiem kilku egzemplarzy muzealnych.

Obecnie oryginalny i sprawny model z 1928 kosztuje około 15 tysięcy dolarów. Łącznie wyprodukowano około 1,7 miliona^[1] sztuk tej broni, z czego 1 387 134 egzemplarzy uproszczonego modelu M1 używanego w czasie II wojny światowej.

Użycie w Polsce

W drugiej połowie lat dwudziestych XX wieku Polska zakupiła około 100 sztuk pistoletów maszynowych Thompson wz. 1921/3 (wz. 1928) dla Policji Państwowej. Od kwietnia 1936 przekazano 16 sztuk do użytku w Korpusie Ochrony Pogranicza^[2].

Wersje

• M1921 – pierwszy model produkcyjny, bardzo dobrze wykończony, części drewniane były wykonane ze szlachetnych odmian drewna.
• M1927 – samopowtarzalna odmiana M1921, strzelająca wyłącznie ogniem pojedynczym.
• M1928 – krótsza odmiana M1921, najbardziej znana przedwojenna wersja pistoletu maszynowego Thompson, pojawiająca się w wielu filmach. W latach 30. XX wieku weszła na wyposażenie US Navy i Marines. W momencie wybuchu II wojny światowej wielkie zamówienia z Wielkiej Brytanii i Francji uratowały producenta przed bankructwem.
• M1928A1 – model, który wszedł do produkcji tuż przed japońskim atakiem na Pearl Harbor w grudniu 1941. Zmiany polegały przede wszystkim na zastąpieniu przedniego chwytu łożem oraz na uproszczeniu konstrukcji. Ta wersja była znacznie tańsza w produkcji. Mogła używać magazynków pudełkowych z 20 lub 30 nabojami lub bębnowych z 50 lub 100 nabojami, choć w praktyce okazało się, że korzystanie z magazynków bębnowych prowadziło do częstych zacięć.
• M1 – jeszcze bardziej uproszczona wojenna wersja tego pistoletu maszynowego. Zamek półswobodny zastąpiono w nim zamkiem swobodnym. Z lufy zniknęły charakterystyczne żebra poprawiające jej chłodzenie, a rękojeść napinania zamka przeniesiono na prawy bok komory zamkowej. Zmieniono obrys kolby i osadzono ją na stałe w komorze spustowej. M1 mógł być zasilany wyłącznie z magazynków pudełkowych, których produkcję ograniczono do wersji 30-nabojowej. Wszedł do produkcji w lipcu 1942.
• M1A1 – dalej uproszczony model wersji M1. Wyposażony został w zamek o uproszczonej konstrukcji ze stałą iglicą. Wszedł do produkcji w grudniu 1942.

• 
  M1921
• 
  M1928
• 
  M1928A1
• 
  M1A1

Dane taktyczno-techniczne

Wzór	M1921	M1928	M1
Nabój	.45 ACP (11,43 × 23 mm)	.45 ACP (11,43 × 23 mm)	.45 ACP (11,43 × 23 mm)
Masa broni nie załadowanej (kg)	4,9	4,9	4,7
Długość broni (mm)	857	857	813
Długość lufy (mm)	372 mm z długą i 267 z krótką lufą	267	268
Długość linii celowniczej (mm)	??	559	536
Szybkostrzelność praktyczna (strz./min)	600–725	700	700
Prędkość początkowa pocisku (m/s)	280 m/s	280 m/s	280 m/s
Zasięg efektywny (m)	200	200	200

Przypisy

1. Walter Schultz: 1000 ręcznej broni palnej. s. 241.
2. Modernizacja Policji w Polsce 1935-1939. „Dzieje Najnowsze” 1997, nr 3, s. 124, podano za: A. Konstankiewicz: Broń strzelecka i sprzęt artyleryjski formacji polskich i Wojska Polskiego w latach 1914 - 1939. Wydawnictwo UMC-S, Lublin 2003, s. 66.

Bibliografia

• Walter Schultz: 1000 ręcznej broni palnej. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2011, s. 241. ISBN 978-83-7708-745-9.

Linki zewnętrzne

• „Nieoficjalna strona” (ang.)

Kontrola autorytatywna (model broni):

• LCCN: sh85134939
• BnF: 125555525
• J9U: 987007534005405171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: technology/Thompson-submachine-gun, technology/Model-23-submachine-gun