Peczeniżyn

Peczeniżyn

Cerkiew w Peczeniżynie
Herb
Państwo	Ukraina
Obwód	iwanofrankiwski
Powierzchnia	40,25 km²
Populacja (2001) • liczba ludności • gęstość	5350 132,93 os./km²
Nr kierunkowy	+380
Kod pocztowy	78275
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego Peczeniżyn
Położenie na mapie Ukrainy Peczeniżyn
48°30′56,7″N 24°52′47,8″E

Peczeniżyn (ukr. Печеніжин) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie kołomyjskim. W 2001 roku liczyło 5350 mieszkańców^[1].

Historia

Miejscowość wzmiankowana była w 1443 roku^[2]. Wieś była osadzona na prawie wołoskim i stanowiła prywatny majątek ziemski^[3].

W okresie I Rzeczypospolitej w Peczeniżynie znajdował się zamek Potockich. Od połowy XIX wieku było to miasto powiatowe w Królestwo Galicji i Lodomerii. Przed I wojną światową wybudowano za miastem rafinerię ropy naftowej, własność Szczepanowskich. W rynku znajdowały się hotele i restauracje. W okresie międzywojennym miasto znajdowało się w granicach Polski i było siedzibą gminy Peczeniżyn oraz powiatu peczeniżyńskiego. W 1929 roku powiat został zlikwidowany i miejscowość weszła do powiatu kołomyjskiego. W 1921 roku miasto liczyło ok. 6 tys. mieszkańców, z czego większość (ok. 4 tys.) stanowili Ukraińcy^[4].

W 1940 roku Peczeniżyn otrzymał status osiedla typu miejskiego^[2].

W 1944 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 7 Polaków^[5].

Zabytki

• zamek^[6]

Ludzie związani z Peczeniżynem

• Andrzej Gostyński h. Lubicz (zm. przed 1783) – podstarosta generalny dóbr peczeniżyńskich^[7]
• Stanisław Linde – starosta c. k. powiatu peczeniżyńskiego, honorowy obywatel miasta z 1906^[8]
• Stefan Moysa-Rosochacki – ziemianin, poseł, honorowy obywatel miasta
• Antoni (Pelwecki) – kapłan greckokatolicki, następnie prawosławny biskup
• Stanisław Szczepanowski – inżynier, założyciel rafinerii
• Antoni Szemelowski – inspektor szkolny
• Wacław Wolski – inżynier, założyciel kopalni

W Peczeniżynie urodzili się:

• Aleksy Dobosz, Aleksander Sałacki (dowódca wojskowy, pułkownik Wojska Polskiego II RP, ostatnie Orlę Lwowskie),
• Wilhelm Smoluchowski,
• Stanisław Kirkin
• Maksymilian Lityński – doktor praw, oficer ludowego Wojska Polskiego, prokurator wojskowy, podpułkownik, wykładowca CW MSW^[9].

Przypisy

1. смт Печеніжин, Івано-Франківська область, Коломийський район. Офіційний портал Верховної Ради України. [dostęp 2019-09-30]. (ukr.).
2. Історія міст і сіл Української РСР. Івано-Франківська область. T. 9. Київ: Головна редакція Української радянської енциклопедїї Академії наук УРСР, 1971, s. 513.
3. Grzegorz Jawor: Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2000, s. 81. ISBN 83-227-2326-1.
4. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom XIV. Województwo stanisławowskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923, s. 12.
5. HenrykH. Komański HenrykH., SzczepanS. Siekierka SzczepanS., EugeniuszE. Różański EugeniuszE., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Stanisławowskim 1939–1946, Wrocław: ALTA 2, 2008, s. 249, ISBN 978-83-85865-13-1, OCLC 261139661 .
6. Władysław Łozińskim Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku, 1903, str. 98
7. Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 6. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1903, s. 356.
8. Wiadomości bieżące. Peczeniżyn. „Słowo Polskie”, s. 8, Nr 546 z 30 listopada 1906. 
9. Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2018-09-18]  (ang.).

Zobacz też

• Pokucie
• Pieczyngowie

Linki zewnętrzne

• Peczeniżyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 932 .
• Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona

Kontrola autorytatywna (osiedle typu miejskiego Ukrainy):

• VIAF: 132680825
• LCCN: n94034054
• J9U: 987007535559005171