Pałac Janaszów[2], także pałac Czackich[3] – pałac znajdujący się przy ul. Zielnej 49 w Warszawie.
Historia
Pałac wzniesiono w latach 1870–1880 (według innego źródła 1874−1875)[3] dla Jakuba Janasza według projektu Jana Heuricha starszego w stylu neobarokowym[4]. Heurich nadał budynkowi cechy charakterystyczne dla paryskich pałaców przyulicznych. Na uwagę zasługuje m.in. wysokie pierwsze piętro z balkonem z żeliwną kratą wzdłuż całej elewacji frontowej.
W 1893 posiadłość odziedziczyła żona Janasza, Róża z Goldstandów, i córki − Wiktoria Krzywoszewska i Julia Gutmanowa. W tym samym roku sprzedały pałac hr. Feliksowi i Zofii z Ledóchowskich Czackim. W 1939 roku budynek stał się własnością Polskiego Związku Przemysłowców Metalowych[3]. Pałac zatracił cechy reprezentacyjne i zaczął pełnić funkcję kamienicy czynszowej.
Podczas II wojny światowej budynek został nieznacznie uszkodzony. Pierwotnie pałac stał w linii zwartej zabudowy zachodniej pierzei ulicy Zielnej, jednak po zniszczeniach wojennych stał się budynkiem wolnostojącym[5]. Po 1945 roku przeznaczono go na biura, co doprowadziło do dewastacji reprezentacyjnych wnętrz. W 1965 roku został wpisany do rejestru zabytków[1]
W latach 1970–1973[4] pałac przeszedł gruntowną renowację, po której swoją siedzibę znalazła tutaj dyrekcja Przedsiębiorstwa Państwowego Pracownie Konserwacji Zabytków[6]. W czasie remontu przywrócono mansardowy dach, a w miejsce ślepych ścian powstały fasady boczne[2].
Przypisy
- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 czerwca 2023 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 60. [dostęp 2023-10-08].
- ↑ a b Michał Kempiński, Ewa Ziajkowska i in.: ŚRÓD PN. Ilustrowany atlas architektury Śródmieścia Północnego. Warszawa: Centrum Architektury, 2021, s. 52. ISBN 978-83-961764-6-2.
- ↑ a b c Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 597. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ a b Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 50. ISBN 83-908950-8-0.
- ↑ Andrzej Zborski, Tomasz Markiewicz: Między Bagatelą a Zgodą.... Warszawa: NeoMedia, 2010, s. 71. ISBN 978-83-921470-3-9.
- ↑ Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 1977, s. 221.
