Pasmo Baraniej Góry i Skrzycznego

Pasmo Baraniej Góry i Skrzycznego z lotu ptaka

Grzbiet Cienkowa i Baraniej Góry

Boczny grzbiet Glinnego

Fragment pasma. Widok z Magurki Radziechowskiej

Pasmo Baraniej Góry. Widok z Małego Skrzycznego

Pasmo Baraniej Góry i Skrzycznego^[1], nazywane również Pasmem Baraniej Góry lub Pasmem Wiślańskim – jedno z głównych pasm górskich w Beskidzie Śląskim. Znajdują się w nim najwyższe szczyty tych gór: Skrzyczne (1257 m) i Barania Góra (1215 m)^[2]. Przedstawia się jako dość długi, powyginany wał górski, ciągnący się generalnie w kierunku północ-południe od doliny Żylicy w Szczyrku po Karolówkę, która jest zwornikiem dla Pasma Baraniej Góry i Skrzycznego, oraz Pasma Stożka i Czantorii. Granicę między tymi pasmami stanowi przełęcz Kubalonka, zaś łącznikiem między tymi pasmami jest niski grzbiet biegnący od Karolówki na zachód, ku przełęczy Kubalonka^[2]. W kierunku od północy na południe w głównym grzbiecie Pasma Baraniej Góry i Szczyrku kolejno występują szczyty i przełęcze: Skalite, Siodło, Skrzyczne, Małe Skrzyczne, Kopa Skrzyczeńska, Malinowska Skała, Malinowskie Siodło, Zielony Kopiec, Gawlast, Magurka Wiślańska, Przełęcz nad Roztocznym, Barania Góra, Wierch Wisełka, Karolówka^[3]. Na zachodzie pasmo sięga po Przełęcz Salmopolską. Tu odgałęzia się od niego Pasmo Równicy, a nieco dalej na Grabowej pasmo Starego Gronia i Beskidu Węgierskiego. Poprzez ten ostatni i przełęcz Karkoszczonkę Pasmo Baraniej Góry łączy się Pasmem Klimczoka i Szyndzielni na północy^[2].

Pasmo Baraniej Góry i Skrzycznego ma wiele bocznych odgałęzień. Największe z nich to:

• południowe ramię Skrzycznego z Równią;
• zachodnie ramię Malinowskiej Skały, ciągnące się poprzez Malinowską Przełęcz i Malinów po Przełęcz Salmopolską;
• wschodnie ramię Malinowskiej Skały ze szczytem Kościelec;
• południowo-zachodnie ramię Zielonego Kopca, zwane Cienkowem;
• wschodnie ramię Magurki Wiślańskiej, na Magurce Radziechowskiej rozgałęziające się na dwa ramiona:
  • północne ze szczytami Muronka i Ostre;
  • północno-wschodnie ze szczytami Cebula, Glinne, Wielki Żor, Mały Żor, Czerwieńska Grapa;
• południowo-wschodni grzbiecik Baraniej Góry (Barański^[3], lub Barański Groń^[4]);
• odgałęziający się na Wierchu Wisełka północno-zachodni grzbiet Baraniej Góry ze szczytami Równiański Wierch, Przysłop, Przypór i Czarny^[3][5].

Pasmo Baraniej Góry stanowi dział wód pomiędzy doliną Wisły od zachodu, a doliną Soły od wschodu^[3]. Jest w dużym stopniu porośnięte lasem, ale wielkie wiatrołomy i późniejszy wyrąb drzew spowodował, że na dużych odcinkach ze szlaków turystycznych biegnących jego grzbietami rozciągają się szerokie panoramy widokowe. Doliny potoków wcinające się między grzbiet są wąskie, a ich głębokość dochodzi do 800 m. W stokach występują osuwiska, skalne ścianki, rowy, szczelinowe jaskinie i liczne wychodnie^[2]. Na niektórych z nich uprawiana jest wspinaczka skalna i bouldering (Malinowska Skała, Kościelec, Magurka Wiślańska i Radziechowska, Zielony Kopiec)^[6].

W paśmie Baraniej Góry zwraca uwagę zjawisko dosyć łagodnych stoków opadających ku dolinie Wisły, stromych natomiast ku wschodowi. Szczególnie widoczne jest to w masywie Skrzycznego, którego bardzo strome stoki opadające ku północnemu wschodowi czynią z tego szczytu osobliwy bastion o charakterystycznym kształcie. Skalny trzon dużej części pasma zbudowany jest z piaskowca godulskiego, jedynie sam masyw Baraniej Góry, otoczenie doliny Czarnej Wisełki oraz przylegającą do szczytu Baraniej Góry dolina Olzy budują warstwy istebniańskie^[2].

Przypisy

1. Oficjalna nazwa według Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych.
2. MirosławM. Barański MirosławM., Beskid Śląski, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2007, s. 17–19, ISBN 978-83-89188-71-7 .
3. Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2023-06-06] .
4. Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000, Kraków: Compass, 2011, s. 2, ISBN 978-83-7605-084-3 .
5. Geoportal. Mapa topograficzna [online] [dostęp 2023-05-22] .
6. GrzegorzG. Rettinger GrzegorzG., Beskidy Zachodnie i Pogórze. Przewodnik wspinaczkowy, Kraków: wspinanie.pl, 2019, ISBN 978-83-947825-2-8 . Brak numerów stron w książce