Parki narodowe w Argentynie

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

Rozmieszczenie parków narodowych na terenie Argentyny, numeracja odpowiada poniższemu zestawieniu (stan na 1 lipca 2022 roku)

Parki narodowe w Argentynie – obszary prawnie chronione na terenie Argentyny, reprezentatywne dla regionu zoogeograficznego i wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi lub szczególnie atrakcyjne dla badań naukowych.

W Argentynie znajduje się 38 parków narodowych, które obejmują 48 obszarów chronionych o łącznej powierzchni 14 778 417 ha (stan na 1 lipca 2022 roku). Wszystkie parki zarządzane są przez Administración de Parques Nacionales^[1].

Historia

Historia parków narodowych w Argentynie sięga 1903 roku, kiedy to argentyński badacz przyrody Francisco Moreno (1852–1919) podarował 75 km² ziemi u stóp Andów na zachód od jeziora Nahuel Huapí w celu utworzenia tu parku narodowego^[2]. Obszar ten stał się zalążkiem większego obszaru chronionego wokół San Carlos de Bariloche – 17 stycznia 1907 roku oryginalny teren został rozszerzony do 43 tys. h na mocy dekretu prezydenta Argentyny José Figueroy Alcorty (1860–1931)^[2]. Pierwszy park narodowy – Parque Nacional del Sud (pol. „Park Narodowy Południa”) – został utworzony 8 kwietnia 1922 roku dekretem prezydenta Hipólito Yrigoyena (1852–1933)^[2].

30 września 1934 roku uchwalono ustawę nr 12.103, która dała podstawę prawną do tworzenia krajowych obszarów chronionych^[2]. Na mocy ustawy powstała Generalna Administracja Parków Narodowych i Turystyki^[2]. Parque Nacional del Sud został przekształcony w dwa parki narodowe: Park Narodowy Iguazú i Park Narodowy Nahuel Huapi^[2]. Argentyna była trzecim krajem w Ameryce, po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, który ustanowił parki narodowe^[2].

We wrześniu 1936 roku rząd sporządził projekt kolejnych siedmiu parków narodowych, które utworzono przed 1945 rokiem^[2]. W tym samym roku powstał również Park Narodowy Laguna Blanca^[2]. Do 1970 roku ustanowiono kolejne sześć parków^[2]. W latach 70. XX w. utworzono kolejne pięć parków^[2].

W grudniu 1980 roku uchwalono ustawę 22.531, obowiązującą do dzisiaj (stan na styczeń 2019), która znowelizowała prawo o ochronie parków narodowych^[2]. Według ustawy, parki narodowe to obszary prawnie chronione na terenie Argentyny, reprezentatywne dla regionu zoogeograficznego i wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi lub szczególnie atrakcyjne dla badań naukowych^[3].

W latach 80. XX w. nie utworzono żadnego nowego parku narodowego; natomiast dwa zostały wpisane listę światowego dziedzictwa UNESCO – Park Narodowy Los Glaciares (1981) i Park Narodowy Iguazú (1985)^[2].

W latach 90. XX w. powstało sześć parków narodowych^[2]. Kolejne osiem utworzono w latach 2000–2010^[2]. W roku 2000 na listę światowego dziedzictwa UNESCO wpisano Park Narodowy Talampaya, a w 2017 roku także Park Narodowy Los Alerces^[4][5].

Parki narodowe

Poniższa tabela przedstawia argentyńskie parki narodowe:

Nazwa parku narodowego – polska nazwa wraz z nazwą w języku hiszpańskim;

Rok utworzenia – rok utworzenia parku;

Powierzchnia – powierzchnia parku w km²;

Położenie – prowincja;

Uwagi – informacje na temat statusu rezerwatu biosfery UNESCO, posiadanych certyfikatów, przyznanych nagród i wyróżnień międzynarodowych itp.

Zestawienie parków narodowych w Argentynie

Lp.	Zdjęcie	Nazwa parku narodowego	Rok utworzenia	Powierzchnia (km²)	Położenie	Uwagi
1.		Park Narodowy Aconquija Parque nacional Aconquija	1995	762,07	Tucumán
2.		Park Narodowy Ansenuza Parque nacional Ansenuza	2022	6614,16	Córdoba	Rezerwat biosfery UNESCO, wpisany na listę konwencji ramsarskiej[6], Ostoja ptaków IBA
3.		Park Narodowy Baritú Parque nacional Baritú	1974	724, 39	Salta	Ostoja ptaków IBA
4.		Park Narodowy Bosques Petrificados de Jaramillo Parque nacional Bosques Petrificados de Jaramillo	2012	635,43	Santa Cruz
5.		Park Narodowy Calilegua Parque nacional Calilegua	1979	763,06	Jujuy	Ostoja ptaków IBA[7]
6.		Park Narodowy Campos del Tuyú Parque nacional Campos del Tuyú	2009	30,4	Buenos Aires	Wpisany na listę konwencji ramsarskiej
7.		Park Narodowy Chaco Parque nacional Chaco	1954	149,81	Chaco	Ostoja ptaków IBA
8.		Park Narodowy Ciervo de los Pantanos Parque nacional Ciervo de los Pantanos	2018	52	Buenos Aires	Ostoja ptaków IBA; wpisany na listę konwencji ramsarskiej
9.		Park Narodowy Copo Parque nacional Copo	2000	1181,18	Santiago del Estero	Ostoja ptaków IBA[8]
10.		Park Narodowy El Impenetrable Parque nacional El Impenetrable	2014	1280	Chaco	Ostoja ptaków IBA
11.		Park Narodowy El Leoncito Parque nacional El Leoncito	2002	897,06	San Juan	Ostoja ptaków IBA
12.		Park Narodowy El Palmar Parque nacional El Palmar	1965	82,13	Entre Ríos	Ostoja ptaków IBA[9]; obszar wpisany na listę konwencji ramsarskiej[10]
13.		Park Narodowy El Rey Parque nacional El Rey	1948	441,62	Salta	Ostoja ptaków IBA
14.		Park Narodowy Iberá Parque nacional Iberá	2018	1950,94	Corrientes	Ostoja ptaków IBA; wpisany na listę konwencji ramsarskiej
15.		Park Narodowy Iguazú Parque nacional Iguazú	1934	676,2	Misiones	Wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1984 roku[11].
16.		Park Narodowy Islas de Santa Fe Parque nacional Islas de Santa Fe	2010	40,96	Santa Fe	Wpisany na listę konwencji ramsarskiej
17.		Park Narodowy Islote Lobos Parque nacional Islote Lobos	2022	190,79	Río Negro	Ostoja ptaków IBA
18.		Park Narodowy Lago Puelo Parque nacional Lago Puelo	1971	276,74	Chubut	Rezerwat biosfery UNESCO
19.		Park Narodowy Laguna Blanca Parque nacional Laguna Blanca	1945	112,5	Neuquén	Ostoja ptaków IBA
20.		Park Narodowy Lanín Parque nacional Lanín	1945	4120,13	Neuquén	Rezerwat biosfery UNESCO, Ostoja ptaków IBA
21.		Park Narodowy Lihué Calel Parque nacional Lihué Calel	1976	325,14	La Pampa
22.		Park Narodowy Los Alerces Parque nacional Los Alerces	1945	2595,7	Chubut	Wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 2017 roku[12]. Rezerwat biosfery UNESCO
23.		Park Narodowy Los Arrayanes Parque nacional Los Arrayanes	1971	17,96	Neuquén	Rezerwat biosfery UNESCO
24.		Park Narodowy Los Cardones Parque nacional Los Cardones	1996	641,17	Salta	Ostoja ptaków IBA
25.		Park Narodowy Los Glaciares Parque nacional Los Glaciares	1945	7269,27	Santa Cruz	Wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1981 roku[4].
26.		Park Narodowy Mburucuyá Parque nacional Mburucuyá	2002	176,82	Corrientes	Ostoja ptaków IBA
27.		Park Narodowy Monte León Parque nacional Monte León	2004	621,69	Santa Cruz
28.		Park Narodowy Nahuel Huapi Parque nacional Nahuel Huapi	1934	7172,61	Río Negro Neuquén	Rezerwat biosfery UNESCO Ostoja ptaków IBA[13]
29.		Park Narodowy Patagonii Parque nacional Patagonia	2015	1064,24	Santa Cruz
30.		Park Narodowy Perito Moreno Parque nacional Perito Moreno	1945	1268,3	Santa Cruz
31.		Park Narodowy Pre-Delta Parque nacional Pre-Delta	1992	26,08	Entre Ríos	Wpisany na listę konwencji ramsarskiej
32.		Park Narodowy Quebrada del Condorito Parque nacional Quebrada del Condorito	1996	373,44	Córdoba	Ostoja ptaków IBA[14]
33.		Park Narodowy Río Pilcomayo Parque nacional Río Pilcomayo	1951	518,89	Formosa	Wpisany na listę konwencji ramsarskiej[15] Ostoja ptaków IBA[16]
34.		Park Narodowy San Guillermo Parque nacional San Guillermo	1999	1660	San Juan	Rezerwat biosfery UNESCO[17]
35.		Park Narodowy Sierra de las Quijadas Parque nacional Sierra de las Quijadas	1991	735,34	San Luis	Wpisany na listę konwencji ramsarskiej[18]
36.		Park Narodowy Talampaya Parque nacional Talampaya	1997	2138	La Rioja	Wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 2000 roku[5].
37.		Park Narodowy Ziemi Ognistej[19] Parque nacional Tierra del Fuego	1960	689,09	Ziemia Ognista, Antarktyda i Wyspy Południowego Atlantyku	Ostoja ptaków IBA
38.		Park Narodowy Traslasierra Parque nacional Traslasierra	2018	440	Córdoba

Przypisy

1. Historia [online], Argentina.gob.ar, 2 września 2019 [dostęp 2022-07-30]  (hiszp.).
2. Historia Institucional. [w:] Parques Nacionales de Argentina [on-line]. [dostęp 2019-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-04)]. (hiszp.).
3. Administración de Parques Nacionales: Ley 22.351. [w:] www.parquesnacionales.gob.ar [on-line]. [dostęp 2019-01-04]. (hiszp.).
4. UNESCO: Los Glaciares National Park. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
5. UNESCO: Ischigualasto / Talampaya Natural Parks. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
6. Bañados del Río Dulce y Laguna de Mar Chiquita | Ramsar Sites Information Service [online], rsis.ramsar.org [dostęp 2022-07-30] .
7. Parque Nacional Calilegua. BirdLife Data Zone. [dostęp 2020-12-25]. (hiszp.).
8. Parque Nacional Copo. BirdLife Data Zone. [dostęp 2020-12-26]. (hiszp.).
9. BirdLife International: Important Bird Areas factsheet: Parque Nacional El Palmar. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
10. Palmar Yatay. [w:] Ramsar Sites Information Service [on-line]. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
11. UNESCO: Iguazu National Park. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
12. UNESCO: Los Alerces National Park. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
13. BirdLife International: Important Bird Areas factsheet: Nahuel Huapi National Park and Reserve. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
14. BirdLife International: Important Bird Areas factsheet: Quebrada del Condorito National Park and Reserva Hidrica Provincial Pampa de Achala. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
15. Parque Nacional Río Pilcomayo | Ramsar Sites Information Service [online], rsis.ramsar.org [dostęp 2022-06-26] .
16. BirdLife Data Zone [online], datazone.birdlife.org [dostęp 2022-06-26] .
17. UNESCO: San Guillermo. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
18. Lagunas de Guanacache, Desaguadero y del Bebedero | Ramsar Sites Information Service [online], rsis.ramsar.org [dostęp 2022-05-28] .
19. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013, s. 623. ISBN 978-83-254-1988-2. [dostęp 2019-01-04].