Park Praski Żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego[3], w latach 1865–1916 park Aleksandryjski[4] lub Aleksandrowski[5], w latach 1916–1998 park Praski – zabytkowy park miejski znajdujący się w warszawskiej dzielnicy Praga-Północ.
W 1846 roku powstał nowy plan regulacji zagospodarowania terenów dawnych fortyfikacji napoleońskich w związku z budową mostu Kierbedzia. Plan ten oparty na wcześniejszym opracowanym w 1835 przez Jakuba Łaszyńskiego pozwolił na wytyczenie obszaru parku Praskiego, a także m.in. ulic Szerokiej (obecnej ks. Ignacego Kłopotowskiego), Brukowej (obecnie Stefana Okrzei) i Jagiellońskiej. 4 kwietnia 1865 carAleksander II wydał specjalny ukaz zezwalający na powstanie parku, który został nazwany na jego cześć parkiem Aleksandrowskim[5]. Był to pierwszy publiczny park miejski na Pradze[6].
Park powstał na podmokłym terenie esplanadyfortu Śliwickiego[7]. Prace nad jego założeniem były prowadzone w latach 1865–1871 według projektu Jana Dobrowolskiego[4] (kierownika Ogrodu Krasińskich, a potem Ogrodu Saskiego)[6]. Park został zaprojektowany w stylu geometryczno-krajobrazowym. Osią założenia była szeroka aleja wychodząca z obecnego placu Weteranów 1863 roku i biegnąca przez cały park w kierunku północno-zachodnim[4]. Został on otwarty dla publiczności w roku 1871. Posiadał wiele urządzeń służących rozrywce odwiedzających; znajdowały się tam cukiernie i kawiarenki, a od 1903 budynek teatru zbudowany po lewej stronie głównego wejścia[8]. Park był ogrodzony[9]. Odwiedzali go głównie niezamożni mieszkańcy Pragi[10].
Według nagrodzonego I nagrodą na konkursie w ParyżuPlanu regulacji i rozwoju miasta z 1926 r., opracowanego pod kierownictwem A. Jawornickiego i Cz. Rudnickiego, przewidywano rozszerzenie obszaru parku o 60 ha. W 1928 roku na wydzielonej rok wcześniej z północnej części parku o powierzchni 12 ha otwarto Miejski Ogród Zoologiczny[4] (później powiększony do 40 ha). W okresie międzywojennym był to park znany z licznych urządzeń rozrywkowych, m.in. z lunaparku, w tym czasie przybyły tu m.in. parkowa pijka z 1936 roku i popiersie Elizy Orzeszkowej odsłonięte w październiku 1938 roku autorstwa Henryka Kuny[12][13]. W 1928 w budynku dawnego teatru przekształcono w Dom Żołnierza z popularnym wśród mieszkańców kinem[14].
W 1937 roku w parku wzniesiono wieżę do skoków ze spadochronem o wysokości 28 metrów[15].
Po 1945 roku park stracił swój rozrywkowy charakter[4]. Został również, po wyburzeniu istniejącej tam barakowej zabudowy[16], rozszerzony w kierunku ul. Jagiellońskiej[4]. W 1952 roku oddano do użytku wybieg dla niedźwiedzi brunatnych zbudowany przy trasie W-Z[17]. W latach 60. zezłomowano wieżę spadochronową[18]. W parku pojawiły się rzeźby zwierząt: metalowej żyrafy, a także mniejsze, kamienne figury słonia i żubra[16].
Od 1998 roku park nosi nazwę Park Praski Żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego. Główna aleja parku, nosząca imię Kazimierza Lisieckiego „Dziadka”, biegnie al. „Solidarności” do Ogrodu Zoologicznego.
W 1990 roku park wraz z Ogrodem Zoologicznym został wpisany do rejestru zabytków[1].
W 2018 roku konar drzewa spadł na siedzącą na ławce w parku kobietę z niemowlęciem, które w wyniku odniesionych obrażeń zmarło po kilku dniach[19].
W 2019 roku zakończono inwentaryzację parku, podczas której zbadano 2266 drzew i 82 pojedynczych krzewów oraz 6 grup drzew i 189 grup krzewów[20].
W 2022 roku Urząd m.st. Warszawy odkupił od prywatnego właściciela przylegającą do parku działkę o powierzchni 282 m², znajdującą się w pobliżu skrzyżowania ul. Jagiellońskiej i al. „Solidarności”, która miała zostać zabudowana[21].
↑ abDanuta Szmit-Zawierucha: O Warszawie inaczej (anegdoty, fakty, obserwacje). Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Anagram, 1996, s. 204. ISBN 83-86086-28-9.
↑ abKrzysztof Oktabiński. Od wirydarza do parku krajobrazowego. „Kronika Warszawy”. 101/102, s. 52, 1996.
↑Jan Berger: Rozwój Pragi [w:] Irena Pietrza-Pawłowska (red.) Wielkomiejski rozwój Warszawy do 1918 r.. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1973, s. 264.
