Park Narodowy Divjakë-Karavasta (alb.Parku Kombëtar Divjakë-Karavasta) – park narodowy położony na zachodzie Albanii nad Morzem Adriatyckim. Zróżnicowanie ekosystemów (tereny podmokłe i zalewowe, słone bagna, łąki przybrzeżne, lasy, ujścia rzek), flory i fauny (zwłaszcza ornitofauny) czynią go obszarem o wielkich walorach przyrodniczych[1]. Został uznany za ostoję ptaków i ważny obszar roślinny (Important Plant Area, IPA).
Położenie i geografia
Park Narodowy Divjakë-Karavasta znajduje się 90 km od Tirany. Graniczy z rzeką Shkumbin na północy, wzgórzami Divjakë na wschodzie, kanałem Myzeqe i rzeką Seman na południu oraz Morzem Adriatyckim na zachodzie[2]. Rozciąga się między 40° i 55° N oraz 19° i 29° E i leży głównie na terenie okręgu Fier[3]. Obejmuje obszar 222,3 km², z czego ok. 6408 ha przypada na pięć lagun[1]. Największa z nich, laguna Karavasta, ma powierzchnię ok. 4330 ha, maksymalną głębokość 1,3-1,5 m i łączy się z morzem poprzez 3 kanały[4][5]. Jest największym przybrzeżnym obszarem podmokłym w Albanii[1][5].
Płaskie i piaszczyste wybrzeże jest stale modyfikowane przez połączone siły osadów niesionych przez duże rzeki oraz erozję i akumulację prądów morskich. Między deltami rzek Shkumbin i Semani znajduje się najbardziej zróżnicowana mozaika naturalnych siedlisk przybrzeżnych. Na starych wydmach wzdłuż linii brzegowej rosną bogate lasy liściaste i sosnowe, natomiast równina przybrzeżna w głębi laguny Karavasta została w przeszłości prawie całkowicie osuszona dla celów rolniczych[6].
Flora
Z fitogeograficznego punktu widzenia, park położony jest w prowincji illiryjskiej obszaru cyrkumborealnego Holoarktyki. Połączenie zróżnicowanej geologii, hydrologii i specyficznych warunków klimatycznych na terenie parku zadecydowało o znacznej różnorodności gatunków i siedlisk, z których wiele ma znaczenie dla ochrony przyrody w skali kraju.
Lasy w parku są zróżnicowane od iglastych po liściaste. W parku dominuje sosna, reprezentowana przez sosnę alepską (Pinus halepensis) i sosnę pinię (Pinus pinea)[8]. Z drzew liściastych występują m.in. jałowce, wierzby, dęby, olchy, wiązy i jesiony[4].
Krzewy reprezentowane są przez typowe gatunki śródziemnomorskie. Najczęściej spotykane są mirt zwyczajny (Myrtus communis), Erica manipuliflora, pistacja kleista (Pistacia lentiscus) i jałowiec kolczasty (Juniperus oxycedrus). W lesie można spotkać rośliny pnące takie jak kolcorośl szorstkiSmilax aspera, bluszcz pospolity (Hedera helix), powojnik południowy (Clematis flammula). Na szczególną uwagę zasługują gatunki endemiczne, takie jak Aster albanicus (syn. Galatella albanica) i storczyk samczy (Orchis albanica, syn. Anacamptis morio subsp. caucasica), a także forma mieszańcowa Orchis × paparistoi (syn. Anacamptis × olida nothosubsp. paparistoi)[4][7].
Fauna
Różne typy siedlisk, dostępność wody, ukształtowanie terenu i klimat stworzyły dogodne warunki dla wielu gatunków fauny, zwłaszcza ptaków. Wspomina się m.in. o 230-250 gatunków ptaków (z czego 15 gatunków zagrożonych globalnie)[8], 16 gatunków ssaków, 16 gatunków gadów[9].
Park jest domem dla 5% światowej populacji globalnie zagrożonego i niezwykle rzadkiego pelikana kędzierzawego (Pelecanus crispus)[9]. Występuje on endemicznie w lagunie Karavasta, która jest jedynym przybrzeżnym miejscem lęgowym tego gatunku wzdłuż Adriatyku i Morza Jońskiego[11]. Teren parku jest ważnym miejscem lęgowym[8].
Park powstał w 1966[4]. 22 sierpnia 1994 albańska Rada Ministrów decyzją nr 413 uznała, że obszar Laguna Karavasta i Park Narodowy Divjaka zostaną wpisane na listę konwencji ramsarskiej. Decyzja 413 określa granice obszaru chronionego konwencją. Obejmuje on rezerwat łowiecki (sklasyfikowany jako obszar zarządzania siedliskami/gatunkami IUCN kategorii IV), obszar ścisłej ochrony flory i fauny (zarządzany przez Generalną Dyrekcję Lasów), Park Narodowy Lasu Sosnowego Divjaka, a także proponowane strefy ochrony pelikana kędzierzawego (Pelecanus crispus) oraz obszary tradycyjnego rybołówstwa i polowań publicznych[12].
19 października 2007 uchwałą rządu nr 687 powierzchnia parku została powiększona do obecnej (22230 ha)[4].
Park jest na liście kandydatów do Emerald NetworkSites zatwierdzonej w grudniu 2021[13].