Paleoceńskie dinozaury

Paleoceńskie dinozaury – termin określający nieptasie dinozaury, które mogły przetrwać wielkie wymieranie kredowe, około 66 mln lat temu^[1]. Mimo iż prawie wszystkie dowody kopalne wskazują na to, że granicę kreda-trzeciorzęd (K-T) przekroczyły tylko ptaki, istnieją także poszlaki wskazujące na krótką obecność nieptasich dinozaurów w paleocenie. Są one jednak nieliczne i kontrowersyjne.

Dowody

Niektórzy naukowcy twierdzą, że dinozaury nie wymarły nagle po uderzenie w ziemię meteorytu i niektórzy ich przedstawiciele dożyli paleocenu, co świadczy o stopniowym, a nie nagłym wymarciu. W formacji Hell Creek ślady dinozaurów pochodzą z warstw leżących 1,3 m ponad granicą K-T i pochodzących sprzed około 40 000 lat po niej. Podobnych znalezisk dokonano w Chinach^[2]. W 2001 roku obok próbek pyłu znaleziono kość udową hadrozaura. Znaleziska tego dokonano w piaskowcach Ojo Alamo w Basenie rzeki San Juan w stanach Nowy Meksyk i Kolorado. Według Fassetta i współpracowników skamieniałość pochodzi z paleogenu, sprzed ok. 64,5 mln lat lub sprzed około miliona lat po wymieraniu kredowym^[3]. Wielu naukowców krytykuje te szacunki twierdząc, że owa skamieniałość w rzeczywistości pochodzi z lat wcześniejszych i została ponownie pogrzebana wśród młodszych osadów^[4]. Zdaniem Fassetta badania palinologiczne i magnetostratygraficzne wskazują, że cały piaskowiec Ojo Alamo jest wieku paleoceńskiego^[5], jednak z taką interpretacją nie zgadzają się inni badacze^[6]. W 2011 roku Fassett i in. przeprowadzili pierwsze bezpośrednie datowanie skamieniałości – datowanie jednej z kości dinozaura z Basenu San Juan metodą uranowo-ołowiową zasugerowało, że jej wiek wynosi 64,8±0,9 mln lat^[7]. Koenig i współpracownicy skrytykowali jednak metodykę ich badań i stwierdzili, że bez większej wiedzy na temat rekrystalizacji zachodzącej w fosylizujących kościach i okresu trwania tego procesu użyteczność informacji pochodzących z datowania uranowo-ołowiowego jest trudna do oceny^[8].

Przypisy

1. SuperS. User SuperS., ICS - Chart/Time Scale [online], www.stratigraphy.org [dostęp 2016-10-10] .
2. RE Sloan, K Rigby, LM Van Valen, D Gabriel. Gradual dinosaur extinction and simultaneous ungulate radiation in the Hell Creek Formation. „Science”. 232 (4750), s. 629–633, 1986. DOI: 10.1126/science.232.4750.629. (ang.). 
3. JE Fassett, SG Lucas, RA Zielinski, JR Budahn. Compelling new evidence for Paleocene dinosaurs in the Ojo Alamo Sandstone, San Juan Basin, New Mexico and Colorado, USA. „Catastrophic events and mass extinctions, Lunar and Planetary Contribution”. 1053, s. 45–46, 2001. Bibcode: 2001caev.conf.3139F. (ang.). 
4. RM Sullivan. No Paleocene dinosaurs in the San Juan Basin, New Mexico. „Geological Society of America Abstracts with Programs”. 35 (5), s. 15, 2003. [zarchiwizowane z adresu]. (ang.). 
5. JE Fassett. New geochronologic and stratigraphic evidence confirms the Paleocene age of the dinosaur-bearing Ojo Alamo Sandstone and Animas Formation in the San Juan Basin, New Mexico and Colorado. „Palaeontologia Electronica”. 12 (1), s. 3A, 2009. (ang.). 
6. SG Lucas, RM Sullivan, SM Cather, SE Jasinski, DW Fowler, AB Heckert, JA Spielmann, AP Hunt. No definitive evidence of Paleocene dinosaurs in the San Juan Basin. „Palaeontologia Electronica”. 12 (2), s. 8A, 2009. (ang.). 
7. JE Fassett, LM Heaman, A Simonetti. Direct U-Pb dating of Cretaceous and Paleocene dinosaur bones, San Juan Basin, New Mexico. „Geology”. 39 (2), s. 159–162, 2011. DOI: 10.1130/G31466.1. (ang.). 
8. AE Koenig, SG Lucas, LA Neymark, AB Heckert, RM Sullivan, SE Jasinski, DF Fowler. Direct U-Pb dating of Cretaceous and Paleocene dinosaur bones, San Juan Basin, New Mexico. Comment. „Geology”, 2012. DOI: 10.1130/G32154C.1. (ang.).