Organizacja plutonu pieszego żandarmerii w 1939 – etat pododdziału żandarmerii Wojska Polskiego II RP w 1939 roku.
Pluton był podstawową jednostką taktyczną żandarmerii Wojska Polskiego w kampanii wrześniowej. Plutony piesze nie występowały w organizacji pokojowej wojska. Były pododdziałami formowanymi w wypadku wojny według założeń planu mobilizacyjnego „W”.
W 1937 planowano zmobilizować:
Plutony piesze żandarmerii przeznaczone były dla:
Pozostałe plutony stanowić miały odwód naczelnego dowódcy żandarmerii.
Piotr Zarzycki podając liczbę 80 plutonów pieszych, które planowano zmobilizować, wymienił tylko 78. Brak dwóch plutonów, w tym plutonu nr 107. Nie został sprecyzowany skład Oddziału Ochronnego KG NW i Szwadronu Ochronnego MSWojsk. Otwartym pozostaje pytanie, czy w skład tego pierwszego oddziału wchodziły dwa plutony piesze, czy też dwa plutony konne, ewentualnie jeden pluton pieszy i jeden konny. Zagadką jest nadal kwestia, czy do liczby 135 plutonów (80 pieszych, 23 konnych i 32 krajowych) należy dodać dwa plutony Oddziału Ochronnego KG NW, czy też te dwa plutony należy zaliczyć do grupy 135 plutonów.
79 plutonów pieszych żandarmerii mobilizowanych było przez 10 dywizjonów żandarmerii i wchodzące w ich skład plutony, natomiast pluton pieszy żandarmerii Nr 44 dla 33 DP (rez.) formowany był przez pluton żandarmerii Brygady KOP „Grodno”.
Czterdzieści dwa plutony mobilizowane były w alarmie (53,9%), w czterech grupach jednostek oznaczonych kolorami:
Trzydzieści sześć plutonów (46,1%) mobilizowanych było w I rzucie mobilizacji powszechnej, przy czym szesnaście plutonów miało osiągnąć gotowość bojową trzeciego dnia mobilizacji, kolejnych piętnaście plutonów – czwartego dnia, a pięć dalszych – piątego dnia. Do tej grupy plutonów należy dodać pluton pieszy żandarmerii Nr 107.
23 marca 1939 zarządzona została mobilizacja dziewięciu plutonów:
15 maja 1939 weszło w życie nowe studium planu „W”, zgodnie z którym na bazie Obszaru Warownego „Wilno” mobilizowana była 35 Dywizja Piechoty (Rezerwowa). Ponadto przygotowane zostały elaboraty mobilizacyjne dla 38 Dywizji Piechoty (Rezerwowej).
Każdy z plutonów przydzielony do dywizji piechoty wydzielał ze swego składu trzy posterunki żandarmerii. Posterunki w składzie 5 żandarmów delegowane były do pułków piechoty i przy tych oddziałach pełniły służbę żandarmską. Pozostała część plutonu pełniła służbę ochronną w kwaterze głównej dywizji piechoty.
Organizacja plutonu pieszego żandarmerii przewidywała 51 żandarmów, w tym:
Pluton posiadał 10 koni wierzchowych i dwa taborowe. Na jego wyposażeniu znajdował się jeden wóz taborowy i motocykl oraz dwa kotły do gotowania. Dowódca plutonu uzbrojony był w pistolet, a pozostali żołnierze w karabiny i karabinki (żandarmi konni). Ponadto pododdział posiadał 60 granatów ręcznych[1]