On First Looking into Chapman’s Homer

On First Looking into Chapman’s Homer – sonet angielskiego romantyka Johna Keatsa, napisany w 1816. Utwór jest poświęcony pośrednio greckiemu epikowi Homerowi, a bezpośrednio angielskiemu tłumaczowi Homera, George’owi Chapmanowi, który przełożył Iliadę (1598-1611) i Odyseję (1616).

Treść

Znajomość przekładu Chapmana Keats zawdzięczał swojemu nauczycielowi, Charlesowi Cowdenowi Clarke’owi^[1], który go zaznajomił również w twórczością Edmunda Spensera^[2]. Keats napisał omawiany sonet o poranku i o dziesiątej rano go zaprezentował^[2]. Jakkolwiek Keats znał już wcześniej poezję Homera, w kontakcie z tekstem Chapmana pierwszy raz poczuł wielkość homeryckiej narracji^[2]. W swoim utworze Keats porównał się do hiszpańskiego konkwistadora Corteza, który dotarł do Pacyfiku^[3]. Keats pisze, że dopiero Chapman przemówił do niego loud and bold. On First Looking into Chapman’s Homer, choć napisany przez zaledwie dwudziestoletniego poetę, należy do jego najpopularniejszych utworów i zarazem do najczęściej przedrukowywanych angielskich sonetów.

Forma

Utwór On First Looking into Chapman’s Homer jest klasycznym sonetem włoskim (petrarkowskim). Jest napisany pentametrem jambicznym i rymuje się abba abba cdc dcd^[2]^[3].

Much have I travell’d in the realms of gold,

And many goodly states and kingdoms seen;

Round many western islands have I been

Which bards in fealty to Apollo hold.

Oft of one wide expanse had I been told

That deep-brow’d Homer ruled as his demesne;

Yet did I never breathe its pure serene

Till I heard Chapman speak out loud and bold:

Then felt I like some watcher of the skies

When a new planet swims into his ken;

Or like stout Cortez when with eagle eyes

He star’d at the Pacific – and all his men

Look’d at each other with a wild surmise —

Silent, upon a peak in Darien^[4].

Przekład

Na język polski sonet Keatsa przełożył pod tytułem Na pierwsze zapoznanie się z Homerem w przekładzie Chapmana Stanisław Barańczak^[5]. Poeta zastosował trzynastozgłoskowiec i zachował charakterystyczny układ rymów.