Nowy Dworek (województwo lubuskie)

Nowy Dworek

wieś
Nowy Dworek widok z powietrza
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	świebodziński
Gmina	Świebodzin
Liczba ludności (2022)	228[2]
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	66-203[3]
Tablice rejestracyjne	FSW
SIMC	0915113
Położenie na mapie gminy Świebodzin Nowy Dworek
Położenie na mapie Polski Nowy Dworek
Położenie na mapie województwa lubuskiego Nowy Dworek
Położenie na mapie powiatu świebodzińskiego Nowy Dworek
52°20′09″N 15°30′55″E[1]

Nowy Dworek (pol. hist. "Nowy Dwór", niem. Neuhöfchen^[4] ) – wieś w Polsce położona nad rzeką Paklicą w województwie lubuskim, w powiecie świebodzińskim, w gminie Świebodzin. Od zachodu do wsi przylega niewielkie jezioro Tymień.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie zielonogórskim.

Z Nowego Dworku pochodzi zespół alternatywny "Kombajn do Zbierania Kur po Wioskach".

Historia

Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską i istnieje od XVI wieku. Wymieniona po raz pierwszy w 1553 jako "Nowydwor" kiedy zanotowano pobór od miejscowej karczmy^[4] .

Początkowo wieś powstała jako nowy folwark pobliskiego opactwa cystersów z Paradyża. Rozwój osadnictwa na ziemiach podległych cystersom gwarantował im wzrost dochodów oraz lepsze wykorzystanie gruntów.

Przynależność terytorialna miejscowości jest dyskusyjna i była kwestią sporną. W XVII-XVIII Nowy Dworek wymieniany był w granicach Dolnego Śląska, który znajdował się wówczas w granicach Monarchii Habsburgów. Wymienieniony został w rejestrze poborowym z 1553 (w innych rejestrach Nowy Dwór pominięto)^[4] .

Wzmianki dotyczące Nowego Dworku z 1670 roku dotyczą inwentaryzacji dóbr klasztornych przedstawionych przez opata Jana Kazimierza Szczukę dla cesarza austriackiego. Nowy Dworek około 1790 roku zamieszkiwało 99 mieszkańców, głównie słabo uposażonych zagrodników i chałupników. Podstawą ówczesej gospodarki wsi była hodowla owiec, których wełna znajdowała duży popyt w pobliskim Świebodzinie. Po odebraniu w 1810 roku Nowego Dworku zakonnikom, jego dobra zostały zlicytowane za 5500 talarów dla Carla Hoffartha. Własność prywatna pozytywnie wpłynęła na rozwój wsi i ta w 1885 roku liczyła już 363 osoby. Po 1945 roku ziemie dawnego dworu zostały rozparcelowane dla rolników indywidualnych. We wsi od 1 września 1986 roku funkcjonuje Ośrodek dla Osób Uzależnionych^[5].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[6]:

• obiekty Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego z lat 1934-45, dec. → Międzyrzecz, Centralny Odcinek MRU:
  • schron bojowy PzW nr 708.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 89890
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 840 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Gąsiorowski 1993 ↓.
5. WojciechW. Strzyżewski WojciechW. (red.), Dzieje Świebodzina, Świebodzin: Muzeum Regionalne w Świebodzinie, 2007, s. 5005-506, ISBN 83-922814-3-8, OCLC 173258419 [dostęp 2020-09-26] .
6. Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 75. [dostęp 2013-02-19].

Bibliografia

• Antoni Gąsiorowski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. III, (L – Q), zeszyt 1, hasło „Nowy Dwór”. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (PTPN), 1993, s. 334.

Linki zewnętrzne

• Nowy Dworek jako "Nowy Dwór" w „Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego w średniowieczu”