Nowogród (województwo lubelskie)

Nowogród

wieś
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	łęczyński
Gmina	Łęczna
Liczba ludności (2021)	371[2][3]
Strefa numeracyjna	81
Kod pocztowy	21-010[4]
Tablice rejestracyjne	LLE
SIMC	0385537[5]
Położenie na mapie gminy Łęczna Nowogród
Położenie na mapie Polski Nowogród
Położenie na mapie województwa lubelskiego Nowogród
Położenie na mapie powiatu łęczyńskiego Nowogród
51°18′42″N 22°48′18″E[1]

Nowogród – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie łęczyńskim, w gminie Łęczna^[5][6].

Prywatna wieś szlachecka, położona w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego^[7]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie lubelskim.

Wieś stanowi sołectwo gminy Łęczna^[8]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 373 mieszkańców^[9].

Historia

Nazwy własne miejscowości w dokumentach źródłowych: 1326-7 Novum Castrum, 1409 – Nouogrod, 1531 – Nowy Dwor.

Pierwsze wiadomości o Nowogrodzie (Novum Castrum) pochodzą z 1326 r. ze spisów świętopietrza w latach 1326–1327. Wzmiankują o kościele parafialnym w Nowogrodzie. W tym czasie plebanem był ksiądz Adam ekskomunikowany za to że nie płacił (prawdopodobnie rzeczonego świętopietrza). Nie wiadomo jednak, który z biskupów powołał do życia tę parafię, ani kto był fundatorem kościoła. Z duszpasterstwa parafii w Nowogrodzie, aż do czasu erygowania przed 1350 r. parafii w Łęcznej, korzystali mieszkańcy wsi Łęczna. W latach 1409–1417, proboszczem w Nowogrodzie był ksiądz Michał, w 1428 r. Marcin, a w latach 1441–1461 Mikołaj, posiadający ogród przykościelny. Przy kościele działała szkoła parafialna, wzmiankowana w latach 1458–1460. W 1529 r. tamtejszemu plebanowi dziesięcinę oddawali mieszkańcy całej wsi Nowogród, oraz ze wsi: Stoczek, Ziółków, Zazulin, Witaniów i Zawieprzyce. W latach 1531–1533 w skład parafii nadal wchodziły wymienione wsie^[10].

Nowogród był własnością szlachecką. W latach 1454–1460 Nowogród graniczył z Łuszczowem i Stoczkiem. W latach 1409–1428 dziedzicem był Wacław Więchno. Jakiś czas należał do Jana Ziółkowskiego i jego spadkobierców. Jan, pisał się z Ziółkowa, ale miejscem jego stałego zamieszkania był Nowogród, gdzie był dwór i folwark. W 1481 r. Jakub Ziółkowski odstąpił Nowogród swemu zięciowi Andrzejowi Lipińskiemu burgrabiemu lubelskiemu. W 1531 r. był w rękach Lipińskiego i Charlęskiego. Po roku 1647, a przed 1658 r., Nowogród został włączony do dóbr Łęczna^[10].

Strażnik litewski Stanisław Potocki sprzedał w 1725 roku Nowogród hetmanowi polnemu koronnemu i wojewodzie podlaskiemu Stanisławowi Mateuszowi Rzewuskiemu^[11]. W 1739 roku należała wraz z folwarkiem do klucza Kijany Lubomirskich^[12].

Zobacz też

• Nowogród Bobrzański, Nowogródek Pomorski

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 89685
2. Wieś Nowogród w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-03-30] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-03-30] .
4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 828 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
5. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-12-16].
6. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
7. Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000
8. Jednostki pomocnicze gminy Łęczna. Urząd Gminy Łęczna. [dostęp 2016-08-25].
9. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
10. Nowogród, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014 .
11. Janusz Łosowski, Sprzedaż Łęcznej i okolicznych wsi przez strażnika litewskiego Stanisława Potockiego hetmanowi polnemu koronnemu Stanisławowi Mateuszowi Rzewuskiemu w roku 1725, w: Studia Łęczyńskie tom 2-3, Łęczna 2010-2011, s. 56.
12. Adam Homecki, Rozwój terytorialny latyfundium Lubomirskich (starszej gałęzi rodu) w latach 1581-1754, w: Studia Historyczne, rok V, zeszyt 3 (58), 1972, s. 436.