Nizina Chińska

Nizina Chińska

Nizina Chińska zimą

Nizina Chińska^[1], Wielka Nizina Chińska^[1], Nizina Północnochińska^[2] (chiń. upr. 华北平原; chiń. trad. 華北平原; pinyin Huáběi Píngyuán) – nizina położona we wschodnich Chinach, sięgająca wybrzeży Morza Żółtego i Wschodniochińskiego. Zajmuje powierzchnię około 300 tys. km²^[3]. Sąsiaduje od zachodu z rozległymi obszarami górzysto-wyżynnymi, które otaczają ją od północy i koło miasta Qinhuangdao dochodzą niemal do samego morza. W tym miejscu wąski pas niziny nadmorskiej łączy Nizinę Chińską z Niziną Mandżurską^[4]. Na północnej krawędzi niziny jest położony Pekin, stolica Chin.

Nizina Chińska rozwinęła się w obrębie zapadliska prekambryjskiej platformy chińskiej. Pokrywę platformową stanowią okruchowe i węglanowe skały paleozoiku, mezozoiku i kenozoiku z przewarstwieniami i grubszymi seriami skał wulkanicznych. Najmłodszą, kilkusetmetrową serię osadów tworzą aluwia rzeczne, głównie plejstoceńskie i holoceńskie, pochodzące z rozmywania utworów Wyżyny Lessowej^[5]. Nizina Chińska została uformowana w dużym stopniu wskutek działalności akumulacyjnej rzeki Huang He, zmieniającej wielokrotnie kierunek swojego biegu. Oprócz osadów aluwialnych w wielu miejscach znajdują się warstwy nawianego lessu^[4]. Nizina na przeważającym obszarze nie wznosi się powyżej 50 m n.p.m., a jej powierzchnia jest równinna, monotonna, z niewielkimi deniwelacjami^[5].

Na nizinie panuje monsunowa odmiana klimatu umiarkowanego ciepłego, kontynentalnego, a w części południowej pośredniego między morskim a kontynentalnym^[5]. Występuje gęsta sieć rzeczna^[6]. Wzdłuż rzek ciągną się miejscami rozległe rozlewiska o zmiennym zasięgu, zależnym od pory roku. Specyficzne warunki wodne i glebowe Niziny Chińskiej wiążą się z trwającą od tysięcy lat działalnością człowieka. Rzeki płyną w obwałowaniach, często powyżej poziomu otaczającej niziny; konsekwencją są częste powodzie i znane zmiany koryta Huang He. Trwająca od tysiącleci uprawa ryżu na ziemiach sztucznie nawadnianych powoduje zmiany w składzie chemicznym gleby. W niektórych rejonach północnej części niziny, o suchszym klimacie, nieumiejętne nawadnianie spowodowało ujemne gospodarczo następstwa w postaci zasolenia gleb^[7]. Dominują urodzajne gleby aluwialne, które powstały z materiału naniesionego przez rzeki^[8]. Las zachował się tylko sporadycznie, przede wszystkim w rezerwatach^[9]. Nizina Chińska, będąca jednym z najstarszych ośrodków osadnictwa rolniczego w Azji, charakteryzuje się dużą gęstością zaludnienia^[10].

Żyzne gleby aluwialne stały się podstawą intensywnego rozwoju rolnictwa na tym obszarze. Na Nizinie Chińskiej uprawia się pszenicę, herbatę, proso, sorgo, ryż, orzeszki ziemne, tytoń, kukurydzę, bawełnę i soję^[11].

Występują pokłady węgla kamiennego, rud żelaza i ropy naftowej^[12].

Przypisy

1. MaciejM. Zych MaciejM. (red.), Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 9. Azja Wschodnia, Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006, s. 37, ISBN 83-239-9736-5 .
2. LeszekL. Glinka LeszekL., IrminaI. Laudyn IrminaI. (red.), Świat. Atlas geograficzny z częścią encyklopedyczną, Warszawa–Wrocław: Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera, 1995, s. 189, ISBN 83-7000-341-9 .
3. 华北平原. 中国科学院地理科学与资源研究所, 2007-04-24. [dostęp 2011-04-28]. (chiń.).
4. Andrzej Maryański, Andrzej Halimarski: Chiny. s. 63.
5. Jerzy Makowski: Geografia fizyczna świata. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 130. ISBN 978-83-01-14218-6.
6. Andrzej Maryański, Andrzej Halimarski: Chiny. s. 73.
7. Andrzej Maryański, Andrzej Halimarski: Chiny. s. 217.
8. Andrzej Maryański, Andrzej Halimarski: Chiny. s. 78.
9. Andrzej Maryański, Andrzej Halimarski: Chiny. s. 83.
10. Andrzej Maryański, Andrzej Halimarski: Chiny. s. 101.
11. Andrzej Maryański, Andrzej Halimarski: Chiny. s. 133–139.
12. Ping Zheng: China's geography. Beijing: China Intercontinental Press, 2006, s. 60. ISBN 7-5085-0914-5.

Bibliografia

• Andrzej Maryański, Andrzej Halimarski: Chiny. red. Hanna Krzysztofik. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980. ISBN 83-01-00952-7. Brak numerów stron w książce

Kontrola autorytatywna (równina):

• VIAF: 239624187

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3885295
• Britannica: place/North-China-Plain
• БРЭ: 1904619