Niezabitów

Niezabitów

wieś
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	opolski
Gmina	Poniatowa
Liczba ludności (2021)	390[2][3]
Strefa numeracyjna	81
Kod pocztowy	24-320[4]
Tablice rejestracyjne	LOP
SIMC	0389564[5]
Położenie na mapie gminy Poniatowa Niezabitów
Położenie na mapie Polski Niezabitów
Położenie na mapie województwa lubelskiego Niezabitów
Położenie na mapie powiatu opolskiego Niezabitów
51°15′07″N 22°07′18″E[1]

Niezabitów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie opolskim, w gminie Poniatowa^[5][6].

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego^[7].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Niezabitów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś stanowi sołectwo w gminie Poniatowa^[8]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 411 mieszkańców^[9].

Historia

Według opracowania opublikowanego przez UM w Poniatowej:

Pierwsze pisane wzmianki o Niezabitowie pochodzą z 1409 roku. W tym czasie zapisano informacje o rycerzu Drzewoznanie z Niezabitowa. Była to wieś tworząca zaścianek szlachecki. Jeszcze z początku XV wieku pochodzą informacje o mieszkających kmieciach (Piotr i Maciej), ale już z drugiej połowy XV wieku brak takich informacji, odtąd wszyscy mieszkańcy byli stanu szlacheckiego. (…) Wśród rycerzy z Niezabitowa wymienia się w XV wieku takie postacie jak: Gniewomir, Mikołaj Zaskórka, Piotr Konopka, Mikołaj Jurek, Andrzej Osełka, Stanisław Rarożek i wielu innych.

Urząd Miejski w Poniatowej, ^[10]

Według Liber Beneficiorum Długosza L.B.(t.III, s.256), Niezabitów wieś w parafii Wąwolnica, miał 6 łanów kmiecych i 30 folwarków (łac: triginta praedia?). Dziesięcina szła do Wąwolnicy i miała do 20 grzywien wartości. Dziedzicami wsi byli współcześnie: Bodzanta herbu Wieniawa, Jan Głowacz herbu Nowina i Mikołaj Kurek herbu Nieczuja. W powtórnej wzmiance o tej wsi (t.II, s.569) powiada Długosz: cujus haeredes multi, nullus cmetho^[11]. Wartość dziesięciny oznacza na 18 grzywien. Byli to więc widocznie częściowi posiadacze, drobna szlachta małopolska. Akta ziemskie lubelskie wymieniają w wieku XV kilkudziesięciu posiadaczy rodem z Niezabitowa władający wsią w wyniku sukcesji, sprzedaży zastawów, a nawet konfiskat, jak to miało miejsce w roku 1497, kiedy skonfiskowane dobra Jana i Mikołaja Drapskiego z Niezabitowa nadano Pawłowi z Chotczy chorążemu lubelskiemu. W roku 1516 Niezabitów ponownie skonfiskowano za niezapłacenie taksy^[12].

Rejestry poborowe z roku 1531–1533 wykazują, że pobór płaciła tu tylko szlachta bez kmieci.

W Niezabitowie istniał majątek rodziny Drewnowskich, w 1846 urodził się tam Ignacy Drewnowski, powstaniec styczniowy i inżynier^[13].

Niezabitów, w dokumentach także „Niezabythow” w wieku XIX wieś i folwark w powiecie nowoaleksandryjskim, gminie Karczmiska, parafii Wąwolnica. Według noty słownika z roku 1886 są tu bogate pokłady żwiru pod warstwą ziemi rodzajnej, na przestrzeni kilkudziesięciu morgów^[11][a].

W czasie drugiej wojny światowej w majątku Niezabitów miała swoją siedzibę Tajna Szkoła Podchorążych, którą dowodził Mieczysław Zieliński (przed wojną nauczyciel Szkoły Powszechnej w Nałęczowie).^[14]

Stefan Żeromski w powieści Nawracanie Judasza sportretował Kazimierza Dulębę (w postaci Piotrowickiego), administratora majątku Brzezińskich w Niezabitowie. Niezabitów w powieści przedstawiono pod nazwą Niebylanka.^[15]

Nazwa Niezabitów pochodzi prawdopodobnie od staropolskiego słowa "niezabyt", które oznaczało pamiątkę lub upominek.^[16]

W pobliżu wsi, choć formalnie na terenie wsi Zofianka był przystanek kolei wąskotorowej Niezabitów.

Zobacz też

• Niezabitów-Kolonia

Uwagi

1. Rejestr wymienia z nazwiska ówczesnych posiadaczy płacących taksę w osobach: Jan Rej ½ łana, Stanisław Trojan ¾ łana, Mikołaj Pakosz ½ łana, Marcin i Andrzej Garbaczowie ¾ łana, Paweł Pieńkowicz ¾ łana, Maciej Adamowicz ½ łana, Wojciech Pakosz i Stanisław Konisławek ½ łana, Jan Nieczuja ¼ łana, Stanisław Zdrapski ¼ łana, Marcin Adamowicz ze stryjem ½ łana, Bartłomiej Adamowicz ½ łana, Mikołaj, Przecław, Piotr, Bieniasz ¼ łana, Andrzej, Stanisław i inni Pieńkowie ½ łana, Andrzej i Stanisław Kurkowie ¼ łana, Mikołaj Czuryło i Mikołaj Szuba ¼ łana^[12]. 1 łan chełmiński wynosił w Polsce – 17,995 ha (to jest około 30 morg)

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 87132
2. Wieś Niezabitów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-05-11] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-05-11] .
4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 814 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
5. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-01-28].
6. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
7. Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
8. Jednostki pomocnicze gminy Poniatowa. Urząd Gminy Poniatowa. [dostęp 2016-08-25].
9. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
10. Niezabitów [online], Urząd Miejski w Poniatowej [dostęp 2019-06-24] .
11. Niezabitów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 138 .
12. Niezabitów, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014 .
13. Ś.p. Ignacy Drewnowski. „Kurier Warszawski”. Nr 83, s. 4, 23 marca 1920. 
14. MichałM. Tarka MichałM., Dzieje Nałęczowa, 1989 . Brak numerów stron w książce
15. AdamA. Jarosz AdamA., Nałęczów i wieża ariańska w Nawracaniu Judasza, Pamiętnik Literacki, 1960 . Brak numerów stron w książce
16. AntoniA. Krasnowolski AntoniA., WładysławW. Niedźwiecki WładysławW., M. Arcta Słownik Staropolski, pl.wikisource.org, 1920 [dostęp 2020-08-02] .

Bibliografia

• Niezabitów [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, s. 160-162.

Linki zewnętrzne

• Niezabitów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 383 .