Mychajło Duda

Mychajło Duda

Михайло Дуда

Hromenko

porucznik
Data i miejsce urodzenia	21 listopada 1921 Sroki Lwowskie
Data i miejsce śmierci	7 lipca 1950 koło wsi Taniawa
Przebieg służby
Formacja	Wehrmacht  Ukraińska Powstańcza Armia
Jednostki	Batalion „Roland”
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa: zbrodnia w Borownicy I atak UPA na Birczę
Odznaczenia

Mychajło Duda, ukr. Михайло Дуда, ps. „Hromenko” (ur. 21 listopada 1921 w Srokach Lwowskich, zm. 7 lipca 1950 koło wsi Taniawa niedaleko Bolechowa) – ukraiński dowódca wojskowy, porucznik UPA.

Życiorys

Członek OUN od 1937, w 1939 skierowany na szkolenie dywersyjne do Niemiec, gdzie w 1941 wstąpił do batalionu „Roland”.

W UPA od 1943, najpierw jako instruktor w szkole podoficerskiej, od czerwca 1944 organizator UPA na Pogórzu Przemyskim i w Bieszczadach. W jesieni 1944 oddziały UPA na tym terenie zostały rozformowane, a ich partyzanci skierowani do wiejskich samoobron. Powtórnie zostały sformowane w sierpniu-wrześniu 1945, po rozpoczęciu przymusowych wysiedleń ludności ukraińskiej do ZSRR.

Był jednym z dowodzących podczas napadu w nocy z 19 na 20 kwietnia 1945 roku na wieś Borownica, gdzie zginęło i zostało zamordowanych około 60 Polaków, w tym 17 kobiet i 9 dzieci^[1].

W lipcu 1946 roku na jego rozkaz rozstrzelano w Jaworniku Ruskim 14 wziętych do niewoli żołnierzy Wojska Polskiego^[2][3].

Od sierpnia 1945 był dowódcą sotni „Udarnyky 3” (95), należącej do 2 kurenia „Udarnyky”, pod dowództwem „Bajdy”. 22 października 1945 został poważnie ranny podczas ataku na Kuźminę. 14 czerwca 1947 sotnia przekroczyła granicę polsko-czechosłowacką i przebiła się przez Czechosłowację i Austrię do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech (10 września 1947).

W latach 1948–1949 był członkiem Misji UPA. 31 maja 1950 dowodził 4-osobową grupą kurierów, która została zrzucona na spadochronach na terytorium sowieckiej Ukrainy w rejonie Bolechowa. W czasie skoku spadł na drzewo, łamiąc nogę. 7 lipca 1950 wraz z drugim skoczkiem zostali osaczeni przez grupę pościgową MGB i po krótkiej walce popełnili samobójstwo.

Według Grzegorza Motyki uważany był za jednego z najzdolniejszych dowódców UPA działających na terenie współczesnej Polski. Kawaler Złotego Krzyża Zasługi Bojowej I klasy, nadanego mu pośmiertnie.

Przypisy

1. Artur Brożyniak: Zagłada Borownicy 20 Kwietnia 1945 r.. horyzont-podkarpacki.pl, 2014-04-25. [dostęp 2015-03-14]. (pol.).
2. Prokuratorzy IPN odkryli grób żołnierzy Wojska Polskiego. gov.pl, 2019-02-08. [dostęp 2023-06-29]. (pol.).
3. Uroczystości pogrzebowe 14 żołnierzy Wojska Polskiego zamordowanych w lipcu 1946 r. przez nacjonalistów ukraińskich. ipn.gov.pl. [dostęp 2023-06-29]. (pol.).

Bibliografia

• Grzegorz Motyka, Tak było w Bieszczadach. Walki polsko-ukraińskie w Polsce 1943-1948, Warszawa 1998, ISBN 83-7233-065-4.
• Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942-1960, Warszawa 2006, ISBN 83-7399-163-8.
• Mychajło Duda, Wielki rajd, ISBN 978-83-89533-86-9.

Linki zewnętrzne

• Meldunek NKWD o strukturze oddziałów UPA i bojówek OUN-B na terenie Polski. archives.gov.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-08)]. (ros.).

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000416575458
• VIAF: 304968160
• GND: 1038086671
• NUKAT: n2013146561