Inicjatywa powołania do życia szprotawskiego muzeum zrodziła się w 2002 roku przy organizowaniu się w mieście stowarzyszenia Towarzystwo Bory Dolnośląskie im. Klausa Haenscha. W zastępczym lokalu przy pl. Ewangelickim 1 (biuro PSL) od tego roku grzecznościowo gromadzono pierwsze eksponaty. Obsługiwano też pierwsze wycieczki i lekcje regionalne oraz interesantów. Przełomowe znaczenie miało przejęcie od gminy zabytkowego budynku Bramy Żagańskiej na jesieni 2003 roku. Przy zaangażowaniu Towarzystwa Bory Dolnośląskie oraz sympatyków, m.in. kółka historycznego z Gimnazjum nr 1 i kółka PTTK ze Szkoły Podstawowej nr 1, muzeum otwarto w dniu 18 czerwca2004.
Praca i zadania placówki
Pracownicy muzeum, wywodzący się z Towarzystwa Bory Dolnośląskie, obsługują placówkę społecznie. Z ramienia gminy w muzeum pracuje także opiekun. Muzeum Ziemi Szprotawskiej przyjęło od gminy zadania tj. ochronę i promocję gminnego dziedzictwa kulturowego, edukację regionalną i ekologiczną oraz promocję i informację turystyczną. W muzeum funkcjonują 4 działy: archiwaliów, archeologiczno-historyczny, przyrodniczy i turystyczny. Na przestrzeni pierwszych lat działalności, m.in. dzięki jej szerokiemu zakresowi, dużej aktywności i naciskowi na promocję, muzeum wpisało się w krajobraz kulturalny, turystyczny i topograficzny Szprotawy, będąc jednoznacznie kojarzone i przedmiotowo wykorzystywane przez szkoły, studentów i turystów. Muzeum szprotawskie jest jedyną tego typu placówką w całym regionie Borów Dolnośląskich. Od 2005 roku nosi imię dr. Felixa Matuszkiewicza (1885–1956), uznanego szprotawskiego historyka, badacza, publicysty i założyciela pierwszego w mieście muzeum (do 1945 r.). Muzeum Ziemi Szprotawskiej jest kontynuatorem tejże tradycji.
Eksponaty i przedsięwzięcia
Kufer posagowy ze Szprotawy z XVIII wiekuPomniki w ekspozycji zewnętrznej
W związku z pracami nad ustawą o usuwaniu pomników związanych z ustrojem komunistycznym, działacze Muzeum Ziemi Szprotawskiej podejmują działania mające zapobiec usuwaniu pomników powstałych zgodnie z historyczną prawdą[1][2].
Programy badawcze
Efekty prac badawczych w ciągu istnienia Muzeum Ziemi Szprotawskiej są publikowane na łamach magazynu popularno-naukowego, a także w prasie i na stronie internetowej muzeum. Wybrane programy badawcze prowadzone przez muzeum:
