Muhammad uld Abd al-Aziz

Muhammad uld Abd al-Aziz

Muhammad uld Abd al-Aziz (2014)
Data i miejsce urodzenia	20 grudnia 1956 Akdżawadżat
Prezydent Mauretanii
Okres	od 5 sierpnia 2009 do 1 sierpnia 2019
Przynależność polityczna	Unia na rzecz Republiki
Poprzednik	Ba Mamadu Mubari (p.o.)
Następca	Muhammad uld Ghazuni
Przewodniczący Rady Państwa
Okres	od 6 sierpnia 2008 do 15 kwietnia 2009
Przynależność polityczna	bezpartyjny
Poprzednik	Sidi uld Szajch Abdallahi
Następca	Ba Mamadu Mubari (p.o.)

Muhammad uld Abd al-Aziz

generał
Data i miejsce urodzenia	20 grudnia 1956 Akdżawadżat
Przebieg służby
Lata służby	1977–2009
Siły zbrojne	Mauretania
Główne wojny i bitwy	Zamach stanu w Mauretanii (2005), Zamach stanu w Mauretanii (2008)

Muhammad uld Abd al-Aziz z żoną Mariam w towarzystwie Baracka Obamy i Michelle Obamy. (2014)

Muhammad uld Abd al-Aziz (arab. محمد ولد عبد العزيز = Muḥammad walad ʿAbd al-ʿAzīz, fr. Mohamed Ould Abdel Aziz; ur. 20 grudnia 1956 w Akdżawadżacie) – mauretański wojskowy i polityk, przywódca zamachu stanu przeciwko prezydentowi Sidi uld Szajchowi Abdallahiemu, w latach 2008–2009 przewodniczący junty wojskowej – Rady Państwa, w latach 2009–2019 prezydent Mauretanii.

Kariera wojskowa

Muhammad uld Abd al-Aziz urodził się w 1956 w Akdżawadżacie. W 1977 wstąpił do sił zbrojnych, kształcił się w Królewskiej Akademii Wojskowej w Meknesie w Maroku. W strukturach wojskowych zajmował wiele stanowisk, był twórcą elitarnej straży prezydenckiej BASEP (Prezydencki Batalion Bezpieczeństwa). Abd al-Aziz odegrał kluczową rolę w stłumieniu próby zamachu stanu w czerwcu 2003 oraz wojskowego powstania w sierpniu 2004, za co został odznaczony najwyższym medalem wojskowym przez prezydenta Maawiję uld Sid’Ahmada Taję^[1].

W 2005 pułkownik Abd al-Aziz był jednym z organizatorów zamachu stanu przeciw prezydentowi Taji. Zamach przeprowadzony został 3 sierpnia 2005 pod dowództwem generała Iliego uld Muhammada Falego. Abd al-Aziz był zwolennikiem jak najwcześniejszego przeprowadzenia nowych wyborów i z jego inicjatywy okres ten skrócono z 24 do 19 miesięcy^[2].

Prezydentura Abdallahiego

W kwietniu 2007 urząd prezydenta Mauretanii objął Sidi uld Szajch Abdallahi, wybrany miesiąc wcześniej w wolnych, demokratycznych wyborach. 30 sierpnia 2007 prezydent Abdallahi mianował Abdel Aziza generałem i szefem straży prezydenckiej^[3]. W grudniu 2007 generał dowodził siłami, mającymi pojmać bojówki terrorystyczne, które zabiły czterech francuskich turystów w pobliżu miejscowości Alak^[2].

Pierwsze oznaki pogarszających się relacji z prezydentem i rządem pojawiły się w maju 2008. Wtedy to prezydent powołał nowy gabinet pod przewodnictwem premiera al-Waghafa, w skład którego weszło 12 ministrów z okresu władzy prezydenta Taji.

Pod koniec czerwca 2008 jedna z mniejszych partii politycznych oskarżyła Abd al-Aziza o planowanie zamachu stanu i próbę rozbicia zaplecza parlamentarnego rządu partii ADIL^[4].

4 sierpnia 2008 25 z 49 deputowanych oraz 24 z 45 senatorów proprezydenckiej partii ADIL ogłosiło opuszczenie szeregów tej partii, co spowodowało utratę większości parlamentarnej przez rząd^[5].

Zamach stanu w 2008

Rano 6 sierpnia 2008 prezydent Sidi uld Szajch Abdallahi odwołał ze stanowiska szefa straży prezydenckiej Abd al-Aziza wraz z kilkoma innymi wojskowymi. W odpowiedzi, tego samego dnia generał Abd al-Aziz rozpoczął zamach stanu, zajmując pałac prezydencki w Nawakszucie^[6]. Prezydent Abdallahi i premier Jahja uld Ahmad al-Waghaf zostali zatrzymani. W swoim oświadczeniu Abd al-Aziz ogłosił unieważnienie dekretu prezydenta o odwołaniu straży bezpieczeństwa^[7] oraz objęcie przywództwa w nowej Radzie Państwa^[8]. 11-osobowa Rada Państwa ogłosiła Abdallahiego „byłym prezydentem” i zapowiedziała przeprowadzenie nowych wyborów prezydenckich „tak szybko jak to możliwe”^[9].

Wybory prezydenckie i prezydentura (2009–2019)

W styczniu 2009 państwowe media ogłosiły, iż nowe wybory prezydenckie zostały zaplanowane przez Radę Państwa na 6 czerwca 2009^[10]. Pojawiły się wówczas głosy o możliwym starcie generała Abd al-Aziza w nadchodzących wyborach. W październiku 2008 stwierdził on bowiem, że wojskowym, którzy zrezygnują ze służby w armii, powinno przysługiwać prawo startu w wyborach^[11]. Zgodnie z przypuszczeniami, 5 lutego 2009 Abd al-Aziz oficjalnie ogłosił zamiar udziału w wyborach prezydenckich^[12].

15 kwietnia 2009 Muhammad uld Abd al-Aziz zrezygnował ze stanowiska przewodniczącego Rady Państwa, by wziąć udział w wyborach w czerwcu 2009. Jego następcą został przewodniczący Senatu Ba Mamadu Mubari, zaprzysiężony na to stanowisko przez Sekretarza Rady Konstytucyjnej^[13][14][15].

27 kwietnia, w dniu zakończenia rejestracji, Sąd Konstytucyjny zatwierdził cztery kandydatury zgłoszone do udziału w wyborach, w tym kandydaturę Abd al-Alziza^[16]. Główne partie opozycyjne zbojkotowały jednak proces wyborczy i nie wystawiły do walki swoich przedstawicieli. Wybory uznały za „maskaradę” ze z góry przesądzonym wynikiem^[17]. 5 maja 2009 Unia na rzecz Republiki, mająca większość w parlamencie, wybrała Abd al-Aziza na stanowisko przewodniczącego partii^[17].

Na początku czerwca, pod auspicjami prezydenta Senegalu Abduolaye’a Wade, odbyły się rozmowy negocjacyjne, mające na celu zakończenie kryzysu politycznego i włączenie partii opozycyjnych w proces wyborczy. 4 czerwca 2009 strony podpisały porozumienie, wedle którego termin wyborów został przesunięty na 18 lipca 2009. Muhammad uld Abd al-Aziz potwierdził swoją rezygnację ze stanowiska szefa państwa, a władze i opozycja zgodziły się na utworzenie rządu jedności narodowej złożonego z wszystkich partii. Po osiągnięciu kompromisu opozycja zdecydowała się na udział w wyborach^[18].

W czasie kampanii wyborczej Abd al-Aziz prezentował się jako „kandydat biednych”. Stwierdził, że wybory mogą zapoczątkować „zmiany na rzecz rozwoju Mauretanii”^[19]. W wyborach prezydenckich z 18 lipca 2009 odniósł zdecydowane zwycięstwo. Według oficjalnych wyników zdobył 52,6% głosów poparcia i tym samym wygrał już w pierwszej turze głosowania. Jego dwaj główni rywale, Massaud uld Bu al-Chajr i Ahmad uld Daddah zdobyli odpowiednio 16,3% oraz 13,7% głosów poparcia. Opozycja odrzuciła wyniki wyborów, uznając je za „sfabrykowane” oraz wezwała społeczność międzynarodową do wszczęcia dochodzenia w sprawie uczciwości przebiegu procesu wyborczego. Międzynarodowi obserwatorzy z Unii Afrykańskiej i Ligi Państw Arabskich nie stwierdzili jednak żadnych oszustw wyborczych^[20][21].

Muhammad uld Abd al-Aziz w przemówieniu po ogłoszeniu wyników wyborów stwierdził, że „jego zwolennicy nie uczestniczyli w oszustwie, nie oszukiwali i niczego nie sfałszowali”. Prezydent elekt zobowiązał się do podniesienia poziomu opieki zdrowotnej oraz poziomu szkolnictwa. Poprzysiągł również walkę z terroryzmem wszelkimi dostępnymi środkami^[20][22].

2 sierpnia 2009 Abd al-Aziz zrezygnował z funkcji przewodniczącego Unii na rzecz Republiki^[23].

5 sierpnia 2009, niemalże dokładnie w rok po dokonaniu zamachu stanu, Muhammad uld Abd al-Aziz został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta Mauretanii. W oficjalnych uroczystościach na stadionie sportowym w Nawakszucie uczestniczyło około 20 tysięcy osób, w tym prezydent Senegalu Abdoulaye Wade oraz prezydent Mali Amadou Toumani Touré^[24].

13 sierpnia 2009 generał Abd al-Aziz ogłosił skład nowego rządu na którego czele stanął Maulaj uld Muhammad al-Aghzaf. W skład gabinetu weszło siedmiu Negromauretańczyków a także cztery kobiety. Naha mint Mouknass została pierwszą w świecie arabskim kobietą – ministrem spraw zagranicznych^[25].

13 października 2012 Muhammad uld Abd al-Aziz został ranny w wyniku ostrzału konwoju, jak początkowo twierdzono „omyłkowego”, podczas jego powrotu z wyprawy na pustynię^[26]. Według świadków wydarzenia była to próba zamachu, a prezydent został postrzelony przez uzbrojonego mężczyznę^[27]. Po udzieleniu pomocy w szpitalu w Nawakszucie, Abd al-Aziz został przewieziony do paryskiej kliniki Percy-Clamart gdzie został poddany dalszemu leczeniu^[28].

30 stycznia 2014 na okres jednego roku został wybrany przewodniczącym Unii Afrykańskiej^[29][30][31].

W wyborach prezydenckich przeprowadzonych 21 czerwca 2014 generał Abd al-Aziz uzyskał w pierwszej turze 81,89% głosów i tym samym zapewnił sobie drugą, pięcioletnią kadencję na stanowisku. Frekwencja wyniosła około 56%, środowiska opozycyjne zbojkotowały wybory^[32].

Przypisy

1. „FACTBOX-Mauritania junta leader no stranger to coups”, Reuters AlertNet, 6 sierpnia 2008.
2. Biographie du nouveau Président mauritanien, Taqadoumy, 6 sierpnia 2008.
3. „Ould Abdel Aziz Chef d’état major particulier et Ould Mbarek médiateur de la république”. fr.alakhbar.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-14)]., Al-Akhba, 30 sierpnia 2007.
4. „Chantage au coup d’Etat”, Union des Forces de Progres, 28 czerwca 2008.
5. „Le parti au pouvoir en Mauritanie perd sa majorité au parlement”. apanews.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-13)]., APA, 4 sierpnia 2008.
6. Zamach stanu w Mauretanii. Władza w rękach strażników [online], Gazeta.pl, 6 sierpnia 2008 [zarchiwizowane z adresu 2008-08-09] .
7. „Mauritania forces stage coup after officers sacked”, washingtonpost.com, 6 sierpnia 2008.
8. „Troops stage coup in Mauritania”, BBC News, 6 sierpnia 2008.
9. „Mauritanian junta promises polls”, BBC News, 7 sierpnia 2008.
10. „Mauritanian junta plans elections on June 6”, AFP, 23 stycznia 2009.
11. „Coup leaders plan elections for June 6”. france24.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-02)]., France 24, 23 stycznia 2009.
12. „Gen Abdel Aziz steps up for upcoming elections”, Taqadoumy, 5 lutego 2009.
13. „President of Mauritanian Senate Ba Mamadou installed acting president”, Algerian News Agency, 16 kwietnia 2009.
14. „Mauritania coup leader cedes power to seek office”, Assiociated Press, 16 kwietnia 2009.
15. „Mauritania’s Military Ruler Steps Down to Run for President”. voanews.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-18)]., VOA News, 16 kwietnia 2009.
16. „Four cleared to run in Mauritania presidential poll”, AFP, 28 kwietnia 2009.
17. „Former Mauritanian junta chief elected party head, AFP, 6 maja 2009.
18. „Mauritanian coup leaders, opposition, agree end to crisis”, AFP, 4 czerwca 2009.
19. „Mauritanians vote for president under military rule”, AFP, 18 lipca 2009.
20. „Junta leader wins vote, opposition calls results 'prefabricated'”. france24.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-24)]., France24, 20 lipca 2009.
21. „Junta leader declared Mauritania president”, AFP, 20 lipca 2009.
22. „Mauritania army 'to fight terror' „, BBC News, 20 lipca 2009.
23. „Mauritania’s president-elect resigns as party leader”, People’s Daily Online, 3 sierpnia 2009.
24. „Mauritania coup leader set to take oath, AFP, 5 sierpnia 2009.
25. Bruno Callies deB.C. Salies Bruno Callies deB.C., Kraje Maghrebu. Historia, polityka społeczeństwo, Krystyna JK.J. Dąbrowska (tłum.), Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2012, s. 184, ISBN 978-83-61203-98-8 .
26. „Przypadkowo postrzelono prezydenta Mauretanii”, Polskie Radio, 14 października 2012.
27. „Mauritania's president heads to France for treatment after shooting, CNN, 15 października 2012.
28. „Mauritanian leader flown to France after shooting,Reuters, 14 października 2012.
29. President Abdel Aziz of the Islamic Republic of Mauritania elected African Union Chairperson. au.int, 2014-01-30. [dostęp 2014-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-26)]. (ang.).
30. Mauritania leader new African Union chairman. dailystar.com.lb, 2014-01-30. [dostęp 2014-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-26)]. (ang.).
31. محمد ولد عبد العزيز رئيسا للاتحاد الإفريقي. ma-chahid.com, 2014-01-30. [dostęp 2014-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-26)]. (arab.).
32. [1],Reuters, 22 czerwca 2014.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000356279461
• VIAF: 182985753
• LCCN: no2011140052
• GND: 1193734487
• SUDOC: 200362984
• PLWABN: 9810656536705606

Encyklopedie internetowe:

• NE.se: mohamed-ould-abdel-aziz