Mikoszki

Mikoszki

wieś
Dwór Koczorowskich w Mikoszkach (2013)
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	kościański
Gmina	Kościan
Liczba ludności (2009)	230[2]
Strefa numeracyjna	65
Kod pocztowy	64-000[3]
Tablice rejestracyjne	PKS
SIMC	0371682
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kościan Mikoszki
Położenie na mapie Polski Mikoszki
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Mikoszki
Położenie na mapie powiatu kościańskiego Mikoszki
52°08′49″N 16°39′51″E[1]

Mikoszki (pol. hist. Mikoszewice^[4]) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, w gminie Kościan^[5].

Położenie

Na północny zachód od Mikoszek Kanał Prut łączy się z Kanałem Mosińskim^[6]. Na wschód od wsi przebiega droga krajowa nr 5^[6].

Historia

Wieś pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od końca XII wieku. Wymieniona w dokumencie zapisanym po łacinie z 1388 Micoszevicze, 1391 Mikoczewice, 1393 Mikuszevicze, Mikuszicz, Mikuszewo, 1397 Mycuszewicz, 1398 Mycoschewicz, 1399 Micoszewicze, 1400 Micosszewicze, Michoszewicze, Michosszewicze, Micusszevo, Micuszewicze, Micoszewicz, 1470 Mykuszki, 1471 Mykoszky, 1580 Mikoski^[4].

Miejscowość była wsią należącą do lokalnej szlachty wielkopolskiej z rodu Mikoszewskich, którzy od nazwy wsi utworzyli swoje odmiejscowe nazwisko, a także do Dzewiczów, Gampnów, Jarogniewskich, Sułockich, Jezierskich, Tarnowskich, Baranowskich. W 1445 miejscowość należała do powiatu kościańskiego Korony Królestwa Polskiego. W 1581 należała do parafii Głuchowo koło Czempinia^[4].

Zachowały się dwa zapisy sądowe z 1388. Pierwszy odnotowuje Piotrka Mikoszewskiego prowadzącego spór z Wincentym zwanym Sierotą oraz jego braćmi przyrodnimi. Drugi odnotowuje Michała Dzewicza lub Zenwicza pozwanego przed sądem przez Mścigniewa z Sędzina o poręczenie. W latach 1391–1397 zachował się zapis o porze sądowym jaki Jafroszka z Mikoszek i Karmina prowadziła ze swoim bratem Bogusławem Sasinem z Karmina o 6 oraz 50 grzywien. W 1393 prowadziła kolejny spór ze swoimi pasierbami o 40 grzywien wiana jakie miała zapisane na 1/4 Mikoszek. W 1400 odnotowana jako wdowa po Bogusławie z Mikoszek; oddaliła roszczenia swojego szwagra Michała Dzewicza o 40 grzywien wiana, które miała zapisane na 1/4 Mikoszek oraz o długi u Żydów. W latach 1395–1399 odnotowany został również jako właściciel we wsi Szczepan Mikoszewski, a później także jego syn Dziersław^[4].

W 1399 tenże Michał Gampno pisany także de Dampno przegrał spór z Janem Jarogniewskim o 1/4 Mikoszek. Sąd zobowiązał go do wprowadzenia Jana w posiadanie tej części wsi. Janusz domagał się także od tegoż Michała zwrotu dokumentu, który mu wystawił. W 1399 Michał Gampno toczył spór sądowy z kmieciem Święchem z Jasienia. W latach 1400–1401 Stanisław, Mikołaj Mikuszewski z Mikuszewa oraz Piotrek Zeberlich Piotrowski byli w sporze sądowym z Mikołajem Żegadło kmieciem z Kawczyna o pieniądze za łąkę oraz zastaw wartości 3 grzywien w Piotrowie. W 1406 Michał Gampno pozwany został przez brata Stanisława o 7 grzywien z części wsi Mikoszki jakie odziedziczył po matce oraz o 3,5 grzywny zastawu. W 1410 Michał Gampno zobowiązał się uwolnić Mikoszki od roszczeń osób trzecich wobec Stanisława oraz pozostałych swoich braci^[4].

W 1432 córka Jarosława Synocha Jarogniewska wniosła wieś Mikoszki jako swoje wiano mężowi Maternie Maciejowi Łekieńskiemu z Łekna w powiecie kcynyńskim. W 1450 miała zapisany posag na połowie Jarogniewic, Mikoszek oraz Piotrowa i jako wdowa po Macieju Łekieńskim zeznała przed sądem ziemskim, że jej teść sędzia kaliski Trojan z Łekna zaspokoił jej roszczenia odnośnie posagu oraz wiana, które objął za nią jej zmarły mąż^[4].

W latach 1445–1476 Jadwiga córka Jana Jarogniewskiego, żona Jana Starszego Rydzyńskiego, dziedziczka w Mikoszkach i Jarogniewicach, zbyła swoje części w tychże wsiach na rzecz Wojciecha Miechinińskiego oraz Jana Sędzińskiego. W 1476 Wojciech Jarogniewski z Mikoszek pozwany został przez kupca i mieszczanina kościańskiego Jarosława o to, że dostarczył mu na wyprawę węgierską 11/2 postawu sukna żytawskiego, wóz żelazny z okutymi kołami, kuszę, 13 kóp ryb, sery, połeć mięsa lub słoniny oraz masło, a wszystko o wartości 20 złotych węgierskich i za dostarczone towary nie otrzymał żadnej zapłaty^[4].

W 1494 w posiadanie połowy Jarogniewic oraz Mikoszek weszli Tadrowie Sułoccy z Sułocina (obecnie Słocin). Majątki te w latach 1494-1518 posiadał burgrabia starościński kościański Andrzej Tader Sułocki. W 1486 Anna, Róża i Beata córki zmarłego Wojciecha Jarogniewskiego zapisały Piotrowi Iłowieckiemu z Iłowca Wielkiego 225 grzywien na Mikoszkach oraz na cześci Jarogniewic, ponieważ ich ojciec ręczył wspomnianemu Iłowieckiemu za braci Chełmskich z Chełmna koło Pniew, a jeden z nich nie dotrzymał umowy. W 1500 Wojciech Sułocki zapisał siostrze Dorocie Sułockiej 5 grzywien szer. półgroszy czynszu m.in. na Mikoszkach. W 1525 zapisał też żonie Agnieszce Krzyżanowskiej, wdowie po Hieronimie Wronowskim, wiano na Grzybnie, Jarogniewicach i Mikoszkach. W 1530 Wojciech Sułocki wraz z żoną Agnieszką sprzedał z zastrzeżeniem prawa wykupu burgrabiemu szamotulskiemu Dobrogostowi Jezierskiemu 10 grzywien czynszu rocznego m.in. na Mikoszkach za 200 grzywien. W 1564 Wojciech z powodu braku potomstwa przekazał swoim siostrzeńcom Adamowi Tarnowskiemu i Piotrowi Baranowskiemu Mikoszki, część Jarogniewic oraz Grzybno^[4].

Miejscowość odnotowały również rejestry podatkowe. W 1563 pobrano podatki od wielu zagrodników we wsi Mikoszki. W 1581 miał miejsce pobór od jednego łana, 3 zagrodników oraz 3 komorników^[4].

W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Mikoszki należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kosten rejencji poznańskiej^[7]. Mikoszki należały do okręgu czempińskiego tego powiatu i stanowiły odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas (1846) Ludwik Koczorowski^[7]. Według spisu urzędowego z 1837 roku Mikoszki liczyły 164 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 17 dymów (domostw)^[7].

Pod koniec XIX wieku obszar dworski Mikoszki stanowił posiadłość Stefana Chłapowskiego^[8]. Istniał w nim młyn parowy oraz gorzelnia^[8]. W samej wsi było 17 domów, w których mieszkało 119 osób, wszyscy wyznania rzymskokatolickiego^[8]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego^[6].

Do rejestru zabytków został wpisany park dworski^[9]. Przez Mikoszki przebiega żółty szlak pieszy ze Starego Bojanowa do Piotrowa^[6].

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 80453
2. woj. wielkopolskie >> pow. kościański >> gmina Kościan. Wszystkie dane dla miejscowości Mikoszki. [w:] Bank Danych Lokalnych [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2014-10-25].
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 793 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Gąsiorowski 1993 ↓, s. 160-162.
5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1278, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-10-25]. brak numeru strony
6. Alicja Dziewulska, Jan Maj: Kościan: mapa topograficzna Polski. Wydanie turystyczne. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne, 1997. ISBN 83-7135-149-6. Brak numerów stron w książce
7. Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 214.
8. Mikoszki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 408 .
9. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 85. [dostęp 2014-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 października 2013)].

Bibliografia

• Antoni Gąsiorowski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. III L-Q, zeszyt 1, hasło „Mikoszki”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 1993, s. 160-162.

Linki zewnętrzne

• Mikoszki w „Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego w średniowieczu”