PROFILBARU.COM

Michaił Sałtykow-Szczedrin
Михаил Евграфович Салтыков
Nikołaj Szczedrin, Michaił Sałtykow-Szczedrin
	; Portret autorstwa Iwana Kramskoja
Imię i nazwisko	Michaił Jewgrafowicz Sałtykow
Data i miejsce urodzenia	27 stycznia 1826 ; Spas-Ugoł w guberni twerskiej
Data i miejsce śmierci	10 maja 1889 ; Petersburg
Narodowość	rosyjska
Język	rosyjski
Dziedzina sztuki	proza, publicystyka, satyra
Muzeum artysty	Muzeum Sałtykowa-Szczedrina w Twerze; Muzeum w Sałtykowa-Szczedrina Kirowie; Muzeum Sałtykowa-Szczedrina w Spas Ugoł
	Ważne dzieła
	Dzieje pewnego miasta; Państwo Gołowlewowie;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Michaił Jewgrafowicz Sałtykow-Szczedrin (ros. Михаил Евграфович Салтыков-Щедрин, właściwie Michaił Jewgrafowicz Sałtykow (ros. Михаил Евграфович Салтыков); ur. 15 stycznia^?/27 stycznia 1826 w Spas-Ugoł, Imperium Rosyjskie, zm. 28 kwietnia^?/10 maja 1889 w Petersburgu, Imperium Rosyjskie) – rosyjski pisarz, satyryk i publicysta. Autor utworów zawierających sarkastyczną krytykę życia społeczno-politycznego w carskiej Rosji. Rozpowszechnił powiedzenie „rubla zarobić i cnotę zachować” (ros. капитал приобрести и невинность соблюсти, dosł. „zdobyć kapitał i zachować cnotę”)^[1].

Życiorys

Wywodził się z rodziny arystokratycznej Sałtykowów. Sytuacja rodzinna odzwierciedla się w jego utworach. Otrzymywał domowe wykształcenie, w wieku 10 lat wyjechał do Moskwy do instytutu dla synów szlacheckich; spędził tam dwa lata i został (jako jeden z najzdolniejszych uczniów) przeniesiony do Carskiego Sioła.

W 1844 zakończył tam edukację, w trakcie której próbował swych sił literackich. Zaczynał od wierszy naśladowczych. Po ukończeniu w 1844 roku szkoły nigdy więcej nie tworzył wierszy, a nawet wyśmiewał swoje utwory. Jego debiut literacki przypadł na rok 1847 utworem Sprzeczności. Przez siedem i pół roku służył jako urzędnik w Wiatce, miejscu zsyłek wrogów politycznych.

Po powrocie z Wiatki ożenił się z córką gubernatora. W latach 1856–1857 napisał Szkice gubernialne. Przedstawione w nich miasto Krytogorod (tak naprawdę Wiatka) stało się symbolem prowincjonalnej Rosji. Cesarz Aleksander II mianował go na stanowisko wicegubernatora w guberni wiackiej.

W 1863 roku napisał Niewinne opowieści i Satyry w prozie. Od 1863 roku przez dwa lata zajmował się wraz z Niekrasowem redakcją pisma Sowriemiennik. Wszystko, co pisał w tym czasie, drukował w tym piśmie.

Nazywano go prokuratorem życia społecznego. Od roku 1857 (rok wydania Szkiców Gubernialnych) podpisywał swoje utwory pseudonimem Szczedrin.

Wybrana twórczość

Powieści

1875–1880 – Państwo Gołowlewowie (ros. Господа Головлёвы) – polskie tłumaczenie Tadeusz Łopalewski

1869–1870 – Dzieje pewnego miasta (ros. История одного города) – polskie tłumaczenie Seweryn Pollak

1878–1879 – Ubieżyszcze Monriepo (ros. Убежище Монрепо)

1887–1889 – Poszechońskie dawne dzieje (ros. Пошехонская старина)

Bajki

1869:

Zginęło sumienie (ros. Пропала совесть)
Dziki dziedzic (ros. Дикий помещик)
Jak jeden chłop udomowił dwóch generałów (inne tytuły Jak jeden chłop wyżywił dwóch dygnitarzy; Opowieść o tym, jak jeden chłop nakarmił dwóch generałów; ros. Повесть о том, как один мужик двух генералов прокормил)

1883:

Przemądrzały kiełb (ros. Премудрый пискарь)
Ofiarny zając (ros. Самоотверженный заяц)
Biedny wilk (ros. Бедный волк)

1884:

Karaś idealista (ros. Карась-идеалист)
Niedźwiedź wojewodą (ros. Медведь на воеводстве)
Orzeł mecenasem (ros. Орел-меценат)
Żurnalista oszust i łatwowierny czytelnik (ros. Обманщик-газетчик и легковерный читатель)

1885: