Miasta polskie w tysiącleciu

Miasta polskie w tysiącleciu

Autor	red. naukowy Mateusz Siuchniński, red. Stefan Andrzejewski, Stanisław Pazyra, Stanisław Arnold, Marian Filip, Aleksander Gieysztor, Marian Haisig, Stanisław Herbst, Edward Rączka, Andrzej Rudziński, Michał Wąsowicz, Adam Wendel, dokumentacja naukowa: Marian Haisig, Zygmunt Wdowiszewski, Marian Gumowski[1] [2]
Tematyka	historia, geografia
Typ utworu	encyklopedia, słownik encyklopedyczny
Data powstania	1965–1967
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Wrocław, Warszawa, Kraków
Język	polski
Data wydania	1965 tom I 1967 tom II
Wydawca	Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Miasta polskie w tysiącleciu – dwutomowa polska encyklopedia historyczno-geograficzna wydana w latach 60. w PRL^[1] [2] .

Historia

Podział administracyjny Polski (1957–1975) według, którego utworzono układ rozdziałów w publikacji

Praca została wydana z okazji jubileuszu Tysiąclecia Państwa Polskiego i pokazuje historię poszczególnych miast i województw w Polsce. Pełny tytuł publikacji brzmi „Miasta polskie w tysiącleciu. Historia miast polskich”^[1] .

Wydana została z inicjatywy Urzędu Rady Ministrów PRL, który zarządzeniem szefa tej rady powołał Komitet Redakcyjny. Komitet ten utworzył terenowe oddziały i postanowił "zaprosić do współpracy regionalnych badaczy i miłośników" historii^[1] .

W 1967 wydanie encyklopedii odnotował reportaż Polskiej Kroniki Filmowej, gdzie lektor poinformował o tym, że prace nad wydawnictwem trwały 6 lat^[3]. Pomimo długotrwałych prac wydawcy nie uniknęli błędów. Oba tomy zawierają wydrukowaną na ostatnich stronach erratę, a liczne błędy wytknęła wydawcom również krytyka prasowa.

Zespół redakcyjny

Publikację opracował 25-osobowy zespół redakcyjny związany z Zakładem Narodowym im. Ossolińskich. Redaktorem naukowym wydawnictwa był Mateusz Siuchniński. Przewodniczącym redakcji był Stanisław Pazyra, a sekretarzem Edward Rączka. W komitecie redakcyjnym zasiadali: Stefan Andrzejewski, Stanisław Arnold, Marian Filip, Aleksander Gieysztor, Marian Haisig, Stanisław Herbst, Andrzej Rudziński, Michał Wąsowicz, Adam Wendel^[1] [2] .

Dokumentacją naukową herbów opracowali: Marian Haisig, Zygmunt Wdowiszewski, Marian Gumowski. Barwne plansze z herbami pod kierownictwem Leona Urbańskiego wykonał zespół: Jerzy Kozłowski, Janusz Ostaszyk, Hanna Puławska, Jan Sarnecki, Antoni Słociak^[1] [2] .

Zawartość

Treść encyklopedii poprzedzają wstęp szefa Urzędu Rady Ministrów, ministra Janusza Wieczorka, przedmowa komitetu redakcyjnego, synteza dziejów miast polskich od czasów najstarszych do lat 60. PRL, opisy poszczególnych miast z zachowaniem podziału na województwa^[1] .

Opisy miast zgrupowano w rozdziałach według obowiązującego wówczas podziału administracyjnego z lat 1957–1975, ułożonych w układzie alfabetycznym^[1] .

Krytyka

Krytyczna recenzja dzieła ukazała się w 1967 na łamach 3 numeru regionalnego czasopisma „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” i dotyczyła głównie części dotyczącej Warmii i Mazur. Autor wytknął komitetowi redakcyjnemu szereg błędów wynikających z „zaniedbań edytorskich”, braku jednolitego schematu przedstawienia informacji oraz dowolność poszczególnych autorów w ich prezentacji. Skrytykował brak podpisów personalnych pod konkretnymi artykułami uniemożliwiających identyfikację autorską oraz zbyt ubogie opisanie okresu powojennego. Wytknął autorom chaotyzm faktograficzny powodujący „zamęt poznawczy u czytelników”, a także liczne niedokładności, przemilczenia oraz braki^[4].

Wydania

Encyklopedia wydana została w latach 1965–1967 w dwóch tomach w nakładzie 20 500 egzemplarzy. Zawierają one zarys historii miast w zarysie, liczne czarno-białe zdjęcia, kolorowe wklejki z herbami miast, skorowidz miejscowości, spis ważniejszej bibliografii, erratę. W obu tomach znajdują się liczne ilustracje, 119 tablic barwnych z herbami miejskimi, 18 map dołączonych luzem. Encyklopedia posiada układ alfabetyczny w obrębie działów, którymi są poszczególne województwa PRL:

• Tom I, 740 stron, kolorowe ilustracje, czarno-białe zdjęcia, 9 map, rozdziały: wstęp, historia miast polskich w zarysie, miasto stołeczne Warszawa, woj. białostockie, bydgoskie, gdańskie, katowickie, kieleckie, koszalińskie, krakowskie, lubelskie^[1] ,
• Tom II, 700 stron, kolorowe ilustracje, czarno-białe zdjęcia, 9 map, rozdziały: woj. łódzkie, olsztyńskie, opolskie, poznańskie, rzeszowskie, szczecińskie, warszawskie, wrocławskie, zielonogórskie^[2] .

Przypisy

1. Praca zbiorowa 1965 ↓.
2. Praca zbiorowa 1967 ↓.
3. Polska Kronika Filmowa 17B/67 Tytuł pełny: Miasta polskie. Wydawnictwo „Miasta polskie w Tysiącleciu”. Data wydania: 1967-04-21.
4. „Miasta polskie w tysiącleciu”, T. 1-2, pod red. nauk. Mateusza Siuchnińskiego, Wrocław-Warszawa-Kraków 1965, 1967: (recenzja), Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 3, s. 419–427.

Bibliografia

• Praca zbiorowa: Miasta polskie w tysiącleciu, tom I. Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Ossolineum, 1965.
• Praca zbiorowa: Miasta polskie w tysiącleciu, tom II. Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Ossolineum, 1967.